bonómine , nm Definition
ómine giustu, àbbile, sàbiu, postu a peritziare dannos, addesumare o ispartzire interessos, pònnere paghes: po sa matessi cosa si narat fintzes solu ómine; si narat fintzes a unu calesiògiat ómine po dhu tzerriare, candho no s'ischit ite dhu narant
2.
bonómine, e de ue sezis?
Etymon
srd.
Translations
French
médiateur,
homme de confiance
English
peacemaker
Spanish
conciliador
Italian
pacière,
uòmo di fidùcia
German
Versöhner,
Vertrauensmann.
dangallòne , nm: drangalloe,
drangalloni,
dranghilloi,
dringhilloni,
drongoloi,
drongolone,
tangalloi Definition
ómine mannu mannu, artu, male fatu, irdeortu, pagu sàbiu puru
Synonyms e antonyms
branghilloi,
càngaru,
dangarone,
dàngaru*,
drangaglieo,
drodhe,
galloi,
giangalloi
Sentences
est a totu dí currellandu: peri bregúngia, unu dranghilloi mannu! ◊ dranghilloi tontu, baidindi! ◊ unu dringhillonedhu de piciocu… arrori!
Scientific Terminology
zcrn
Translations
French
gros homme maladroit et disgracieux,
sot
English
dummy
Spanish
hombre grueso i grande un poco bobo
Italian
uòmo gròsso e strambo,
babbèo
German
ungeschlachter Mensch.
dàngaru , nm: dràngalu,
tàngaru Definition
ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau e pagu sàbiu
Synonyms e antonyms
càngaru,
dangallone,
dangarone,
giangalloi
Sentences
debberone dràngalu ch'est, ma de conca, balla!…
Scientific Terminology
zcrn
Etymon
itl.
tanghero
Translations
French
gros homme maladroit
English
big and clumsy man
Spanish
hombre grueso y torpe
Italian
uòmo gròsso e gòffo
German
ungeschlachter Mensch.
moresínu , agt, nm: morisinu,
muresinu,
murisinu Definition
de colore niedhudu, chi est in colore de mura; murighessa, genia de mata manna chi faet su frutu coment'e una mura
Synonyms e antonyms
moritu,
murenu
/
gersa,
morighessa
Sentences
po èssi muresina, ti stait sa seda celesti! ◊ sa baca muresina no portat ischina e allatat in fronti…◊ fiat murisinu de faci, teniat 1,65 de cantellu e una bella cabidhada de pilus
Scientific Terminology
clr, mtm, Morus alba, M. nigra
Etymon
srd.
Translations
French
brun,
jeune homme brun,
garçon brun
English
brown,
swarthy,
mulberry (tree)
Spanish
pardo,
morera,
moral
Italian
bruno,
morettino
German
dunkel,
Weißer oder Schwarzer Maulbeerbaum.
ómine , nm: ómini,
ommi,
ómmine Definition
de sa genia umana, su mascu, nau agiummai sèmpere cun s'idea de is méngius capacidades chi distinghent su cristianu (inteligéntzia, istima, bonuvàere, coràgiu, caràtere, naturale, fortza) e po cussu est fintzes pigau a paragone; cunsiderau po sa parentella cun sa pobidha, su maridu, su pobidhu / min. ominedhu = ó. minore o fintzas míseru de carena, metzanu, malu de fatas, de cumportamentos; cramendhe a unu chi no si connoschet: Bon'ómine!, Cudh'ómine! (goi, fintzas candho si narat cun s'idea de làstima, de dolu)
Synonyms e antonyms
| ctr.
fémina
Idioms
csn:
bi at ó., o no bi at ó. (fuedhendi de unu) = est ómine de zudu, chi s’imponet, o chi no balet a nudha, chi si lassat fàghere totu su chi cheret àtere; ó. de rejone, de mesu = su chi chircat de pònnere de acordu duos chi ant diferéssia, chi si ant fatu dannu e gai; èssere ó. de orropu = trivagliadore chi faghet trivàglios graes, triballos peleosos; fàghere una cosa a ómines, segare a ómines = pònnere ómines de rejone a detzidire de carchi cosa, perissiare unu dannu, pònnere de acordu duos; èssere ó. allegadu = bene faedhadu, chi arrexonat is cosas, chi scit fuedhai bèni; s'ómini de anadis, de nais = su serbidori postu a cumandai is àterus serbidoris; èssere, no èssere mortes de ómine = èssiri, no èssiri una chistioni gravi meda; ómini de mala tinta = arrennegosu, tirriosu; ómine pro ómine = pighendi a donniunu a solu, unu po unu
Sentences
fut un'ómini comenti pagus ndi nascit, de profetu, àbbili e giustu ◊ in crésia, sos ómines a un'ala, sas féminas a s'àtera ◊ gopai est un'ómini brullanu ◊ bi at chistiones de ómines e àteras de féminas ◊ pro èssere ómine unu depet peleare: sinono ite ómine est?! ◊ gei fuant óminis custus… ant a pensai atra cosa!…◊ s'ómine est ómine si fachet su chi devet ◊ a vint'annos unu est ómine fatu ◊ no bi ndh'at, de ómine: si lassat leare a fune! ◊ grand’ómini su dotori Ballai, connotu e bèni bófiu de totus
2.
bon'ómini miu, su caboniscu suu si dh'at papau su porcu! ◊ o cudh'ómine, ite sezis bendhindhe? ◊ cudh'ómine ite podet fàghere malàidu coment'est?!…◊ tochit, bon'ómini, non si disisperit!
3.
daghi s'ómine de rejone no resessiat a pònnere paghes, tandho si ndhe poniat duos, tres: unu de cada parte ◊ candho bi aiat carchi lite lu mutiant pro ómine de mesu a partire sas diferéssias
4.
lassa pèrdere custas cosas, no sunt mancu mortes de ómine! ◊ pro cosa si est ofesu, mancus chi siant mortes de ómine! ◊ lampu a bentu forte: che trazat s'ómine! ◊ in campu bi est su fenu artu cantu s'ómine ◊ isse, ca est zòvanu e forte, ómine pro ómine no timet a neune
Surnames and Proverbs
prb:
ómine fatu cun dinari no balet a nudha ◊ chie est ómine, a su bisonzu si paret ◊ ómine sàbiu no chircat fatos anzenos
Etymon
ltn.
homine(m)
Translations
French
homme
English
man
Spanish
hombre
Italian
uòmo
German
Mann.
tangallòi, tangallòne, tangallòni , nm: dangallone Definition
ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau, pagu sàbiu puru
Synonyms e antonyms
càngaru,
dangarone,
dàngaru*,
giangalloi
Translations
French
homme grand et drôle
English
big and odd person
Spanish
mostrenco
Italian
uòmo gròsso ma strambo
German
großer,
verschrobener Mann.