abriàre , vrb Definitzione
dhu narant de su porcu chi a fortza de arratzare male si che faet coment'e a sirbone, si che arestat de arratza
Sinònimos e contràrios
aferare,
agrestare,
arruarzare,
eremire,
imburdiri
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir sauvage
Ingresu
to grow wild
Ispagnolu
volverse salvaje el cerdo
Italianu
inselvatichirsi
Tedescu
verwildern.
ispínu , nm: spinu Definitzione
ischina de procu, sa petza de s'ischina (ambidhiola) impare cun is ossos (segada a orrugos po ndhe giare a parentes o bighinos)
Frases
candho uchidiant su mannale secavant sos ispinos de dare a sos parentes e amicos ◊ mandhaiant sos pitzinnos a giúghere sos ispinos a parentes o famílias amigas
Ètimu
ltn.
spinus
Tradutziones
Frantzesu
carré de porc
Ingresu
saddle of pork
Ispagnolu
lomo de cerdo asado
Italianu
àrista
Tedescu
Schweinsrücken.
mannàle , nm, agt: mannali,
mannalli Definitzione
porcu pesau a mannalitu, o de urra, pesau in domu po fàere provista: est sèmpere su paragone a disprétziu po cudhos chi papant chentza trebballare
Sinònimos e contràrios
ttrs. mannari
Frases
o compare Tatà, mih, cras manzanu ochidimus su mannale! ◊ cussos tichírrios chi s'intendhent depent èssere bochindhe mannale
2.
ingrassaiat isse che mannale tenindhe a totu cantos avilidos, iscultzos e famidos ◊ àteros faghent vida de mannale e solu in sa bentre ant godimentu (D.Ena)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mannale
Ètimu
ltn.
manualis, -e
Tradutziones
Frantzesu
porc,
cochon
Ingresu
pig
Ispagnolu
cerdo
Italianu
maiàle domèstico,
pòrco
Tedescu
Hausschwein,
schmarotzerhaft,
Schmarotzer.
pólcu , nm: porcu,
procu Definitzione
animale grussatzu e bàsciu, longhitu, masedu e pesau a chedha o fintzes a solu (mannale) po sa petza: asuta de sa pedhe (corgiolu) ponet unu pígiu grussu de lardu, portat pilu lascu e grussu (tzudha); nau in cobertantza e a disprétziu, chie s'imbrutat meda o istat totu brutu (ca a su p. dhi praghet a s'imbuscinare in su ludu), o fintzes chie s'ingrassat, si errichit o badàngiat meda aprofitandho de s'àteru, coment'e chi siat contivigiau a brovendha che mannale / p. polcràvinu = fillu de mardi maseda e de sirboni
Sinònimos e contràrios
cópiu
/
cdh. pólciu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere, pesare, crastare, ingrassare, afiliverrare, trobeire, bochire, uscrare, abbèrrere/irmatare, illadare, ispinare su porcu; fai su procu = pònnere, pesare su mannale; su p. tzérriat, murrúngiat o raunzat, iscorrovonat; de su p. si faghet salidu e cufetadu: lardu, sartitza, pressutu (de sas cossas e fintzas de sas palas), ganga (dae su tretu acurtzu a origras tra mola de trugu e bula), pantzeta (su súmene), ossamenta, ozu; mustela de p. = s'ispinu, su schinali cun su filetu; su sànguini = sàmbene cundhidu, postu in s'istentina prus russa e cotu in sa frama arrustu o a budhidu; su súmini = su lardu in su tretu de mata, ue zughet sos crabigos, saboridu meda; èssiri che procu in muntoni de fà = leare, mescamente aprofitendhe, totu su chi si tenet in gana; fai bisus de procu in muntoni de fà = disizare cosas mannas, meda, tropu; pàrriri unu procu puntu = nadu de ccn., èssere de pagas peràulas, mudurcu, prus che àteru pro altivesa; èssere che porcu pei segadu = bivi sentza de trabballai, a càrrigu de is àterus, èssiri aténdius in totu, istai bèni meda; porcu de silba = p. areste, sirboni, porcrabu; agt.: fàghere cosas porcas = nàrrere o fàghere porcarias; pisci procu o procu de mari = zenia de pische (oxynotus centrina); rosa de p. = atandha, papàile; p. de abba = tzurru, abba chi essit a bullu
Frases
sas àrulas fint búidas, sos procos grassos leados! ◊ su porcu est unu paru díligu ◊ mammai fadiat su procu dónni'annu dónni'annu dónni'annu!
2.
iscultant sos indevinzos a orijas paradas che porcu surdu ◊ fatendhe su polcu futudu mi che furas sa cosa! ◊ at fatu bisu de porcu in muntoni de fà ◊ su prus famosu est Montecitóriu coment'e allevamentu de porcos rassos…◊ e tui no naras nudha, mi paris unu procu puntu?!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Porcu
/
prb:
cani tzàulat e porcu pascit ◊ porcu pullinu no ingrassat mai
Terminologia iscientìfica
anall, sus scrofa
Ètimu
ltn.
porcus
Tradutziones
Frantzesu
porc,
cochon
Ingresu
hog
Ispagnolu
cerdo
Italianu
maiale,
pòrco
Tedescu
Schwein.