abiàlzu , nm: abiàrgiu 1,
abiarzu,
abriaxu,
apeàrgiu,
apearju,
apiarju Definitzione
genia de aprigu (o istrégiu) a bisura de túmbaru o de cascita fatu apostadamente po s'abe; logu, tretu ue si ponent is casidhos, prus che àteru in logu chi no dhi tocat bentu meda, logu solianu
Sinònimos e contràrios
bugnu,
caidhu,
casa,
mógiu,
moitedhu
/
casidhaju,
casidhera
Frases
sa lestra abiana faghet catza in s'abialzu ◊ sa múghida coment'e de apiarju dae largu s'intendhet tretu meda
2.
passeint sos annos de pitzinnia e gioventura in s'abialzu
Terminologia iscientìfica
sbs
Ètimu
ltn.
apiariu
Tradutziones
Frantzesu
ruche
Ingresu
beehive
Ispagnolu
colmena
Italianu
alveare
Tedescu
Bienenstock.
caídhu , nm: casidhu Definitzione
genia de aprigu a bisura de tumborru o de casceta fatu apostadamente po niu de s'abe; istrégiu de ortigu coment'e carcida po múrghere; in cobertantza, a logos dhu narant a sa natura de sa fémina / sa parte de aintru de su c. = meséntzia, s'apertura inue s'abe intrat o essit = sa mosta; c. òrfanu = chentza s'abe reina; insedhai su c. = cuncordare su casidhu cun totu su chi dhi dhue serbit
Sinònimos e contràrios
abialzu,
bugnu,
casa,
casidhada,
colmena,
mógiu,
moitedhu,
tulu
/
murghijola
Maneras de nàrrere
csn:
ufrare a casidhu, fagheresiche a c. = ufrare meda, nadu fintzas in cuguzu pro arrennegu mannu; segai o ispitzai is casidhus = cincinai, binnennai o bogare su mele; fai sa conca che unu caidhu = che moju, che in moida de rios, dare ifadu faedhendhe a meda
Frases
sas abes current totu a su casidhu ◊ candu ispitzat is casidhus bogat meli a cobedinas
2.
dh'iat fatu sa conca che unu caidhu ◊ megas de mi fai sa conca cumenti a unu casidhu de abis, cun custus isciollórius! ◊ fit ufradu a casidhu contra a mie e no mi at mancu rispostu
3.
comenti nant is pastoris, innòi nci perdeus su lati cun su casidhu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Casiddu
Terminologia iscientìfica
sbs, stz
Ètimu
ltn.
quasillum
Tradutziones
Frantzesu
ruche
Ingresu
apiary
Ispagnolu
colmena
Italianu
alveare,
àrnia
Tedescu
Bienenstock.
melàgi , nm: melàrgiu,
melaxi,
melaxu Definitzione
parte de su casidhu inue s'abe faet su pane de su mele; covecu de ortigu o sipa chi tupat is casidhos de is abes
Ètimu
ltn.
*melariu
Tradutziones
Frantzesu
hausse de ruche
Ingresu
honeycomb
Ispagnolu
melero
Italianu
melàrio
Tedescu
Honigwaben.
mógiu , nm, nf: moja,
moju,
moi,
mou,
moxu Definitzione
istrégiu de ortigu a fundhu tundhu e costaos artos po pònnere abba, sale, po múrghere; mannu meda, a pònnere abe; mesura de istrégiu: 45 litros, de terrenos, 0,40 de étaru; tumborru de ortigu, serrau a una parte cun pedhe de cane cun duas trícias de pilu de giua de cuadhu postas a grughe, una aintru de s'àtera a sa parte de fora, cun d-un'agu punta a istúturu in mesu de dónnia trícia / min. moighedhu (a/c.: nr. "mói", ma su pl. "mòis", sa var. mou faet su pl. moos), mogiolu (istugighedhu a pònnere sale)
Sinònimos e contràrios
abialzu,
bugnu,
caidhu,
casa,
moissu,
moitedhu,
tulu
/
murghijola
Maneras de nàrrere
csn:
moju apunt'a ghetare = acanta a iscussurai (nau de ccn., èssere che m. apunt'a ghetare = chíbberu, chi si creit meda); pròere o betare abba a mojos = a dellúbbiu; papai dexi mois de sali = campare meda; nci essit in coranta mois = narat cosas ispropositadas, ch'essit costa costa, pala pala, ch'essit in costas de pinnetu; fàghere sa conca che moju a unu = dàreli ifadu a fortza de faedhare meda, de li chircare chistiones e contos
Frases
cussu tenet mojos e faghet mele meda
2.
sete mojas de farina, sete mojas de pabassa ◊ s'olia de macinai dha mesurant a mou
3.
est proghendhe, ghetandhe s'abba a mojos ◊ gei dhu scis ca seu cosa de pagu fidai: chi mi benint is cincu minutus nci essu in coranta mois! ◊ no nci at a papai dexi mois de sali! ◊ càlladi mudu, chi mi che ses faghindhe sa conca che moju! ◊ immó no nci dha tireis in centu mois, lassai is chistionis!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Moi, Mou, Moy
Terminologia iscientìfica
stz, mds, sjl
Ètimu
ltn.
modius
Tradutziones
Frantzesu
boisseau,
ruche
Ingresu
modius,
apiary
Ispagnolu
moyo,
recipiente para las medidas de capacidad,
un tercio de una hectárea
Italianu
mòggio,
alveare
Tedescu
Scheffel,
Bienenstock.