ebraéntu , nf: ebrientu,
erbientu Definitzione
erba de ventu: dhi narant deosi ca faet bene po su 'bentu' de mata (istentinas)
Sinònimos e contràrios
cambiruja,
ispigulosa,
pigolosa
Terminologia iscientìfica
rba, Parietaria officinalis
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pariétaire
Ingresu
pellitory
Ispagnolu
hierba del muro
Italianu
parietària
Tedescu
Glaskraut.
muràche , nm Definitzione
muru de pedra assentada chentza impastu; a logos fintzes nuraghe
Sinònimos e contràrios
muragadha,
murubbullu
/
nurache*
Frases
at tancau sas cussorjas a muraches ◊ si est pasau in d-unu murache
Tradutziones
Frantzesu
mur de pierres sèches
Ingresu
dry wall
Ispagnolu
muro en seco,
tapia
Italianu
muro a sécco
Tedescu
Trockenmauer.
muragliòne, muragliòni , nm: murallioni,
murallone Definitzione
muru mannu meda, grussu e artu e po su prus fraigau, arretirau a manu a manu chi pesat in artu, fatu po difesa o po agguantare in logu de trèmene artu: famaos is muragliones de Castedhu de susu, chi ancora dhue funt, e de is citades de unu tempus
Frases
su campusantu est serrau a murallioni artu
Tradutziones
Frantzesu
muraille
Ingresu
wall
Ispagnolu
muralla,
muro
Italianu
muràglia
Tedescu
Mauer.
murédhu , nm Definitzione
min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona)
Sinònimos e contràrios
murichedhu
Frases
fit brinchiandhe su muredhu de su cubile
2.
n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mureddu
Tradutziones
Frantzesu
petit mur
Ingresu
little wall
Ispagnolu
muro bajo
Italianu
murétto
Tedescu
kleine Mauer.
múru , nm Definitzione
genia de fràigu agiummai sèmpere a duas afaciadas (o pinnas) fatu, cun impastu (m. fraigau) o chentza impastu (murubbullu), assentandho bene (no sèmpere a lentza e a prumu) pedra, brochetos, matone o àteru, a manera de serrare e agguantare pesu / min. muredhu, murigedhu, murixedhu
Maneras de nàrrere
csn:
m. fràigu = muru fatu cun impastu; m. púrdiu = mururdu, muru bullu, fatu cun pedra chentza impastu, muru sicu; m. imberritadu, incobertinadu: acabbau cun pedras longas cantu est largu; m. maistu = su chi rezet prus pesu; m. de fora, de mesu = muru chi faghet fatzada a fora, muru intro de domo intremesu de duos aposentos; m. falsu = tramesu fatu a tàulas o cun àteru materiale de gai; m. traessu = traessa; pesai o pesàrendhe unu m. = istrantaxai, fai unu muru; foga o barra de m. = barrela, tretu o parti de unu muru arruendindi o arruta; m. rumbosu = a gobba, tzedindhe; incrostai unu m. = dàreli una prima manu de intúnigu; arrebbussai unu m. = intunigare in fine, dàreli s'úrtima manu; intrare su m. = fai su muru artziendi e tirendi prus aintru, acomenti si fait po is muràglias, po murus chi depint aguantai a una parti po no smuronai sa terra; intràreche unu m. = fai unu muru de làcana (pruscatotu me in s'arruga) prus aintru a manera de lassai s'arruga prus larga; su m. si oberit, si filat, si fait a brenti, tzumburudu, ndi arruit; m. tzumburudu = fatu male, totu a gobbas; no istare ne in m. e ne in zanna = cosa chentza zudu, chi no andhat bene de peruna manera, chi no tenit sétiu; èssere a m. in mesu = bíviri a muru apari, tènnere sa domo unu a costazu de sa ’e s'àteru, èssere lacanantes, nadu semper de domos, de cortiles, de possessos; cuare una cosa in sete pizos, in sete piza de m. = bèni meda de no dha pòdiri agatai; learesila muru muru = pigaisidha in cudhu logu; andhare muru muru = ororu de muru; fuedhai, nàrrere a su m. = samunare sa conca a s'àinu, faedhare a chie no iscurtat, in debbadas; erba de murus = erba de santa Palónia, de arrugas, crispus (Erigeron canadensis); tela de muru = tallaranis; danna, giana, gianna, tana de muru = annaemele
Frases
su muru bene pesadu faghet bellesa e onore ◊ unu muru male frabbicau podet orrúere dae fundhamentu ◊ est fabbrichendi su stari a murumesu cun su stangu ◊ s'abba est falendhe de sa terratza a coras muru muru ◊ unu muru de traessa faghet pesendhe e ritirendhe a intro a manera de rèzere prus ispinta
2.
bai e pigadidha muru muru! ◊ a ti rispondher no bido su tantu puite est a lu nàrrere a su muru! (A.Piredda)
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)muru, Muru
Terminologia iscientìfica
dmo
Ètimu
ltn.
murus
Tradutziones
Frantzesu
mur
Ingresu
wall
Ispagnolu
muro
Italianu
muro
Tedescu
Mauer.