contràriu , agt, nm, avb: cuntràriu Definitzione chi est contra a calecuna cosa o a ccn.; chi faet male, chi noghet; css. cosa, persona o atzione chi andhat o fortzat a s'àtera bandha de su chi unu bolet; chi o cosa chi est a s'àtera bandha, de àteru betu deunudotu Sinònimos e contràrios arrevésciu, deghésciu, traessu | ctr. favorile 1 / guale, matessi Maneras de nàrrere csn: prèndhere, tènnere, leare a funes contràrias = cun funes chi tirant cale a un'ala e cale a s'àtera; essire in c. a unu = nàrrere cosa a gàrrigu, chi no li daet resones Frases pro bínchere su fogu fuidu li ant postu fogu contràriu ◊ custa meighina ti est contrària, pro su male chi zughes ◊ sa cosa chi ses manighendhe ti est contrària ◊ a su tzigante lu sont ghiranne presu a funes contràrias ◊ si sezis contràrios bois, custu no lu faghimus ◊ si issos mi sunt contràrios no poto isperare s'azudu issoro ◊ caminendhe in s'istrada ti che ses dadu a s'ala contrària 2. no podes a su matessi tempus chèrrere una cosa e su contràriu ◊ ti mustrant su chi andhat bene e faghes a su contràriu! ◊ niedhu est su contràriu de biancu, malu de bonu, légiu de bellu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu contraire Ingresu contrary Ispagnolu contrario, hostil, inverso Italianu contràrio, ostile, oppósto, rovèscio, invèrso Tedescu umgekehrt, feindlich, entgegengesetzt.
imbèsce , nm: ambessi, imbesse, imbessi, imbresse, imbressi, imbrèssiri, immesse, umbessi Definitzione s’àtera parte, sa parte contrària, su contràriu de una cosa (de unu bestimentu, sa parte de s’aforru), fintzes de un’órdine, de unu cuncordu Sinònimos e contràrios alimbesse, ifache Maneras de nàrrere csn: avb. a s'imbessi = furriadu a su contràriu de unu essu, a manu furriada; pònnere a bràncul'imbesse = a farrancas a susu; fai una faci e un'imbressi = fàghere duas caras, èssere fartzu; fàchere a s'imbresse e a ifache = fàere una cosa e su contràriu puru Frases cussa est genti chi fait una faci e un'imbressi 2. torro a s'imbesse in sos tempos ◊ nos bogant su colzu a s'imbesse ◊ su chíndhalu est inzomendhe su filu a s'imbesse ◊ seu unu sacu isbuidau furriau a pedhi imbressi! (S.Baldino)◊ portat is mígias a s'imbressi ◊ est unu mundhu a chirru imbesse ◊ cussu est nàsciu a s’imbressi, iscempiau comenti est!◊ custas leges fatas a s'immesse! 3. a s'imbesse de su frade, isse bibiat e pipabat Ètimu ltn. inverse Tradutziones Frantzesu inverse Ingresu contrary Ispagnolu inverso, contrario Italianu invèrso, revèrso Tedescu Umgekehrt.
insàmus , prep, cng, avb: antamas, intàmada, intamas, intambus, intamen, intames, intamis, intamu, intemes, intomas, intramus Definitzione coment’e prep. e cng. giaet s'idea de unu càmbiu, de fàere, o pònnere o nàrrere una cosa a su postu de un'àtera; podet giare fintzes s'idea de àteru, cosa in prus Sinònimos e contràrios annotamala, imbecis, tamen* / assora, inciandus / annotamala Frases intamas de sa manu iat artziau su pei ◊ dispraxit a sa genti manna puru, intamis de a is pipius isceti ◊ no si fidaiat mancu de sos ojos suos intrames de sos ojos anzenos ◊ immoi is crabas no dhas faint caminai mancu a dedí insamus de a denoti 2. intamen de ndi dhi bèniri gosu dhi fiat abarrau unu sentidu de isbuidori ◊ si abbaidaiant a ógiu tortu, intames de si faedhare ◊ mancu abba dhi at dadu, intomas de dhi dare dinari!◊ intemes de las iscríere, sas cantones, si las at registradas 3. de custu intamas sos ambassadores no ndhe faedhant (G.Sanna)◊ intamis, una fémina si est acostada a su tziu po dhu preguntai Tradutziones Frantzesu au lieu de, au contraire Ingresu instead of, on the contrary Ispagnolu en vez de, en lugar de Italianu invéce di, anziché Tedescu statt.
puriósu , agt Definitzione nau de ccn., chi tenet aburia, cosa in contràriu Sinònimos e contràrios contràriu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contraire, adverse Ingresu contrary Ispagnolu contrario, adverso Italianu contràrio, avvèrso Tedescu entgegengesetzt, widrig.