Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agiòne , nf: ajona, ajone, ajoni Definitzione genia de lóriga de corria o de pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue fàere intrare e arrèschere sa punta de sa timona de su carru o de s'arau / furriaisí a un'ajoni = fàgheresi a unu gantzu Sinònimos e contràrios alasoni, bagione 1, cajone 1, fatzolu 1, giussòrgia, sesúgia Frases nosu festis is ajonis cun pedhi de marxani 2. s'espi si fúrriat a un'ajoni candu cracat, ca pungit e mússiat Tradutziones Frantzesu anneau d'un joug Ingresu strip of leather joining the top flail to the handle Ispagnolu mediana, barzón Italianu gombina Tedescu Lederriemen im Pflugbaum.

dentàle, dentàli , nf, nm, agt Definitzione su pei de s'arau, sa parte de asuta, sa chi illascinat in terra arandho e aguantat totu s’àteru: in punta portat s'abrada, de mesania apalas is origas po crocare sa terra móvia; coment'e agt. si narat de is fonemas o sonos chi si faent in o cun is dentes (/d/: [d] e [D], /t/ [t], /z/ [ʣ], /tz/ [ʦ]) Sinònimos e contràrios antabi, bentale, gentali / cdh. dintala Frases su maistu de linna mi depiat arrangiai s’isteva e su dentali de s’aràdulu Ètimu ltn. dentale Tradutziones Frantzesu cep, dental Ingresu , dental Ispagnolu dental Italianu tallone, suppòrto del vòmere, dentale Tedescu Pflugbaum, dental.

sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja, sisuju, susúgia, susuja, susuza Definitzione est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare Sinònimos e contràrios agione, alasoni, bagione 1, cajone 1, fatzolu 1, giussòrgia Terminologia iscientìfica msg Ètimu ltn. subjugia (lora) Tradutziones Frantzesu anneau d'un joug Ingresu strip of leather joining the top flail to the handle Ispagnolu barzón Italianu gombina Tedescu Lederriemen im Pflugbaum.

timòna, timòne , nf, nm: timoni Definitzione in is araos, genia de istanga o canna de linna, longa e forte, chi andhat de sa dentale (o isteva) fintzes a su giuale inue intrat e arreschet (in s'ajone) po pòdere tirare s'arau; (sèmpere nm.), in is naves a parte de pupa, petzu de linna ladu postu a manera de dhu pòdere mòvere po ghiare su bastimentu: sa giae de su t., inue si aferrat su t. po dhu mòvere / inciariciadroxu = s'istampu inue in sa timona s'intrat sa carícia o crabiga po arrèschere in s'ajone Sinònimos e contràrios aguri, amburja, bure 2. at deretau su timone de sa nave a sa Sardigna Ètimu ltn. *timone(m) Tradutziones Frantzesu age, gouvernail Ingresu rudder Ispagnolu timón Italianu timóne Tedescu Pflugbaum, Ruder.