cabíle , nm Definizione
abbistesa, capacidade de fàere bene is cosas, cunsiderandhodhas, giaendho atentzione
Sinonimi e contrari
abbistesa,
cabu,
fracongia,
imprastu
Frasi
a ndhe zughes de cabile: andhas a su logu e no bides ite bi cheret fatu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diligence
Inglese
diligence
Spagnolo
esmero
Italiano
diligènza
Tedesco
Fleiß.
càbu , nm: capu Definizione
s'úrtimu tretu o fintzes su coménciu, su primu tretu de una cosa (filu, fune, tiàgia, lentzolu, muncadore, e àteru, cosa longa); capacidade de pentzare a is cosas, de dhas fàere bene, cun incuru, cun imprastu; unu chi cumandhat àteros in calecunu grupu organizau: in sa cumpangia de is barracellos, chie po importu benit luego apustis de su capitanu / min. cabighedhu
Sinonimi e contrari
càbadu,
cabutzu,
cabútzulu
/
abbistesa,
fracongia,
giudísciu,
imprastu
Modi di dire
csn:
unu c. de filu = agullada, soga, un'arrogu de filu (itl. gugliata, su tantu de filu chi s'intrat in s'agu pro cosire); su c. de sa fune = aundi sa funi acabbat (o aundi cummentzat), coatza; zúghere c. = tènniri abbistesa; èssere de c. = abbistu, zudissiosu; àere, leare c. de una cosa = leare oru, circai de isciri; pònnere c. a fàghere una cosa = fai sa cosa cun coidau e assentu; dare, torrare c. de una cosa = dare segurtade, torrai isceda; bogare de c. = acabbai de…, lassai de fai una faina; bocare capu, bocare capu bonu de una cosa = agatare su médiu, resessire a fàghere una cosa, bogare ragas; cabu b'at!… = no bi at cabu, dhui at pagu de crèiri, de isperai; no s'at c. si…, chie ndh'at c. chi… = chini dhu scit si…, bae e ischi si…; pònnere in capu a unu, de una cosa = incarrigai a unu pro dha fai; su c., nessi! = aite tiat èssere!, est totu in debbadas!
Frasi
su cabu de su filu, de sa fune, de s'atzola, sos cabos de su mucadore, de su pannitzu, de sa tiaza ◊ si agatades sos nodos, chircade su cabu a ixobare ◊ su trabballu no at capu ◊ a cabu de un'ora est beniu a ndi dhus iscidai ◊ a cabu de un'annu, de unu mese
2.
in cussa famíllia no bi at ne cabu e ne coa ◊ chie zuchet capu, sas bachianas las prétziat comente tocat ◊ sa pessone, si zuchet capu, fachet benes e àteru ◊ pensa de ti rimediare, e no sias a cabu de criadura! ◊ ponebbei cabu, mih, a istudiare, no ti botzent! ◊ e ite ndhe at a bogare de cussu triballu si no bi ponet cabu?! ◊ no ponzas fatu a isse, chi no bi at cabu in su chi ti narat! ◊ cabu b'at, pessas, in su chi faghet cussu!… est unu macu! ◊ mi abbizo de s'errore chi cun malu cabu apo fatu ◊ pro su malu cabu chi zughet depet fàghere sa cosa a duas bias
3.
chie ndhe at cabu si at a fàghere tempus bonu, cras?! ◊ leadu cabu ndhe as de su chi est nendhe sa zente, de su chi ant fatu istanote? ◊ po ponner cabu a su Vangelu tou che as bogadu su betzu po su nou ◊ currindhe allirgu, su pipiu no at postu mancu capu a sa camisedha chi dhi piculaiat in palas
4.
bogàdeli de cabu, como, ca sezis istracos! ◊ trabballant fintzas a chi li bocant de capu ◊ chi sichies de custu tamanu no nche bocaes capu bonu! ◊ a sas noe li bogamus de cabu ◊ mezus che la secamus inoche, tantu non ndhe bocamus capu, oje!
5.
ocannu no ndhe poto incolliare una: e mighi mi ndh'at faladu de suore! Su cabu, nessi! (G.Ruju)◊ est andhadu a Tàtari e no at fatu nudha: su cabu, nessi! ◊ dai cussa meighina no ndhe apo àpidu profetu: su cabu, nessi! (G.Ruju)
6.
bisonzat de pònnere in capu sos amicos pro fàchere sa paradura
Etimo
ltn.
capus
Traduzioni
Francese
bout de l'écheveau
Inglese
end of skein
Spagnolo
cabo,
esmero
Italiano
bàndolo,
estremità,
diligènza
Tedesco
Stranganfang,
Ende,
Fleiß.
fracongítzia , nf Definizione
bona volontade, gana de trebballare
Sinonimi e contrari
fracongia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diligence,
habitudes laborieuses
Inglese
industry
Spagnolo
esmero
Italiano
laboriosità
Tedesco
Arbeitsamkeit.
sméru , nm: irmeru* Definizione
su cabu o incuru chi si ponet po fàere is cosas a manera chi arresurtent fatas bene, interessamentu
Sinonimi e contrari
atenscione,
contibizu,
incuru
Frasi
su dotori bonu istúdiat cun smeru pommori de is malàdius chi depit curai ◊ su smeru prus mannu nci pongu po chi de prexu su coru mi prengas (G.Solinas)
Traduzioni
Francese
soin
Inglese
accuracy
Spagnolo
esmero
Italiano
accuratézza
Tedesco
Fleiß,
Sorgfalt.