dèpere , vrb: depi,
dèpiri,
dèvere,
tèpere Definitzione
tènnere o àere s'óbbrigu, o su bisóngiu, sa presse o s'apretu de calecuna cosa: s'impreat meda po cambiare unu pagu su significau de is àteros verbos; èssere in dépidu; si narat fintzes po inditare cosa pagu segura, chi si pentzat po calecunu motivu ma no s'ischit a seguru (s'impreat cun àere, èssere, e su pps. de àteru vrb.) e fintzes po fàere unu tempus benidore de su vrb. de modu infiniu chi acumpàngiat in sa forma des, tes; a sa campidanesa dhu manígiant, prus che àteru is poetas, fintzes in su sensu de pòdere / pps. dépidu, dépiu; ger. dependhe, dependho, depindhe; formas diferentes de dèpere: ind. pres. tue des, isse det, nois demus, bois dezis, issos dent
Sinònimos e contràrios
gèpere
Frases
depo andhare como, ca sinono si che faghet tardu ◊ depis fai a manera chi is contus torrint totus ◊ tocai, ita mi depeis narri?! ◊ chi ti piagat o nono, custa est cosa chi as a deper fàghere tue ◊ carei carei, ma su chi depis no dhu fais etotu! ◊ solu deves pensare chi de me no ti deves burulare! ◊ aiant dévitu cantare donzi dominica
2.
su chi ti ndhe apo leadu de butega ti lu depo totu ◊ cosa ti depo, chi mancu mi faedhas?!
3.
sa pinna che la depo àere torrada a su logu sou, si no est inoghe ◊ custa faina la depet àere fata isse ◊ depent èssere andhados issos, beru? ◊ isse depet èssere inoche a fúrriu ◊ Mundhicu depet èssere fragandu cun calincuna picioca
4.
non tes àere fastizos e istrobbos (G.Ruju)◊ prima chi su pudhu cantet mi des negare, istanote!
5.
fiat un'isplendori meravigliosu e oras de gosu eus dépiu gustai
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini timit cosa depit
Ètimu
ltn.
debere
Tradutziones
Frantzesu
devoir
Ingresu
must,
to have to,
to be obliged
Ispagnolu
deber,
tener que
Italianu
dovére
Tedescu
müssen,
sollen,
schuldig sein,
dürfen.
mustímetru , nm Definitzione
aina chi misurat su tanti percentuale de su tzúcuru chi portat su mustu
Terminologia iscientìfica
ans
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
glucomètre
Ingresu
must saccharimeter
Ispagnolu
mostímetro
Italianu
mostìmetro
Tedescu
Glykometer.
mústiu , nm: mustu Definitzione
su súciu de s'àghina de candho dha molent a totu su tempus chi istat budhindho fintzes a èssere binu fatu
Sinònimos e contràrios
immustu 1
Frases
custu binu est ancora a mústiu ◊ su binu tue no lu lassas fàghere e ti che lu bufas a mústiu
Ètimu
ltn.
mustum
Tradutziones
Frantzesu
moût
Ingresu
must
Ispagnolu
mosto
Italianu
mósto
Tedescu
Most.
sàba , nf: sapa Definitzione
súciu de àghina o de àteru frutuàriu (morisca, pruna, barracoco) postu a budhire fintzes a torrare cagiau, po fàere druches
Sinònimos e contràrios
binicotu
Frases
istant a su passa passa che musca in logu de saba ◊ s'abbatu, fatu de s'abba de sa chera, est una sapa bona pro mandhicare e fàghere popassinos ◊ sa figuera serbit po fai sa figu sicada e sa saba
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)saba, (De)ssaba, Saba, Sapa
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
ltn.
sapa
Tradutziones
Frantzesu
verjus
Ingresu
cooked must
Ispagnolu
arrope,
mosto cocido
Italianu
sapa
Tedescu
gekochter Most.