cúrrulu , nm Definitzione
murigu, murrúngiu de istentinas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
borborygme
Ingresu
belly gurgling
Ispagnolu
borborigmo
Italianu
borbogliaménto del vèntre
Tedescu
Gekoller.
granàle , nm Definitzione
sa domu de su trigu, logu inue si chistit su trigu, su laore, ma fintzes genia de istrégiu inue si ponet su trigu
Sinònimos e contràrios
sobàriu
/
órriu 1
Frases
a su tempus de su domíniu romanu sa Sardigna fit su granale de Roma, a dolu mannu ◊ sos granales como sunt totu chelos de ranzolu, ma chentza mancu ranu de trigu
Terminologia iscientìfica
dmo
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grenier,
gros panier à provisions
Ingresu
barn,
tall belly vase
Ispagnolu
granero,
recipiente para trigo
Italianu
granàio,
bùgnola
Tedescu
Getreidespeicher,
Strohkorb.
màcia 3 , nf: massa 3,
mata 1,
matza 1 Definitzione
su tretu de sa carena ue un'animale portat su matzàmene, is istentinas; su matzàmene etotu; parte modhe de calecuna cosa (es. de su pane, fintzes sa parte de contrària de s'unga in sa punta de is pódhighes)/ matziniedhu = nau de frutuàriu, chi est fatu
Sinònimos e contràrios
bentre,
busériga
Maneras de nàrrere
csn:
istare, pònneresi o corcare a m. a terra = itl. pròno; a m. in altu, bentre a chelu, in susu = itl. supino; bogare sa mata = pònniri brenti manna, o fintzas ingurti ària a manera de fai a biri sa brenti de prus, coment'e unfrada; sa m. de su pódhighe = pupatza, s'àtera parti de s'unga, itl. polpastrèllo; sa m. de su pipione = sa purpa; sa màcia de s'àlbore = su coro, sa parte de mesu de su truncu; pisci matza bruta = chi fiat satzau candu dh'anti piscau; ómini o fémina matza bruta = isterchibúdidos, malos, tirriosos; betarebbei sa m. in sa cosa (nau cun feli) = papaindi meda; falare sa m. chei s'abe (nadu a frastimu) = essire s'istentina pro crebadura de sa mata, comente cumbinat a s'abe candho punghet; falarecheli sa m. = (nau cun feli, a frastimu), pèrdiri su matzàmini, andai de su corpus; calai sa matza, matza calada = rupire, rupida; bogàreche sa m. a unu = dàreli ifadu, busigàrelu, fàghereli male, segai sa matza; segamentu de matza = cosa o fintzas pessone tropu ifadosa, chi istat semper ponindhe dificurtades, chirchendhe chistiones; matas de piantu, de risu, de fele, de binu, de peta = satzada o, segundu, carda de…; bi at de ndhe falare sa mata (fendi unu trabballu) = est tropu trabballosu, tropu grai; triulare sa mata = fai a gana lègia, furriai s'istògumu; èssere a tríulos de mata = portai s'istògumu trumbullau
Frases
bos ndhe cherides bogare sa mata pro nudha: ite ndh'azis de bos disatinare? ◊ candho s'abe punghet, cun sa puntura bi lassat sa mata ◊ cosa bella su daor'e sa matza!…◊ pigat su caboni, dh'ispínniat, ndi dhi bogat sa massa e dhu ponit a còiri ◊ custa chistione nos pesat che contone subra de mata
2.
cun sa mata de sos pódhighes carigno una foza ◊ su civraxu chi est a matza crua no fait a dhu papai ◊ su macarrone tundhu s'ischeat cun sa mata de su pódhighe mannu
3.
sa mata in cue che lis est falada, ca no si podiant frànghere a un'oru a fàghere de bisonzu!…◊ mànighet sa ua chi cheret mancari bi betet sa mata, ma chentza mi fàghere dannu! ◊ su criedhu s'est illascau a prànghere a ghetu de nche li falare sa matichedha ◊ ello sa mata ti ch'est boghendhe, cussa cosa, chi la leas a corpos?!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mata, Matta, Matza
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
matia
Tradutziones
Frantzesu
ventre
Ingresu
belly
Ispagnolu
barriga,
panza,
tripa
Italianu
pància
Tedescu
Bauch.
trípa , nf Definitzione
su centubilloni o bentre grussa de animales mannos, ma pruschetotu su papare chi si ndhe faet; dhu narant po bentre puru
Maneras de nàrrere
csn:
segare sas tripas = segai sa matza, donai istrobbu; faci de t. = afitulau, pigotosu
2.
sas tripas chi ti at fatu, si ti lompo a matzucu!…
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
tripes
Ingresu
tripe,
belly
Ispagnolu
callos
Italianu
trippa
Tedescu
Kaldaunen.