Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbrunchilàre , vrb Definitzione pònnere su brunchile, su crabistu a un'animale Sinònimos e contràrios acrabistai, afrancilai, ammurralare, ammurrialare, arrunchilare, imbrunchidare, incrabistae | ctr. irbruncilae Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enchevêtrer Ingresu to tie with a rope Ispagnolu encabestrar Italianu incapestrare Tedescu anbinden.

acapiàe, acapiài , vrb: acapiare, acapiari, capiai Definitzione pònnere s'acàpiu, lióngiu, codriola chi, passada e fata a nodu cun is càbudos a inghíriu de duas o prus cosas, dhas aguantat impare / acapiai sa coja = fàghere s'assiguronzu Sinònimos e contràrios alliongiae, liai, muciullai, prèndhere, tènnere | ctr. isòlbere, isprèndhere, scapiai Frases che unu perru mi ant acapiau chena li dèpere obbligassione ◊ de furonis sa giustítzia no fut mai arrennéscia a ndi acapiai ◊ su telu denanti est lisu e portat una cordiola po dh'acapiari a parti de palas Ètimu itl. accappiare Tradutziones Frantzesu lier Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare Tedescu binden.

acrabistài, acrabistàre , vrb: acrapistare Definitzione pònnere su crabistu a un'animale; acapiare sa bide noa po no che dha betare is bentos fortes Sinònimos e contràrios abbrunchilare, imbrunchidare, incrabistae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enchevêtrer Ingresu to tie with a rope Ispagnolu encabestrar Italianu incapestrare Tedescu anbinden.

afunài , vrb: afunare Definitzione acapiare, pigare a fune, imbojàresi cun sa fune, troboire cun sa fune Sinònimos e contràrios infunai, prèndhere / pinnicai Frases sos chi crent de àere in punzu s'anzena volontade sunt ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ at afunau su muenti a su tzugu 2. sos carabbineris s'ant afunatu dae s'ufissu de sa coperativa totu sos documentos ◊ aiat irrobbatu su bancu, s'aiat afunatu gamas de erveches e vulos ◊ sos rivos ufratos si afunant totu, pessones, béstias e tupas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enchevêtrer Ingresu to tie in a rope Ispagnolu encabestrar Italianu incapestrare Tedescu das Halfter anlegen

ammolàre , vrb Definitzione fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare Sinònimos e contràrios afundhare 1 / abbusare 1, ammagare, atupare, intupai Frases s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat 2. sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enjaler Ingresu to tie to the anchor stock Ispagnolu hacer una muela, encepar Italianu acceppare Tedescu einen Anker stocken.

annoài , vrb: annodare, annodiare, annuae, annuai Definitzione acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare Sinònimos e contràrios annodighedhare, annodricare, ingiobare / imbetzare | ctr. isòlbere, snuai Frases su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius 2. sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nouer Ingresu to tie in a knot Ispagnolu anudar, atar con nudos Italianu annodare Tedescu verknoten.

liài , vrb: liare, ligai, ligare Definitzione acapiare cun calecunu lióngiu, ma mescamente acapiare bestimentu cun is corros de su bestimentu etotu (es. sa tiazola, su muncadore), o fintzes ammontare sa conca, aderetzare is pilos; rfl. chínghere; fàere una genia de meighina, fatúgiu, acapiare cun is brebos Sinònimos e contràrios acapiae, alliongiae, prèndhere | ctr. isòlbere, isprèndhere Maneras de nàrrere csn: liai ogu = pònnere ogru; liai bèni fuedhendu = fàghere unu chistionu ladinu, bene fatu, chi benit a concruos; ligai perda in anedhu = incrastare ranu de prendha in anedhu Frases candho si nch'est ischidadu, si est sapunadu, si at liadu sa berrita a tortu e at carrigadu s'archibbusu ◊ liadí sa bulla de sa camisa aintru de is cratzonis! 2. lis at nau sos berbos, a sos canes, pro los ligare ◊ cussu daori depit èssi ogu chi dhi ant liau! Tradutziones Frantzesu lier Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare Tedescu binden.

prèndhere , vrb: prènnere Definitzione pònnere o poderare a istrintu cun calecuna cosa – acàpiu – a inghíriu (faendho coment'e a fasche), agguantare apostadamente arréschiu a calecunu logu o cosa cun fune o css. àteru acapióngiu a bisura de fune, codriola, filuverru o àteru deasi; in cobertantza, agguantare a ccn. impreau, obbrigau de no pòdere fàere prus totu su chi bolet o chi iat a pòdere / pps. presu Sinònimos e contràrios acapiae, alliongiae, apresorzare, liai, muciullai | ctr. iscapiae, isòlbere, isprèndhere Maneras de nàrrere csn: no b'àere filu ’e prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chi no bi at ne cabu e ne coa; prèndhere a nodu mortu, o a nodu biu = fàghere unu nodu malu a isòrbere, chi no b'isorbet, o unu nodu fàtzile de isòrbere; prèndhere a peràulas fortes = fai mazinas, afaturai; prèndhere s'imbíligu a unu = furcare, ingannai a unu Frases sa buca de su sacu si prendhet pro no che essire sa cosa ◊ prendhiat sa craba a fune longa a pàschere ◊ sa lóriga in su muru bi est a prèndhere animale ◊ sa linna si prendhet a fasche ◊ impàrali a prènnere sas corrias de sas iscarpas! ◊ prendhindhe dàeli duas incropadas pro agguantare de prus! 2. cun totu custos impitzos de binzas, de ortos e bestiàmine so presu chentza fune 3. fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu de prèndhere ◊ in su chi naras no bi at filu de prèndhere ◊ no ti fides, mighi cussu prendhet s'imbíligu fintzas a su dimóniu! ◊ sos canes lapaos nanchi no si lassant prèndhere chin sos berbos… Sambenados e Provèrbios prb: chie bene prendhet mezus isolvet Ètimu ltn. prehendere Tradutziones Frantzesu lier, ficeler, lacer Ingresu to tie Ispagnolu atar Italianu legare, allacciare Tedescu binden, zusammenbinden, festbinden, zubinden.