arrugài , vrb Definizione
andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu
Sinonimi e contrari
aggrucare,
atravigare,
atreminare,
atruessai,
ruciare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prendre un raccourci
Inglese
to take a short cut
Spagnolo
atajar
Italiano
prèndere una scorciatóia
Tedesco
einen Abkürzungsweg einschlagen.
clavài , vrb: aclavare,
clavare,
crare 1,
cravae,
cravai,
cravare,
cravari Definizione
pònnere craos o intrare coment'e craos; fàere intrare a fortza, o intrare a fortza o in logu chi no si depet; pònnere o istare firmos coment'e incravaos (e deosi fintzes impressare); lòmpere, giare a pitzu de ccn. o a calecuna cosa, iscúdere, imbolare, trummentare, brigare / cravau! = frimmu! asseliadu!
Sinonimi e contrari
ciaitare,
cravitare,
inciaire,
inclavai,
incravillai,
incraitare,
obbilai
/
criviri,
fichire,
intrare,
istichire,
tzacare
/
furriai,
isciúdere,
lòmpere
2.
a Cristus dhi ponint una corona de ispina in conca, cravendidha a forti ◊ fuit cravandosiche in s'abba ◊ ube tiàulu ti nche ses cravau? ◊ cun sa picioca, comenti si seus bistus si seus cravaus apari, eus incarrerau a si basai chi no si ndi podiaus prandi!
3.
s'est cravara ananti a issu ◊ cravau ingunis abarra!
4.
su cani s'est cravau a su malloru ◊ po dhui acostai, cussu dimóniu si cravat che unu cani! ◊ fut unu murrúngiu de cani fertu chi fut po si cravai ◊ ant cravau perda a crobitura ◊ ant cumenciau a si pigari foedhos, a brigari e peri a si cravari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncer
Inglese
to hammer
Spagnolo
clavar
Italiano
confìggere,
conficcare,
ficcare
Tedesco
einschlagen,
einrammen.
fichíre, fichíri , vrb Definizione
pesare, pònnere prantau, pesaresindhe istrantàgiu, in pei; istichire, pònnere aintru de ccn. cosa a fortza, a incracadura
Sinonimi e contrari
arritzare,
clavai,
ficare,
fíchere,
incasciae,
incotzigare,
istichire,
pesai,
pichire,
tzacare
| ctr.
arrúiri,
colcare
/
bocare
Modi di dire
csn:
fichirisí un'idea in conca = tzacaresiche o pònneresi carch'idea in conca; fichire in bonu = ghetai géniu, pònnere amore, leare a bon'ogru; fichire in malu = tènniri malu sànguini a unu, tènniri tírria; èssere comente la fichit = comente l'afilat, acomenti dha pigat; fichire a oju = castiai cun disígiu; fichirebbei su cúcuru (in calecuna cosa)= perderebbei ma sighire a triballare, a fàghere su matessi
Frasi
fíchidi reu e iscúltami bene! ◊ Giuanne no podet fichire a nudha ca est freadu ◊ candho est essidu su zuighe si ndhe sunt totugantos fichidos ◊ apenas fichidu, intendhet sas ancas modhes, azummai a tremuledha ◊ fichimus turres e digas
2.
de sa brigúngia, si nci est fichiu in s'istampu prus piticu ◊ at fichidu unu giau in su muru ◊ fichirinci is didus in buca e circa de ndi caciai totu!
3.
cussu nci fichit su nasu in dónnia cosa ◊ si ficheit in conca s'idea de l'apostare tota note pro l'agatare ◊ bi l'at fichida in bonu e lu giughet in pranta de manu ◊ bi l'at fichida in malu e calesisiat cosa fatat no li aggradat ◊ sa zente est comente la fichit: boga sa fama e drommi! ◊ cudha peta fit calda calda chi cheriat fichida a oju pro su fiagu bellu chi teniat ◊ su pastore a bortas faghet annadas bonas e ballanzat, a bortas bi fichit su cúcuru e ndhe perdet sacu e sale
Etimo
itl.
ficcare
Traduzioni
Francese
se lever,
enfoncer
Inglese
to stand up,
to stick
Spagnolo
levantarse,
clavar,
hincar
Italiano
alzarsi in pièdi,
conficcare
Tedesco
aufstehen,
einschlagen.
inferchída , nf Definizione
su iferchire, su fichire calecuna cosa, acropare a punghidura / i. de arrustu cun s'ispidu = ischidonada
Sinonimi e contrari
fichimentu,
infrichimentu,
iferchidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncement
Inglese
hammering in
Spagnolo
clavar,
hincar
Italiano
conficcaménto
Tedesco
Einschlagen.
intzudhíre , vrb Definizione
intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda
Sinonimi e contrari
atzutzudhire,
fichire,
ifertzire,
imbèlghere,
incotzigare,
infruncuai,
intzutzudhire
Frasi
no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncer,
s'introduire,
se faufiler
Inglese
to hammer,
to enter,
to slip in
Spagnolo
clavar,
introducir
Italiano
conficcare,
introdursi,
intrufolarsi,
ficcarsi
Tedesco
einschlagen,
sich einschleichen,
sich bringen.
scerbedhài , vrb: igerbedhare*,
sciorbedhai Definizione
segare, bogare, pistare is crebedhos, sa conca, fintzes in su sensu de bochíere; pigare a conca, a crebedhos, su si pigare pentzamentu mannu o meda po calecuna cosa
Sinonimi e contrari
ischerbicare,
ispistidhai
/
irmedhighinare
Frasi
si dh'incòciu, cussu molenti dhu tzucu a puntara de pei, dhu sfiguru, dhu sciorbedhu!
2.
custu est trabballu chi sciorbedhat ◊ no s'eus a sciorbedhai mera: si est mascu dhi poneus su nòmini de ajaju
Traduzioni
Francese
casser la tête
Inglese
to smash one's head
Spagnolo
abrir la cabeza,
devanarse los sesos
Italiano
pestare,
rómpere la tèsta
Tedesco
schlagen,
jdm. den Kopf einschlagen.