abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare,
abrigare Definizione
pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru
Sinonimi e contrari
aggrundhare,
apigai,
apogiai,
arrundhare,
crancare,
frànghere,
partare
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
se protéger,
s'abriter
Inglese
to protect oneself
Spagnolo
ampararse,
abrigarse
Italiano
ripararsi
Tedesco
Zuflucht suchen.
acucài , vrb: acucare 1 Definizione
coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare)
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acuconare,
acuculiare
/
abbuare,
afufai,
ammacionai,
apaltare,
apatai,
cuerrai,
frànghere,
istichire
| ctr.
essire
Frasi
canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu
2.
dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu
3.
si est acucadu dae s'abba
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se blottir
Inglese
to crouch,
to protect oneself
Spagnolo
agazaparse,
refugiarse
Italiano
accovacciarsi,
ripararsi
Tedesco
sich zusammenkauern,
Zuflucht suchen.
bruscàre , vrb: buscai,
buscare Definizione
andhare in crica de calecuna cosa, ma fintzes agatare calecuna cosa, arregòllere, acabidare; atzitzandho is canes si narat in su sensu de aciapare, cassare
Sinonimi e contrari
arribbuscai,
buscaciare,
buschedhare,
chilcare,
coberai,
cruscuzare
/
acatare,
cassai,
tènnere
Frasi
su títulu de su líbberu pariat chi bi aiat pótidu bruscare calchi algumentu ◊ su retratu de mamma l'aia bruscadu in sa credentza ◊ su cane ti buscat e ti agatat ue sisiat chi t'imbuses ◊ busca in totu sos chizolos de domo tua una pupiedha e si l'agatas remónila! ◊ andhant buschendhe s'àrvure bona pro bi fàghere linna
2.
su pejus fit a buscare su sèmene, ca serbiat pro manicare ◊ miràdelu in suore totu isfatu pro buscare su pane netzessàriu! ◊ gei circas, ma gei buscas puru! ◊ custa cosa l'apo chircada totue ma no ndhe apo buscadu ◊ dinari meda azis buscadu pro sa festa?
3.
lah, Murrixedhu, acracadhu! buscamidhu!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
chercher,
procurer,
trouver
Inglese
to look for,
to find,
to procure
Spagnolo
buscar
Italiano
cercare,
procacciare,
trovare,
scovare
Tedesco
suchen,
besorgen,
finden.
chertoràre , vrb Definizione
andhare in cherta, cricare a pedra furriada
Sinonimi e contrari
chilcare
Frasi
che lis ant picau sa robba e depent andhare a chertorare sa trata ◊ sa mente si perdet chertorandhe radichinas de mistériu (G.Piga)◊ su pastore est chertoranne s'anzone iscamedhada ◊ lu fint chertorandhe ma pariat chi si l'aiat ingurtiu su terrinu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chercher fébrilement
Inglese
to look for breathlessly
Spagnolo
buscar
Italiano
cercare affannosaménte
Tedesco
ängstlich suchen.
chilcàre , vrb: chircare,
cicai 1,
cicari,
circae,
circai,
circare,
circari,
cricai,
cricare Definizione
fàere sa crica, forrogare, compidare, provare a bíere, pregontare po agatare ccn. cosa chi no s'ischit inue est, o fintzes po comporare; cricare contos a unu, istrobbare; fàere a manera de…, fàere su possíbbile po…; numenare a ccn. betandhodhi neghes o curpa de calecuna cosa; andhare a bíere o agatare a ccn.
Sinonimi e contrari
pedie
/
chertorare
/
afuritai
/
acriminai,
incrupai
/
abbisitai
Modi di dire
csn:
chircare su prúere de crésia = torrai a murigai is cosas passadas; circai una cosa a perda furriada, a perdas pesadas = chircare totue, meda; circai a fustigu = chircare bene; circai a ispéntumu = betare apare totugantu, chirchendhe, trastes e cosas de donzi zenia, comente faghet sa zustíssia o chie furat
Frasi
mi chirco in busaca si zuto dinari ◊ fit chilchenne s'interrutore pro atzènnere sa lughe ◊ est chirchendhe asséliu ◊ s'abe chircat su fiore ◊ innui prus aprodu apu a cicai si custu mari miu est chentza de portu? (B.Lobina)◊ sa zustíssia li at chircadu totu sa domo ◊ aite chircas azudu a cudhu isentu?! ◊ no ndhe li chircant, no ndhe bendhet e no ndhe batit, cosa gai, custa butega!
2.
non mi tochis ca non ti circu! ◊ ma chie ti at chircadu, a tie: aite ti pones in mesu, como?! ◊ istades dai su manzanu a su sero chirchendhe a s'unu e a s'àteru! ◊ pisedhu, no chirches a chie no ti chircat!
3.
crica de caminare sentza chi tegnas paura ◊ eus a cicari de crariri cancuna cosa ◊ chirca de fàghere impresse!
4.
si su dannu lu as fatu tue, sa zustíssia no chircat a mie
5.
so andhadu a s'ispidale a chircare un'amigu malàidu
Cognomi e Proverbi
prb:
chie cheret sorte la devet chircare ◊ ci no mi agatas in domu, cicamí in s'ortu!
Etimo
ltn.
circare
Traduzioni
Francese
chercher
Inglese
to look for
Spagnolo
buscar
Italiano
cercare
Tedesco
suchen.
corrorinài , vrb Definizione
cricare e arregòllere codrolinu
Sinonimi e contrari
cugumedhare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cueillir des champignons
Inglese
to look for mushrooms
Spagnolo
buscar hongos
Italiano
andare per funghi
Tedesco
Pilze suchen gehen.
tzirigheltàre , vrb Definizione
tirare a longas, bogare iscusas, su si betare a surdos, su ch'essire costa costa pala pala po no fàere su chi tocat
Traduzioni
Francese
tergiverser
Inglese
to prevaricate
Spagnolo
andarse con rodeos
Italiano
tergiversare
Tedesco
Ausflüchte suchen.