afaltàdu , pps, agt: afaltatu,
afaltau,
afartadu,
afartau,
afratadu,
afratau Definitzione
de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
afusau,
ammurtinau,
assudhidu,
fartadu,
frajau,
ilfartadu,
mancantzosu
/
suxetzionosu
Frases
comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu
Tradutziones
Frantzesu
troublé,
contrit
Ingresu
troubled
Ispagnolu
con mala conciencia,
sucia
Italianu
turbato,
che si sa in cólpa,
compunto
Tedescu
betroffen,
sich schuldig fühlend.
afaltài, afaltàre , vrb: afartai,
faltai Definitzione
fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia
Sinònimos e contràrios
ammancai
2.
mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se sentir coupable
Ingresu
to feel guilty about stg
Ispagnolu
faltar,
tener la conciencia sucia
Italianu
sentirsi in cólpa,
in fallo
Tedescu
sich schuldig fühlen.
dèpere , vrb: depi,
dèpiri,
dèvere,
tèpere Definitzione
tènnere o àere s'óbbrigu, o su bisóngiu, sa presse o s'apretu de calecuna cosa: s'impreat meda po cambiare unu pagu su significau de is àteros verbos; èssere in dépidu; si narat fintzes po inditare cosa pagu segura, chi si pentzat po calecunu motivu ma no s'ischit a seguru (s'impreat cun àere, èssere, e su pps. de àteru vrb.) e fintzes po fàere unu tempus benidore de su vrb. de modu infiniu chi acumpàngiat in sa forma des, tes; a sa campidanesa dhu manígiant, prus che àteru is poetas, fintzes in su sensu de pòdere / pps. dépidu, dépiu; ger. dependhe, dependho, depindhe; formas diferentes de dèpere: ind. pres. tue des, isse det, nois demus, bois dezis, issos dent
Sinònimos e contràrios
gèpere
Frases
depo andhare como, ca sinono si che faghet tardu ◊ depis fai a manera chi is contus torrint totus ◊ tocai, ita mi depeis narri?! ◊ chi ti piagat o nono, custa est cosa chi as a deper fàghere tue ◊ carei carei, ma su chi depis no dhu fais etotu! ◊ solu deves pensare chi de me no ti deves burulare! ◊ aiant dévitu cantare donzi dominica
2.
su chi ti ndhe apo leadu de butega ti lu depo totu ◊ cosa ti depo, chi mancu mi faedhas?!
3.
sa pinna che la depo àere torrada a su logu sou, si no est inoghe ◊ custa faina la depet àere fata isse ◊ depent èssere andhados issos, beru? ◊ isse depet èssere inoche a fúrriu ◊ Mundhicu depet èssere fragandu cun calincuna picioca
4.
non tes àere fastizos e istrobbos (G.Ruju)◊ prima chi su pudhu cantet mi des negare, istanote!
5.
fiat un'isplendori meravigliosu e oras de gosu eus dépiu gustai
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini timit cosa depit
Ètimu
ltn.
debere
Tradutziones
Frantzesu
devoir
Ingresu
must,
to have to,
to be obliged
Ispagnolu
deber,
tener que
Italianu
dovére
Tedescu
müssen,
sollen,
schuldig sein,
dürfen.
faltósu , agt: fartosu Definitzione
chi est in curpa, chi tenet neghe, chi faet farta
Sinònimos e contràrios
afaltadu,
arreu 1
/
falludheri,
mentosu
| ctr.
innocenti
Frases
mariposa chi disizas de girare, faltosa, in sa candhela! ◊ tue ses fachenne s’ala a su fartosu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coupable
Ingresu
guilty
Ispagnolu
culpable
Italianu
colpévole,
fallace
Tedescu
schuldig.
ilfaltàdu, ilfartàdu , agt: infaltadu,
infartadu,
irfartadu,
isfaltadu,
isfartadu Definitzione
nau de unu, chi po comente foedhat o càstiat ananti de gente (coment’e provandho bregúngia) si biet chi si connoschet in crupa, in farta, si ndhe agatat male ca si connoschet de àere fatu calecuna cosa chi no andhat bene
Sinònimos e contràrios
afaltadu,
faltosu,
ifastadu,
frajau
/
cdh. infaltatu
Frases
sos birgonzosos puru fint abbaidendhe sas pitzocas, mancari isfaltados ◊ l'aciapesi isfartada: li do una mirada si fit sintzera pro fàghere sa proa ◊ fut faedhendhe male de isse e comente si l'at bidu indainanti est abbarradu isfaltadu ◊ bessias a chircare ispiga, isfaltada timendhe sos meres ◊ no ischis mancu ite nàrrere ca ses isfartadu ◊ sos mannos fint isfartados ca aiant postu su minore in perígulu ◊ a s'ómine isfartadu sutzedit su chi timet
2.
sa pitzinna turpa connoschiat totu, ma foras dae s'ambiente sou si agatait ilfaltada (Z.A.Cappai)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fautif,
qui se sent en faute
Ingresu
to feel at fault or guilty about something
Ispagnolu
que se siente culpable
Italianu
che si sente in difètto,
in cólpa
Tedescu
wer sich schuldig fühlt.
réu 1 , agt, nm: arreu 1 Definitzione
chi o chie tenet curpa de ccn. male chi at fatu
Sinònimos e contràrios
| ctr.
innocenti
Frases
no niedas chi est pópulu de Deu cudhu chi s'innotzente faghet reu!
Tradutziones
Frantzesu
coupable
Ingresu
guilty
Ispagnolu
reo
Italianu
rèo
Tedescu
schuldig.