abbilandràre , vrb: apilandrare Definitzione
pònnere sa bilandra a is animales iscapos po no s'istesiare, cosa chi si faet betandho una fune a corros o a conca (tzugu) de s'animale e a peis, o acapiandho su pei de ananti cun cussu de asegus
Sinònimos e contràrios
achilandrare,
ambilare,
ammilandrare,
apegonai,
archilare,
corrapeare
| ctr.
ilbilandrare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
entraver
Ingresu
to shackle
Ispagnolu
atar,
manear,
trabar
Italianu
impastoiare
Tedescu
fesseln.
acapiàe, acapiài , vrb: acapiare,
acapiari,
capiai Definitzione
pònnere s'acàpiu, lióngiu, codriola chi, passada e fata a nodu cun is càbudos a inghíriu de duas o prus cosas, dhas aguantat impare / acapiai sa coja = fàghere s'assiguronzu
Sinònimos e contràrios
alliongiae,
liai,
muciullai,
prèndhere,
tènnere
| ctr.
isòlbere,
isprèndhere,
scapiai
Frases
che unu perru mi ant acapiau chena li dèpere obbligassione ◊ de furonis sa giustítzia no fut mai arrennéscia a ndi acapiai ◊ su telu denanti est lisu e portat una cordiola po dh'acapiari a parti de palas
Ètimu
itl.
accappiare
Tradutziones
Frantzesu
lier
Ingresu
to tie
Ispagnolu
atar
Italianu
legare
Tedescu
binden.
alliongiàe, alliongiài , vrb: liongiai Definitzione
istrínghere o acapiare cun calecunu allióngiu
Sinònimos e contràrios
acapiae,
liai,
prèndhere
| ctr.
isolbere,
isprèndhere
Frases
cussa màniga dh'as alliongiada mali ◊ seis alliongendi mànigas a manera de bosatrus cun mannugus de trigu ingraniu!
2.
tengu alliongiaus apari giojas e turmentus ◊ seu alliongiau de is arregordus ◊ seus alliongiaus apari, nosu ◊ sa becesa alliòngiat a cosas prus sérias
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lier
Ingresu
to lace
Ispagnolu
atar,
anudar
Italianu
allacciare
Tedescu
zuschnüren.
annoài , vrb: annodare,
annodiare,
annuae,
annuai Definitzione
acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare
Sinònimos e contràrios
annodighedhare,
annodricare,
ingiobare
/
imbetzare
| ctr.
isòlbere,
snuai
Frases
su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius
2.
sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
nouer
Ingresu
to tie in a knot
Ispagnolu
anudar,
atar con nudos
Italianu
annodare
Tedescu
verknoten.
liài , vrb: liare,
ligai,
ligare Definitzione
acapiare cun calecunu lióngiu, ma mescamente acapiare bestimentu cun is corros de su bestimentu etotu (es. sa tiazola, su muncadore), o fintzes ammontare sa conca, aderetzare is pilos; rfl. chínghere; fàere una genia de meighina, fatúgiu, acapiare cun is brebos
Sinònimos e contràrios
acapiae,
alliongiae,
prèndhere
| ctr.
isòlbere,
isprèndhere
Maneras de nàrrere
csn:
liai ogu = pònnere ogru; liai bèni fuedhendu = fàghere unu chistionu ladinu, bene fatu, chi benit a concruos; ligai perda in anedhu = incrastare ranu de prendha in anedhu
Frases
candho si nch'est ischidadu, si est sapunadu, si at liadu sa berrita a tortu e at carrigadu s'archibbusu ◊ liadí sa bulla de sa camisa aintru de is cratzonis!
2.
lis at nau sos berbos, a sos canes, pro los ligare ◊ cussu daori depit èssi ogu chi dhi ant liau!
Tradutziones
Frantzesu
lier
Ingresu
to tie
Ispagnolu
atar
Italianu
legare
Tedescu
binden.
prèndhere , vrb: prènnere Definitzione
pònnere o poderare a istrintu cun calecuna cosa – acàpiu – a inghíriu (faendho coment'e a fasche), agguantare apostadamente arréschiu a calecunu logu o cosa cun fune o css. àteru acapióngiu a bisura de fune, codriola, filuverru o àteru deasi; in cobertantza, agguantare a ccn. impreau, obbrigau de no pòdere fàere prus totu su chi bolet o chi iat a pòdere / pps. presu
Sinònimos e contràrios
acapiae,
alliongiae,
apresorzare,
liai,
muciullai
| ctr.
iscapiae,
isòlbere,
isprèndhere
Maneras de nàrrere
csn:
no b'àere filu ’e prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chi no bi at ne cabu e ne coa; prèndhere a nodu mortu, o a nodu biu = fàghere unu nodu malu a isòrbere, chi no b'isorbet, o unu nodu fàtzile de isòrbere; prèndhere a peràulas fortes = fai mazinas, afaturai; prèndhere s'imbíligu a unu = furcare, ingannai a unu
Frases
sa buca de su sacu si prendhet pro no che essire sa cosa ◊ prendhiat sa craba a fune longa a pàschere ◊ sa lóriga in su muru bi est a prèndhere animale ◊ sa linna si prendhet a fasche ◊ impàrali a prènnere sas corrias de sas iscarpas! ◊ prendhindhe dàeli duas incropadas pro agguantare de prus!
2.
cun totu custos impitzos de binzas, de ortos e bestiàmine so presu chentza fune
3.
fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu de prèndhere ◊ in su chi naras no bi at filu de prèndhere ◊ no ti fides, mighi cussu prendhet s'imbíligu fintzas a su dimóniu! ◊ sos canes lapaos nanchi no si lassant prèndhere chin sos berbos…
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie bene prendhet mezus isolvet
Ètimu
ltn.
prehendere
Tradutziones
Frantzesu
lier,
ficeler,
lacer
Ingresu
to tie
Ispagnolu
atar
Italianu
legare,
allacciare
Tedescu
binden,
zusammenbinden,
festbinden,
zubinden.