grogòcia , nf Definitzione
su nodu de s’ogroena o annou de su tzugu
Sinònimos e contràrios
orgumedhu
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
pomme d'Adam
Ingresu
adam's apple
Ispagnolu
nuez (bocado,
manzana) de Adán
Italianu
pómo d'Adamo
Tedescu
Adamsapfel.
mèba , nf: mela,
mèua Definitzione
genia de mata no tanti manna e frutu (upm) pruposu, tundhatzu, pagu abbosu / min. melighedha, melixedha (custa, a logos, fintzes isprigu de arantzu, silibba); is/sas melas = is matas de sa mela; calidades de mela: m. àpia o àpiu, bacaliana, de Santuanni, de zerru, nana, paradisa, pastora, píbiri
Sinònimos e contràrios
melera,
pumu
Maneras de nàrrere
csn:
sa m. de s'anca (pische de s'anca, itl. polpàccio), sa m. de sa manu (fídigu, tenar), sa m. de su gúturu (pupujone, itl. pómo d'Adamo), sa m. de su benuju (zoculana, itl. ròtula); giúghere a unu de sa pira a sa mela = aguantaidhu aspetendi, cun arreghèscias, naraidhu candu una cosa e candu un'àtera; mela a perras sicadas de costoire a zerru = melalda; pane a tres melas, a chimbe melas = pane russu cun tres o cun chimbe trapadas
Frases
in binza ororu bi ant prantadu sas melas ◊ est unu terrinu totu prantadu a melas ◊ cussa est badhe prena de melas e de arantzos
2.
ti tenint allogada che mela in cadàsciu ◊ a chenare si at manigadu duas melas ◊ sa mela ocannu est liera
3.
mi giughet dai sa pira a sa mela e dinari no in logu! ◊ si at frobbiu sos ocros chin sa mela de sa manu
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)mela, (De)melas, Mela, Melas
Terminologia iscientìfica
frt, Malus domestica
Ètimu
ltn.
mela
Tradutziones
Frantzesu
pommier,
pomme
Ingresu
apple (tree)
Ispagnolu
manzano,
manzana
Italianu
mélo,
méla
Tedescu
Apfelbaum,
Apfel.
orgumédhu , nm Definitzione
su nodu de s'ogroena o annou de su gúturu comente si biet a fora
Sinònimos e contràrios
grogòcia
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
pomme d'Adam
Ingresu
adam's apple
Ispagnolu
bocado de Adán,
manzana,
nuez de Adán
Italianu
pómo d'Adamo
Tedescu
Adamsapfel.
patàta , nf, nm: patatu,
petata Definitzione
pumu (e fintzes fumu) de terra, genia de ebrúgiu chi si prantat carragiau bene de terra e faet a cambu fora, ma asuta in is arraighinas faet un’ingrussamentu tundhatzu chi si arregollet po alimentu (upm), bonu cotu a budhiu, o fríssiu, cotu in su forru: famada sa p. de Gavoi e de Fonne (e tudau torrat a tzeurrare ca portat ogos e faet sa p. noa); parte de unas cantu erbas chi s'ingrussat a bisura de patata (itl. tùbero), es. su lepirisposu; in cobertantza, nau pl. is butones de su mascu, de s'ómine
Sinònimos e contràrios
pomo,
pomuderra
Maneras de nàrrere
csn:
p. a perras = segada in duos o tres cantos, de fàghere a budhidu a piscadura; patatu sirigadu = tudhidu, intzeurrau; bogare p. = tirare sa sirba, mòere sa terra a tzapu, a tzapita, pro ndhe suguzare e collire sa patata noa; pàrrere boghendhe patatu dae su sacu = nàrrere, contare, faedhare meda
Frases
at fatu unu pràngiu a malloredhus de patata ◊ fae, chibudha, basolu, patatu… no codiaias nudha! ◊ in s’ortixedhu ponit càuli e patata ◊ sa patata si tudhit o intzeurrat, si sèmenat, si bogat ◊ amus frissu pagas patatas ◊ sa patata frissa piaghet meda a sos pisedhos ◊ sa patata acumenti imbèciat si frungit e pillonat
2.
candho intraiat a domo istaiat contendhe contos, issa pariat boghendhe patatu dae su sacu, cantu ndhe ischiat!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Patatu, Pattatu
Terminologia iscientìfica
rbzc, Solanum tuberosum
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
pomme de terre
Ingresu
potato
Ispagnolu
patata
Italianu
patata
Tedescu
Kartoffel.