búca , nf: buga 2,
vuca Definition
in sa carena de un'animale, s'imbucu o intrada de s'aparatu chi digirit s'alimentu, ue s'intrat e si màtzigat su papare e si faent giai totu is sonos de sa boghe; intrada de calecuna cosa, de calecunu logu (buca de istògomo, de forru, de sacu, de ampudha, de funtana, de foghe o de erriu, de nassa, de péntuma, de ponte, de istafa, de caragolu, de cannone, e àteru); logu istrintu, inter duas puntas de monte, duos muros, duas domos, o àteru / min. bucaredha, buchichedha, buchigedha; is partis de sa b.: is barras, sa limba, is ghinghias, trintaduas dentes, is lavras, su paladari (o chelu), s'àngula
Synonyms e antonyms
buchera,
imbucu
/
istrintógliu
Idioms
csn:
is corrus de sa b. = sas calches de sas laras, ue sas laras si abbojant apare, a un'ala e àtera; buca bacada = buca pitichedha, buchita; pònniri o fai b. bella = fàghere buca bona, chi li abbarrat gustu chi piaghet (nadu de cosa de manigare); calai is sàlias de b. = coment'e leare su sabore de una cosa bona chi si abbàidat o chi si disizat; leare b., fagher b. a una cosa = abbituaisí a dha papai, a dha bufai; abarrai a b. sidhia = istare mudos, no nàrrere faedhu; portai, leare, giúghere in b. a ccn. = faedhare (male) de unu, zudigare; faisí sa b. a ludu = faedhare debbadas; èssiri buca modhi = (nadu de unu), lassàresi conchinare a donzi cosa, zusta o nono, bona o mala, (nadu de su cocoi: zúghere s'oru de sa corza, in s'ala abberta, tropu fine, chentza cumprida); fai bucas lègias = fàghere a ríere faghindhe inzestros cun sa buca, istròchere; pigai is fuedhus de b. a unu = nàrrere su chi s'àteru fit pessendhe de nàrrere; bucas mortas = zente chi no serbit a nudha; b. baralla = pessone chi faedhat afaiu; certai, fuedhai a b. manna = a boghes, cun afuta, a s'airada; b. de forru (nadu de unu)= chi faedhat a boghes, chi costumat a faedhare male; cagare a unu a b. = fàghereli birgonza manna, tropu; pònnere o betare a ccn. a b. a terra = arruinàrelu; fuedhai a b. ’e tzàpulu = faedhare coment'e a buca prena, de no cumprèndhere bene su chi si narat; iscuru che in b. = iscuriu meda, iscuriu mortu; buchemeli = annaemele, zanaemuru; maleuca (male de o a buca) = bucamala, zenia de maladia chi benit a buca a sos animales; bucamala (sa ’uca mala, sa bona ’uca)= su grodhe; b. de cani, de lioni = zenia de erba chi faghet su fiore chi assemizat a sa buca de unu cane, o de unu leone; buchedha = zenia de crobu betadu a s'animale a sa barra de fundhu, pro lu leare a fune; pagare sa buca = pagare sa contravintzione pro su dannu chi faghent sos animales manighèndhesi su laore
Sentences
at fatu unu pràngiu de cosas lichitosas chi faint sparuedhai sa buca ◊ sas crocas fint sapurias chi no si catzabant dae buca! ◊ fait càschidus aici longus chi is corrus de sa buca dhi arribbant a is origas ◊ apustis manigadu, unu bículu de casu cumponet sa buca ◊ a buga aperta miro su meràculu (G.Brocca)
2.
est iscuru che in buca, che l'intrat s'iscuru in buca ◊ at abbertu sa buca che portale ◊ túpadi sa buca, lassa de nàrrere male! ◊ gei portas buca: fuedhus maus, frastimus, certus!…
3.
Pontetzu est a tres bucas ◊ so tota die in buca de furru faghindhe sa cota ◊ in sa buca de Mammuscone che at rutu polcos ◊ fit sétiu in buca de zanna
4.
cussos si no zughent in buca a calicunu no podent istare! ◊ si no lis daes nudha ti faghes leare in buca ◊ lodhe, a tie ti che cagant a buca e mancu ti ndhe sapis! ◊ a su fillu dh'acanaxat a buca manna po istudiai ◊ eandhe sàmbene a mi giúghere in buca donzunu!…
5.
in cussa buca frimmat fintzas sas màchinas, su bentu, ca colat incanaladu ◊ in cussa buca, ca est logu artu, bi tocat bentu forte
6.
apenas unu póveru istat reu che l'imbolades torra a buca a terra! ◊ s'ispesa chi ant fatu at postu a buca a terra su Comune (A.Spano)
Surnames and Proverbs
smb:
Bucca
/
prb:
a buca tancada no b'intrat musca
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
bucca
Translations
French
bouche,
passage,
col
English
mouth
Spanish
boca
Italian
bócca,
varco,
vàlico
German
Mund,
Durchgang.
buchichèdha , nf: buchixedha Definition
min. de buca
Synonyms e antonyms
bucaredha
Translations
French
petite bouche
English
pretty little mouth
Spanish
boquita
Italian
boccùccia
German
Mündchen.
istantariàdu , pps, agt: istanteriau Definition
de istantariare
Synonyms e antonyms
ammammalucadu,
isantalau
Translations
French
bouche bée
English
enchanted
Spanish
atónito
Italian
incantato
German
verzaubert.
launèdhas , nf pl: leonedhas,
leunedhas,
lionedhas,
liunedhas Definition
genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu
Synonyms e antonyms
bísonas,
bisones,
bísosas,
cannas,
trubedhas
/
grima
Sentences
sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas
2.
zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada
Scientific Terminology
sjl
Etymon
ltn.
ligulella
Translations
French
instrument de musique à vent sard,
à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air
English
launedhas (typical reed-pipe of Sardinia)
Spanish
instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña
Italian
spècie di zampógna tìpica sarda
German
sardische Hirtenflöte.
ruspièdha , nf Definition
saliedha chi essit in buca candho si pentzat a calecuna cosa de papare licàngia, chi praghet
Etymon
srd.
Translations
French
eau à la bouche
English
mouth water
Spanish
boca agua (hacérsele la)
Italian
acquolina
German
Wasser das im Mund läuft (Appetit).
salibèdhas , nf pl Definition
salias longas, sa salia chi essit pentzandho o castiandho cosas bonas de papare
Translations
French
eau à la bouche
English
mouth water
Spanish
saliva,
agua
Italian
acquolina (in bócca)
German
Speichel im Mund zusammenlaufen) (Wasser).
tambòra , nf Synonyms e antonyms
tumbinu
Etymon
spn.
tambora
Translations
French
bouche d'égout
English
man-hole
Spanish
boca de alcantarilla
Italian
tombino
German
Strassenschacht.