Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbaunzaméntu , nm Definitzione su abbaunzare, su imbrutare, ammarciare pruschetotu s'onore Sinònimos e contràrios intrullamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu turbidity Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidiménto, imbrattaménto Tedescu Trübung, Beschmutzung.

abbuluzadúra , nf: bulluzadura Definitzione su abbuluzare, su murigare e bullugiare sa cosa; gana lègia coment'e de istògomo a murigu Sinònimos e contràrios abbuluzu, abbuluzamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu turbidité Ingresu turbidity Ispagnolu turbiedad Italianu torbidità Tedescu Trübung.

agiolotaméntu , nm Definitzione su agiolotare Sinònimos e contràrios avolotamentu, bolluzadura, buliadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu trouble Ingresu muddiness Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidaménto Tedescu Trübung.

bolluzadúra , nf Definitzione su bolluzare Sinònimos e contràrios avolotamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu muddiness Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidaménto Tedescu Trübung.

fúmmu , nm: fumu Definitzione ammesturu de cosa chentza abbruxada bene, no deunudotu, lebiedha, chi si ndhe andhat impare cun su gasu de s’abbruxamentu, de colore iscurosu e fintzes niedhu; in cobertantza, cosa o manera de fàere chi no lassat bíere bene is chistiones comente funt, cosa chi faet male a ogos (che a su fumu etotu) Maneras de nàrrere csn: tocai de f. = pònnere unu pagu in su fumu, a leare fumu, dare unu pagu su sabore de su f.; picare sa ’ia de su f., fàghere sa tucada de su f. = andai e no torrai prus; èssere a unu f., faladu a f. = nadu de cosa prantada e de zente puru, no bàlere a nudha, àere fatu frundha mala; èssere in fumos = nadu de ccn. ,pazosu meda, pampallucheri; falàresi a f. (nau de cosa prantada) = anneulàresi, andhare male; andai in f. = iscumpàrrere, pèrderesi; pesare sa cosa in f. = perdimentai sa cosa, distrúere sa cosa; no si nd'iscít ni f. e ni fraca = no si ndh'ischit nudha; fumu de terra = patata, pomuderra; li andhat che fumu in ojos (nadu de carchi cosa)= li faghet male, li noghet, no li piaghet; èssiri callagalla de f. (nadu de logu serradu)= prenu de fumu a segare a fitas Frases li andhaiat su trabàgliu coment'e su fumu in ojos ◊ su fumu pítziat a is ogus ◊ non essit fumu sena de fai fogu ◊ sa sartitza si ponet in su fumu a l'assutare 2. at fatu sa tucada de su fumu: no si est bidu prus 3. sos basolos ocannu si sunt totu falados a unu fumu, totu guastos Sambenados e Provèrbios smb: Fumu Ètimu ltn. fumus Tradutziones Frantzesu fumée Ingresu smoke Ispagnolu humo Italianu fumo Tedescu Rauch, Trübung.

intrullaméntu , nm Definitzione su intrullai, su fàere o essire bulugiau Sinònimos e contràrios abbaunzamentu 2. immoi, cun cuss'intrullamentu arrexinau in fundu de sa cusciéntzia, si càstiat a ingíriu, pérdia (I.Lecca) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu muddiness Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidiménto Tedescu Trübung.

trumbulladúra , nf Definitzione su trumbullai Sinònimos e contràrios abbaunzamentu, intrullamentu, trumbullamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu muddiness Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidaménto, intorbidazione Tedescu Trübung.

trumbullaméntu , nm Definitzione su trumbullai Sinònimos e contràrios abbaunzamentu, intrullamentu, trumbulladura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu turbidity Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidaménto, intorbidazione Tedescu Trübung.