abbigàre 1 , vrb rfl: abbrigare,
abrigare Definitzione
pònnere in aprigu, asuta de calecuna cosa o logu po no pigare bentu, o abba o àteru
Sinònimos e contràrios
aggrundhare,
apigai,
apogiai,
arrundhare,
crancare,
frànghere,
partare
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
se protéger,
s'abriter
Ingresu
to protect oneself
Ispagnolu
ampararse,
abrigarse
Italianu
ripararsi
Tedescu
Zuflucht suchen.
acucài , vrb: acucare 1 Definitzione
coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare)
Sinònimos e contràrios
aciunciulire,
acoconare,
aconcolai,
acuconare,
acuculiare
/
abbuare,
afufai,
ammacionai,
apaltare,
apatai,
cuerrai,
frànghere,
istichire
| ctr.
essire
Frases
canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu
2.
dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu
3.
si est acucadu dae s'abba
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se blottir
Ingresu
to crouch,
to protect oneself
Ispagnolu
agazaparse,
refugiarse
Italianu
accovacciarsi,
ripararsi
Tedescu
sich zusammenkauern,
Zuflucht suchen.
bruscàre , vrb: buscai,
buscare Definitzione
andhare in crica de calecuna cosa, ma fintzes agatare calecuna cosa, arregòllere, acabidare; atzitzandho is canes si narat in su sensu de aciapare, cassare
Sinònimos e contràrios
arribbuscai,
buscaciare,
buschedhare,
chilcare,
coberai,
cruscuzare
/
acatare,
cassai,
tènnere
Frases
su títulu de su líbberu pariat chi bi aiat pótidu bruscare calchi algumentu ◊ su retratu de mamma l'aia bruscadu in sa credentza ◊ su cane ti buscat e ti agatat ue sisiat chi t'imbuses ◊ busca in totu sos chizolos de domo tua una pupiedha e si l'agatas remónila! ◊ andhant buschendhe s'àrvure bona pro bi fàghere linna
2.
su pejus fit a buscare su sèmene, ca serbiat pro manicare ◊ miràdelu in suore totu isfatu pro buscare su pane netzessàriu! ◊ gei circas, ma gei buscas puru! ◊ custa cosa l'apo chircada totue ma no ndhe apo buscadu ◊ dinari meda azis buscadu pro sa festa?
3.
lah, Murrixedhu, acracadhu! buscamidhu!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
chercher,
procurer,
trouver
Ingresu
to look for,
to find,
to procure
Ispagnolu
buscar
Italianu
cercare,
procacciare,
trovare,
scovare
Tedescu
suchen,
besorgen,
finden.
chertoràre , vrb Definitzione
andhare in cherta, cricare a pedra furriada
Sinònimos e contràrios
chilcare
Frases
che lis ant picau sa robba e depent andhare a chertorare sa trata ◊ sa mente si perdet chertorandhe radichinas de mistériu (G.Piga)◊ su pastore est chertoranne s'anzone iscamedhada ◊ lu fint chertorandhe ma pariat chi si l'aiat ingurtiu su terrinu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chercher fébrilement
Ingresu
to look for breathlessly
Ispagnolu
buscar
Italianu
cercare affannosaménte
Tedescu
ängstlich suchen.
chilcàre , vrb: chircare,
cicai 1,
cicari,
circae,
circai,
circare,
circari,
cricai,
cricare Definitzione
fàere sa crica, forrogare, compidare, provare a bíere, pregontare po agatare ccn. cosa chi no s'ischit inue est, o fintzes po comporare; cricare contos a unu, istrobbare; fàere a manera de…, fàere su possíbbile po…; numenare a ccn. betandhodhi neghes o curpa de calecuna cosa; andhare a bíere o agatare a ccn.
Sinònimos e contràrios
pedie
/
chertorare
/
afuritai
/
acriminai,
incrupai
/
abbisitai
Maneras de nàrrere
csn:
chircare su prúere de crésia = torrai a murigai is cosas passadas; circai una cosa a perda furriada, a perdas pesadas = chircare totue, meda; circai a fustigu = chircare bene; circai a ispéntumu = betare apare totugantu, chirchendhe, trastes e cosas de donzi zenia, comente faghet sa zustíssia o chie furat
Frases
mi chirco in busaca si zuto dinari ◊ fit chilchenne s'interrutore pro atzènnere sa lughe ◊ est chirchendhe asséliu ◊ s'abe chircat su fiore ◊ innui prus aprodu apu a cicai si custu mari miu est chentza de portu? (B.Lobina)◊ sa zustíssia li at chircadu totu sa domo ◊ aite chircas azudu a cudhu isentu?! ◊ no ndhe li chircant, no ndhe bendhet e no ndhe batit, cosa gai, custa butega!
2.
non mi tochis ca non ti circu! ◊ ma chie ti at chircadu, a tie: aite ti pones in mesu, como?! ◊ istades dai su manzanu a su sero chirchendhe a s'unu e a s'àteru! ◊ pisedhu, no chirches a chie no ti chircat!
3.
crica de caminare sentza chi tegnas paura ◊ eus a cicari de crariri cancuna cosa ◊ chirca de fàghere impresse!
4.
si su dannu lu as fatu tue, sa zustíssia no chircat a mie
5.
so andhadu a s'ispidale a chircare un'amigu malàidu
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie cheret sorte la devet chircare ◊ ci no mi agatas in domu, cicamí in s'ortu!
Ètimu
ltn.
circare
Tradutziones
Frantzesu
chercher
Ingresu
to look for
Ispagnolu
buscar
Italianu
cercare
Tedescu
suchen.
corrorinài , vrb Definitzione
cricare e arregòllere codrolinu
Sinònimos e contràrios
cugumedhare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cueillir des champignons
Ingresu
to look for mushrooms
Ispagnolu
buscar hongos
Italianu
andare per funghi
Tedescu
Pilze suchen gehen.
tzirigheltàre , vrb Definitzione
tirare a longas, bogare iscusas, su si betare a surdos, su ch'essire costa costa pala pala po no fàere su chi tocat
Tradutziones
Frantzesu
tergiverser
Ingresu
to prevaricate
Ispagnolu
andarse con rodeos
Italianu
tergiversare
Tedescu
Ausflüchte suchen.