acatàre , vrb: agatae,
agatai,
agatare,
aghetai Definizione
bíere, imbènnere, atobiare o àere calecuna cosa, mescamente su chi unu est cricandho (es. cosa pérdia) e fintzes arrennèscere a fàere una cosa; istare o èssere, nau mescamente in su sensu de s'esisténtzia, de sa salude; provare, nau ponendho sa marrania a unu
Sinonimi e contrari
coberai,
imbènnere,
incontrare,
iscròiri
/
esístere,
èssere
/
proare
| ctr.
pèldere,
stramancai
Modi di dire
csn:
agatai sabbata po su pei suu = (nadu in suspu) agatare su (dannu, pessone de pore) chi si meritat; agataisí faltau = atrogare sa curpa; agataisí in bonu = istare bene de saludu
Frasi
a fortza de chircare s'agatat donzi cosa ◊ si no abbàidas bene no agatas nudha ◊ apu agatau sa cosa chi emu pérdiu ◊ sa richesa poética sarda dha podeus aghetai me in ocasioni de is festas (J.Murgia)◊ apo agatadu cosa barata a comporare ◊ in cussus tempus no si aghetànt is giornalis ◊ mamma teniat sa cosa remonida in unu costoidorzu chi no amus mai acatadu ◊ una pobidha in dí de oi no est fàtzili a dh'aghetai! ◊◊ deo mi agato cun donzi limbazu, nuoresu, campidanesu o àteru
2.
bae e chilca cantos annos si agatat, custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu meu ◊ tantas cosas si agatant in su mundhu bellas pro medas e malas pro tantos! ◊ si a tandho si agatat, già est forte che giurru, e no morit de fàdigu…◊ e babbai Micheli ancora si agatat? ◊ annada mala de olia, ocannu: no si ndhe agatat! ◊ sa Sardínnia si agatat in su Mediterràneu ◊ inue ti agatas? ancora emigradu che ses? ◊ mancu a cómporu si ndhe agatat, ocannu, de olia de cufetu ◊ si ajaju no si fuit mortu si fuit agatadu!
3.
e poi candho finis sas cumbatas già mi as a narrer comente ti agatas! (Cugurra)
4.
e no l'agatas a fàghere gai, chi ti pago!…◊ e no l'agatas a iscúdere cussa criadura, chi faghes sos contos cun megus!
Cognomi e Proverbi
prb:
chini circat agatat
Etimo
ltn.
*adcaptare
Traduzioni
Francese
trouver,
rencontrer,
se trouver
Inglese
to find,
to exist
Spagnolo
encontrar,
existir
Italiano
trovare,
scovare,
esìstere
Tedesco
finden,
es gibt,
liegen (geog.).
assagnàre , vrb Definizione
agatare, bogare a pígiu o fàere essire sa fera
Sinonimi e contrari
acatare,
bruscare,
iscobilare,
scoilai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dénicher
Inglese
to flush (out)
Spagnolo
desencovar
Italiano
scovare
Tedesco
aufspüren.
bruscàre , vrb: buscai,
buscare Definizione
andhare in crica de calecuna cosa, ma fintzes agatare calecuna cosa, arregòllere, acabidare; atzitzandho is canes si narat in su sensu de aciapare, cassare
Sinonimi e contrari
arribbuscai,
buscaciare,
buschedhare,
chilcare,
coberai,
cruscuzare
/
acatare,
cassai,
tènnere
Frasi
su títulu de su líbberu pariat chi bi aiat pótidu bruscare calchi algumentu ◊ su retratu de mamma l'aia bruscadu in sa credentza ◊ su cane ti buscat e ti agatat ue sisiat chi t'imbuses ◊ busca in totu sos chizolos de domo tua una pupiedha e si l'agatas remónila! ◊ andhant buschendhe s'àrvure bona pro bi fàghere linna
2.
su pejus fit a buscare su sèmene, ca serbiat pro manicare ◊ miràdelu in suore totu isfatu pro buscare su pane netzessàriu! ◊ gei circas, ma gei buscas puru! ◊ custa cosa l'apo chircada totue ma no ndhe apo buscadu ◊ dinari meda azis buscadu pro sa festa?
3.
lah, Murrixedhu, acracadhu! buscamidhu!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
chercher,
procurer,
trouver
Inglese
to look for,
to find,
to procure
Spagnolo
buscar
Italiano
cercare,
procacciare,
trovare,
scovare
Tedesco
suchen,
besorgen,
finden.
scoilài , vrb: iscujai,
scuilai,
sculiai Definizione
bogare o fàere essire de su cuile, de s'acoliadórgiu, giagarare
Sinonimi e contrari
assagnare,
irfusare,
iscobilare*
Frasi
comenti funt passaus ant scuilau duas perdixis ◊ oi puru as scuiau unu lèpuri? ◊ cussu furoni scuilancedhu!
2.
istrasura de bentu iscrabionat su sentidu sculiendu arregodus (D.Erriu)
Traduzioni
Francese
dénicher
Inglese
to flush (out)
Spagnolo
desencovar
Italiano
scovare
Tedesco
aufspüren.