Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aspídha , nf: aspridha 1 Definitzione erba chi asuta faet a conca manna che a sa chibudha (is pígios de fora sicaos funt orrúbios): in cabudanni, candho sa fògia est totu sicada, bogat una candhelita, chi faet arta e si prennet bona parte de frore, in artu, apustis bogat sa fògia noa a paris de terra Sinònimos e contràrios abridha, ambridha, ispidha, scruidha Frases bae a línghere aspridha, bae! Terminologia iscientìfica rba, Charybdis maritima Ètimu ltn. squilla Tradutziones Frantzesu scille Ingresu squill Ispagnolu escila, cebolla albarrana Italianu scilla Tedescu Meerzwiebel.

chebúdha , nf: achepudha, chepudha, chibudha, chipudha, cibudha, gebudha, tzibudha Definitzione genia de erba (upm) chi si prantat po cundhimentu, de sabore forte, ispirtidhosu, fragosa meda crua: faet a conca grussa e tundhatza totu a pígios, su primu annu, ma su segundhu sa conca prantada faet su frore e su sèmene / in sa chibudha si podent distínghere: unu matucone de arraighinas, sa conca totu a pígios grussos (títulas), lisos a parte de fora e cun àteru pigiolu finedhedhu (làpara) a parte de aintru, su tzugu, is fògias a bisura de canna chi faent andhandho e faendhosi prus fines in punta / crezes de chibudha: bianca, ruja; chibudhita, ciudhita = cibudha pitica a conca, ma fintzas pranteri po fai cibudha noa; cibudhu mascu = chibudhone Sinònimos e contràrios cdh. ciudha, ttrs. tziodha Maneras de nàrrere csn: unu trugu de chibudha = unu fundu, candu est prantada su primu annu e no at ancora fatu sa conca, o sempri foras sa conca; cibudha a grillu = tudhida, intzeurrada, trugu de chibudha, su chi bogat sa conca torrada a prantare; chibudha de sèmene = conca de chibudha chi si prantat pro bogare su sirione, fàghere su fiore e su sèmene; abarrai a cibudha de sèmini = abbarrare baghianu/a; èssiri conca de cibudha = cosa de pagu zudu, bàlere pagu; cumprèndiri allu pro cibudha = leare una cosa pro un'àtera; andai allu e torrai cibudha = lassàresi cumbínchere de un'àteru cun tropu fatzilidade, no zúghere frimmesa; portai pillus prus de sa cibudha = èssere pizàdile, fartzu, chi cuat semper carchi cosa; cibudha de su margiani = carilloni, iscrareu (nadu gai ca zughet sas raighinas russas); pisci cibudha = zenia de pische ("cepola rubescens") Frases sa chibudha cun s'arveghe a budhidu non devet mai mancare ◊ pro totu cussu brou bi cheret duas chibudhas mannas ◊ pongu cuàturu cibudhas e unas cantus patatas a còiri arrustu in su farivari ◊ in cuss'iscra ocannu bi at essidu mesu cuintale de chibudha 2. cussus de pulítica no ndi cumprendint una cibudha! ◊ cojadí, sinuncas abarras a cibudha de sèmini! Terminologia iscientìfica rbzc, cndh, Allium cepa Ètimu ltn. cepulla Tradutziones Frantzesu oignon Ingresu onion Ispagnolu cebolla Italianu cipòlla Tedescu Zwiebel.

scruídha , nf: scuidha, scuídhia, scuilla Definitzione chibudha o tziodha marina (o fintzas canina), de cogas: genia de erba chi faet a conca manna che a sa chibudha: in cabudanni bogat una candhelita chi faet arta e si prenat bona parte de frore e apustis bogat sa fògia, totu a paris de terra Sinònimos e contràrios abridha, ambridha, aspidha, scridha Frases sa scruidha, segada a fitas e cota a budhiu fintzas a candu essiat callada, dha poniant ammisturada cun pódhini po bociri is mardonas: est unu velenu forti, balla! ◊ sa scruidha asuta de is matas de sa figu no dhas lassat intingiai… Terminologia iscientìfica rba, Charybdis maritima Ètimu ltn. squilla Tradutziones Frantzesu scille Ingresu squill Ispagnolu escila, cebolla albarrana Italianu scilla Tedescu Meerzwiebel.