àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definizione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinonimi e contrari
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Modi di dire
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frasi
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia scientifica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Traduzioni
Francese
veuve noire méditerranéenne
Inglese
Mediterranean black widow
Spagnolo
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italiano
malmignatta
Tedesco
Mediterrane Schwarze Witwe.
batía , nf, agt: vatia Definizione
fémina cojuada chi dhi est mortu su pobidhu / b. a duas bias = chi che li est mortu su de duos maridos puru, imbatiada torra
Sinonimi e contrari
bida 1,
biuda,
gatia*
Frasi
li est mortu su maridu e lassada l'at batia ◊ disdiciada, so torra batia, chen'afianzu!
Traduzioni
Francese
veuve
Inglese
widow
Spagnolo
viuda
Italiano
védova
Tedesco
Witwe,
verwitwete.
biudèdha , nf: viudedhas Definizione
chintorza o erba de santu Giuanne, o erba de isproni, genia de erba bona fintzes po meighina po s'orrúngia
Sinonimi e contrari
scabbiosa,
viudas*
Terminologia scientifica
rba, Sixalix atropurpurea ssp. maritima
Traduzioni
Francese
veuve
Inglese
sweet scabious
Spagnolo
viuda
Italiano
vedovina
Tedesco
Samtskabiose.
fiúda , nf, agt Definizione
fémina cojuada chi che dhi est mortu su pobidhu / foghighedhu de f. = míseru, cun pagu linna
Sinonimi e contrari
batia,
bida 1,
biuda,
gatia
Frasi
Irene fit sa fiuda de Càstulu màrtire e màrtire issa puru cun sas sorres ◊ est abarrada fiuda e no si est torrada a cojai
Traduzioni
Francese
veuve
Inglese
widow
Spagnolo
viuda
Italiano
védova
Tedesco
Witwe,
verwitwet.
soloíga, solóiga , nf: solorga,
solóriga Definizione
genia de arangiolu malu che a s'àrgia (dhi narant arranzolu de s'arza, arangiolu sulau): sa puntura est dolorosa meda; a logos est una genia de formiga manna
Sinonimi e contrari
anzalora,
anzalóriga,
suiga
/
aragnolu
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
malmignatte
Inglese
malmignatte
Spagnolo
viuda negra
Italiano
malmignatta
Tedesco
Malmignatte.