albòre, albòri , nm: alvore,
arbore,
arbori,
avrore Definizione
s'ora chi est cumenciandho a fàere die, chi si cumènciat a bíere, a fàere lughe su mengianu
Sinonimi e contrari
abbréschida,
abbreschidorza,
alboriadórgiu,
chentales,
impodhile,
ispanigada,
nea,
scampiadórgiu,
spanigadroxu
| ctr.
ingalu,
intríchinu,
iscurigantina
Modi di dire
csn:
ghetai arbori = abbrèschere, comintzare a fàghere die; missa de arbore = missa de chito
Frasi
a chitzu a su primu albore est candho si pesat su bachedhu ◊ fendi e no fendi arboris portu su chetzi a moli (P.Siddi)◊ su massaju s'impunnat po arai candu ghetat arbori ◊ est arribbau chitzi chitzi, cumentzendi a fai arboris ◊ in su serenu alvore si coronat su chelu de lizos e de rosas… (M.Bussalay)
Terminologia scientifica
sdi
Etimo
ltn.
albore(m)
Traduzioni
Francese
aube
Inglese
dawn
Spagnolo
alba,
amanecer
Italiano
alba
Tedesco
Morgendämmerung.
chentàles , nm pl: chinciales,
chintales,
chintari 1,
chintzales,
sintzalis Definizione
s'ora chi cumènciat a pònnere riga faendho die, abbreschendho; su colore sèmpere prus craru chi si biet in s'orizonte candho est acanta a fàere die e fintzes una genia de errigas de diferente colore chi si podent bíere in s'aera faendho die o iscurigandho
Sinonimi e contrari
abbréschida,
abbreschidorza,
abburiadroxu,
albore,
arborinu,
chinta 2,
nea,
scampiadórgiu,
spanigadroxu
Modi di dire
csn:
a chentales, ponindhe chintales de die, betanno chinciales = orbescendi; sos chintales de su sero = sas umbras comente che abbàssiat e intrat su sole, iscurighendhe; su bentu de sos chentales = bentixedhu de ammengianu a chitzi
Frasi
fit un'iscéntzia pretzisa chei su lugore de sos chentales ◊ cras manzanu, apena a sos chentales, sa nave ti aprontamus pro tucare ◊ no bi at note chi no at chintzales ◊ chintzale ruju a sole… intra linna, pastore!
2.
dae sos chintales tuos ses andhadu in terighinos de ispinas
Terminologia scientifica
sdi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aube,
crépuscule
Inglese
dawn,
twilight
Spagnolo
crepúsculo (matutino,
vespertino)
Italiano
alba,
crepùscolo,
striature all'orizzónte
Tedesco
Morgendämmerung,
Zwielicht.
grína, grínas , nf Definizione
su lugore chi si biet in is àrias, in su fundhale, candho est abbreschendho
Sinonimi e contrari
grindha,
nea,
riga
Modi di dire
csn:
pònnere grina, grinas = obrèsciri; mala grina = colore de chie est in cara mala; grina vona = cara bona, in colore, chi istat bene; giambare grina = cambiai bisura
Frasi
connòschere ti cheria dae candho grina as postu in s'orizonte ◊ ealla sa grina imprelleada de lentore a prima lughe! ◊ est isetendhe sa grina de unu die prommissu e sonniadu ◊ candho ti pesas, grina, cun su sole chi potat ispannare custos oxos de fumu, de chixina?
2.
cunzat torra sos ojos, perdet grina e si faghet a cara de chixina (P.Casu)◊ de grina det giambare dogni cosa, det alvèschere in coro s'isperàntzia ◊ unu mucatore niedhu l'imbólicat sa cara in grina de chera santa
Cognomi e Proverbi
smb:
Grina
Terminologia scientifica
sdi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
la clarté de l'aube
Inglese
the first light of dawn
Spagnolo
aurora
Italiano
chiaróre dell'alba
Tedesco
Morgendämmerung.