àbe , nf: abi, àbia, ape Definitzione genia de bobboi (upm) in colore de castàngia, cun is alas, chi faet a chedha manna (pigione) siat a solu, desesi, e siat pesau e contivigiau in is casidhos po su mele, sa chera e àteros produtos; s'abe si distinghet in tres castas: abe fémina (abe maista), sa chi trebballat mescamente cricandho su druche in is frores (e punghet puru, ca portat s'agu – o puntorju àpinu – e in su casidhu podet tènnere s'impreu de sa difesa), abe mascu (abe prus matuca), bonu solu po ingendrare sa cria de s'abe reina, s'abe reina (abiera) chi faet sa cria (abrudhu) e cumandhat totu su pigione; s'abe faet a sola in buidos de matas bècias (casa), ma pruschetotu dha contivígiant in casidhos de ortigu o de linna fatos adatos po arregòllere su mele / sa cria = su fedu nou chi depit nàsciri; abe casidhera = de casidhos; iscussua = puzone de abe chi, si no si bochit s'abe reina (noa o betza, segundhu), candho naschet su puzone nou lassat su casidhu (e puzone primarju) e si fuit a fàghere un'àteru nidu Sinònimos e contràrios cdh. abba Maneras de nàrrere csn: èssere che a s'abe de sos casidhos = triballantes meda; andhare che puzone de abe = abarrai sempri in movimentu; biri s'abi in celu = bídere bene meda; abe mascru (nadu in suspu de unu) = mandronatzu, chie istat ammandronadu ispetendhe chi triballent sos àteros Frases candho s'abe punghet, cun sa puntura bi lassat sa mata ◊ sa mata che a s'abe che li falet! ◊ iscugurrau boliast de una sciurma de abis! ◊ in sos fiores bi est s'abe paschendhe totu impodhinada 2. tengu una múida a conca chi mi parit de portai una scursura de abis ◊ feminas chi si presumint in gradu: bidu conca de soldadu current che abe a su moju! (G.Ruzzone)◊ andhat che puzone de abe ◊ si betat che abe a moju ◊ mandrone, no ses che a s'abe de sos casidhos, no! Sambenados e Provèrbios smb: Abi, Abis / prb: dae s'abe dulcura e salude Terminologia iscientìfica crp, apis mellifica Ètimu ltn. ape(m) Tradutziones Frantzesu abeille Ingresu bee Ispagnolu abeja Italianu ape Tedescu Biene.

abièra , nf Definitzione s'abe chi faet sa cria e cumandhat totu su pigione, in is casidhos Terminologia iscientìfica sbs Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reine Ingresu queen bee Ispagnolu abeja reina Italianu ape regina Tedescu Bienenkönigin.

abrúdhu , nm: abudhu, budhu 1 Definitzione su pudhu o cria de s'abe Sinònimos e contràrios abutu Terminologia iscientìfica crp, sbs Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couvain, œufs d'abeilles Ingresu bee grub Ispagnolu larva de las abejas Italianu cacchióne, larva delle api Tedescu Bienenei.

puntrongiàna , nf Definitzione s'abe reina, nada deosi ca atzitzat is àteras abes a trebballare Terminologia iscientìfica sbs Ètimu ltn. punctorium Tradutziones Frantzesu abeille reine Ingresu queen bee Ispagnolu abeja reina Italianu ape regina Tedescu Bienenkönigin.

«« Torra a chircare