Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbuàre , vrb: abbubare, buare Definition cuare in sa buada, istare o abbarrare coment'e cuaos Synonyms e antonyms abbusare 1, acuae, acusciare, afufai, ammacionai, ammagare, atanai, atracare, atupare, impertusare, incalancare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istugiai, tudai / asciuconare Sentences chie l'ischit ite s'abbubat in sa mente de su poeta in cada mamentu de sa die e de sa note? (G.Piga) Translations French se terrer, se cacher (fig) English to go back Spanish esconderse Italian rintanarsi German sich verkriechen.

acuàe , vrb: acuai 1, acuare, cuai Definition pònnere o fàere cosa a manera chi nemos dha potzat bíere e ne ischire nudha Synonyms e antonyms abbuare, acucai, afufai, apaltare, apatai, cuerrai, imbusare, impertusare, intuzare, istichire, tudai | ctr. ammostai, essire Sentences sas anades si sunt acuadas suta de s'abba candho ant intesu su fragassu ◊ sa luna si est acuada in palas de una nui ◊ tanti no dha isciu sa cosa, mancai mi dh'acuis!…◊ po nosi acuare nosi poneus su fachile in cara Etymon srd. Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere German verstecken.

afufài , vrb: afufare Definition cuare sa cosa, furare; fintzes afundhare in s'abba, ammodhigare Synonyms e antonyms atrabentare, frànghere, intuvedhare, intuzare, istichire, istumponai, tudai / arpiai, arrapagnare, aungrare, furai, sdorrobbai Sentences issu si afufat asuta de sa terra ◊ in su matedu est afufadu su puzonedhu nudu! ◊ cada passu est una suferéntzia: s'istrachitúdine si fachet intèndhere sèmpere de prus e cumintzant a si afufare (N.Nieddu) Etymon spn. afufar Translations French cacher, soustraire English to hide, to steal Spanish substraer, robar Italian nascóndere, trafugare German verbergen, entwenden.

atacài 1 , vrb rfl: atacare 1, atacari Definition pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, apatai, atrabentare, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istichire, istugiai, tudai Sentences bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata Translations French se cacher English to hide (oneself) Spanish esconderse Italian nascóndersi German sich verstecken.

atupàre , vrb Definition prènnere de tupas, de matas; istichire in mesu de is tupas (fintzes cuare); cuare sa cara in calecuna cosa Synonyms e antonyms atupire, imbuschire, intupai, intupire / abbuare, aclisare, acucai, acusciare, ammagare, atanai, atrabentare, impertusare, intanae, intuvedhare, istichire 2. como si est atupadu, solamente chi dogni annu si faghet un'essida, ma poi torrat murros a padente Etymon srd. Translations French boiser, cacher English to forest Spanish forestar, emboscarse Italian imboschire, imboscare German aufforsten, verbergen.

cuài , vrb: acuai 1, cuare, cubare, cuvare Definition pònnere o fàere cosa de no si pòdere agatare, chi neune potzat bíere e ne ischire nudha Synonyms e antonyms abbuare, afufai, ammagare, apatai, atrabentare, coltoire, cuerrai, imbusire, impertusare, intanae, intupai, intuzare, istichire, istugiai, tudai | ctr. ammostai Idioms csn: cuàresi de una cosa = no nàrriri nudha a nemus, fàghere carchi cosa dendhe tentu chi no ndhe iscat àtere; cuare una cosa in sete pizos de muru = bèni meda de no dha pòdiri agatai Sentences inue l'as cuada sa cosa? ◊ is iscraxoxus dhus iant cuaus in tempus antigus ◊ as fatu dannu e ti ndhe ses cuadu puru ◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga ◊ mi cuesi e abbaidaia dai unu tuvedhu ◊ ti cherio cuvare intro de campana in modu chi nessunu t'aret bidu Surnames and Proverbs prb: amore e tússiu no si podent cuare ◊ dinari e talentu no lu cues a su bisonzu Etymon ltn. cubare Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere, occultare German verstecken.

cuerrài, cuerràre , vrb Definition cuare ma prus che àteru po fàere s'ala, po fàere is partesas a ccn.; mantènnere unu segretu Synonyms e antonyms cuai, cuberrare* | ctr. iscuguzare, iscobiare Sentences sa muzere a bortas cuerrat a su maridu sas fartas de sos fizos ◊ dae sos canes truvada si cuerrat assustrada aintru de una pinneta afaca a mare ◊ nosu fintzas a immoi dh'eus tentu cuerrau, ma ti feus a iscí ca… 2. sa boche de s'internu ti faedhat de culpa, de pecadu cuerradu Surnames and Proverbs prb: chie furat e chie cuerrat sunt cumpanzos de pare ◊ muzere manna cuerrat maridu Translations French cacher English to hide Spanish esconder Italian nascóndere German verstecken.

inchizolàre , vrb: incozolare, incuzolare Definition cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte Synonyms e antonyms acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, arreconai Sentences intro tou s'est incuzolada cudha ojada Etymon srd. Translations French cacher, rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian rincantucciare German in eine Ecke drängen.

intanàe, intanài , vrb: intanare Definition intrare a istare in sa tana, apartare, istare cuau, isserrau (fintzes in logu bastat chi siat) Synonyms e antonyms abbuare, abbusare 1, acalare, aclisare, acuae, afufai, ammagare, apatai, atanai, atupare, cuerrai, frànghere, imbusare, impercusinare, infoxinae, inserrai, intupai, intuvedhare, istichire, istumponai Sentences s'intanant in sas tupas ◊ mellus chi t'intanis, margiani, in sa gruta: si mi arruis asuta, s'angioni dha smàrigas! (L.Matta)◊ si est intanadu in d-una gruta candho at ischidu chi lu fint chirchendhe 2. a Frantzischedhu, candho ghiraiat a bidha, no li piaghiat a s'intanare intro de sos tzilleris Etymon srd. Translations French rentrer dans sa tanière, se cacher English to go back to one's den, to hole up Spanish esconderse, encerrarse Italian rintanarsi German sich verkriechen

intupài, intupàre , vrb Definition cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Sentences cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Etymon srd. Translations French cacher dans un bois, cacher English to hide in a wood, to afforest Spanish emboscar Italian imboscare German im Wald verbergen.

intuvedhàre , vrb: intuvudhare Definition pònnere o cuare in is tuvedhos Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammagare, atanai, atrabentare, cuerrai, impertusare, intanae, intupai, intuzare, istichire, istugiai, istumponai Sentences in cussas percas sunt intuvedhaos che anticos ascusorjos ◊ est intuvedhandhe sa cosa in sas percas ◊ cantas cosas no bi det àere intuvedhadas in sas calancas de su monte!… Etymon srd. Translations French cacher English to hide Spanish esconder, ocultar Italian nascóndere German verbergen.

istichíre , vrb: stichiri Definition pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Synonyms e antonyms intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Etymon srd. Translations French ficher, cacher English to thrust, to hide Spanish hincar, clavar, esconder Italian ficcare, nascóndere German stecken, verstecken.