Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

apióncu , nm: pioncu Definition su istare apionca apionca, a lamentu sighiu, ifadosu Synonyms e antonyms irrínghiu, lamenta Etymon srd. Translations French plainte English complain Spanish lloriqueo Italian lagna, piagnistèo German Gejammer.

canníja, canníju , nf, nm Definition su istare sèmpere a lamentu, pedendho, cossigiandho, avertendho Synonyms e antonyms chischinnu, lamentu Etymon srd. Translations French plainte assommante English supplication, complaint Spanish queja Italian lamentèla, implorazióne noiósa German Gejammer.

carèla , nf: carella, carrella, cherella, cuerela Definition cosas de una briga o chertu, de certai, de andhare in giustítzia, ma fintzes chistionu a boghes Synonyms e antonyms acusa, pretu / chensa Sentences si est a b'intrare sa carella cherzo ischire cantu mi benit a costare ◊ ischides chie at fatu sa carela e mi ndhe cheret sa conca mutzare? ◊ sentza delitu la ponzo in carella 2. ispantadu a sa nóbbile carella, "Chie sezis", dimandho, "sorres bellas?" ◊ una carrella de diàulos àrtziant e calant in s'iferru Etymon itl. quarella Translations French plainte English action Spanish querella Italian querèla German Klage.

carelàre , vrb: carellai, carellare, cuerelai, cuerelare Definition intrare o pònnere in giustítzia a unu po calecuna cosa Synonyms e antonyms cramari, dannuntziai, incherellare, tzitare Sentences m'abbàida a mi carellare de fura!…◊ issu si fiat carellau cun d-unu chi dh'iat fuedhau mali ◊ bandu a ti carellai a su pretori ca mi as iscutu! Etymon itl. quarellare Translations French porter plainte English to bring an action against s.o Spanish querellar Italian querelare German verklagen.

chènsa , nf, nm: chènscia, chénsciu, chèscia, chésciu, chessa 1, chéssia, ghessa Definition totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu Synonyms e antonyms abbogu, crèscia, irrínghiu, lamenta, repita, tzirchinzu Idioms csn: dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat Sentences a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!… 2. sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro Etymon srd. Translations French plainte English complain Spanish queja, lamento Italian lagnanza, laménto, reclamo German Klage, Beschwerde.

chirèlla , nf, nm: chiriella, chirielle 1, chiriellu, chirriella, criella Definition genia de lamentu longu, ifadosu, chi no acabbat prus, ma fintzes tzarra, contighedhu chentza importu; persona ifadosa Synonyms e antonyms iscamurriada, isvrúdhiu Idioms csn: cantare sa c. a unu = narrerendheli unu bellu pagu; leare a chirielle a unu = pigaidhu in duus, unu a peis, s'àteru a is bratzus coment'e candu no dhu podint pigai mellus ca est grai Sentences dí e noti si cheschiàt e sa chiriella fiat lómpia a is origas de su dimóniu ◊ Luxia si afórtiat cun d-una bella chirriella de fuedhus malus…◊ si funt postus a contai contus e criellas ◊ is criellas o contus de fogili funt nàscias a ingíriu de su fogu 2. l'ant leadu a chirielle, in duos, azigu lu podiant ◊ est cada sero a unu chirielle ca de vinu si cochet che carvone Etymon itl. chirielle Translations French plainte assommante English complaint Spanish queja, cantinela Italian lamentèla, rampógna German Klage, Vorwurf.

clamòre , nm: cramore, cramori Definition lamentu, cosa chi si narat coment'e pedindho agiudu, tzerriandho agiutóriu, a boghes Synonyms e antonyms avocascione, boche, chèscia Sentences in domo nostra, pro méritu de sos mazores, no bi apo bidu mai unu cheltu, ne clamores e ne murrunzu ◊ paghe a sa Terra imbiade, a sos pópulos reposu: o Segnore piedosu, sos clamores iscultade! ◊ su trèmene fritu de sa tanca de sas ruches si los ingullit chene cramore e ne lúmene, a sos ómines de preda! Etymon ltn. clamoris Translations French invocation, plainte English invocation, lament Spanish llamamiento Italian invocazióne, laménto German Anrufung, Klage.

incherellàre , vrb Definition intrare giustítzia a unu, pònnere in giustítzia a unu po calecuna cosa Synonyms e antonyms carelare, cramari, tzitare Translations French porter plainte English to proceed against Spanish querellarse Italian querelare German verklagen.

isclàmu , nm: iscramu Definition boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu Synonyms e antonyms iscramore Sentences in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare 2. comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!" Etymon srd. Translations French plainte, imploration English lament, entreaty Spanish queja, clamor Italian laménto, implorazióne German Klage, Flehen.

lamènta , nf Definition totu su chi si narat chesciandhosi, su si chesciare po cosa chi no andhat bene Synonyms e antonyms arraghèscia, chensa, irrínghiu, lamentella Sentences cantas penas mi agianghes si restas surdu a sas lamentas mias! ◊ si a torrare istentas no ti balent lamentas e ne piantos! ◊ no podindhe frenare sas lamentas, oe t'iscrio ◊ manc'una bia mi naras chi ses cuntenta: ti fato giusta lamenta, ite chircas, mente mia? Etymon ltn. lamenta Translations French plainte, doléance English complaint Spanish queja Italian lamentèla, lagnanza, rimostranza German Klage.

pibía , nf, nm: pibinu, pibiu, píbiu Definition genia de píulu, de boghighedha coment'e lamentu, chèscia po dolore, genia de dispraxere, de annicu; cosa chi si narat o chi si faet coment'e lastimandho Synonyms e antonyms agémenu, ciúnchiu, ghémida, intzúnchidu, lambrighitu, píliu, piugnu, túnchiu, tziunzu / carigna, làstima Sentences de fiza tua intendhe sa boghe in pibiu, dolente, lastimosa, dae ora continu giama giama! ◊ no l'intendhes su pibiu de una criadura chi est giamendhe? ◊ beni duncas, no vivas in pibinu, friti sa testa in s'amorosu sinu (P.Mereu)◊ su trenu fait tzichirriai is frenus in d-unu pibinu de ferru cun ferru 2. puzones chi allegrent su manzanu cun sas milli pibias delicadas! (A.Casula)◊ dogni puzone torrat a cantare in su nidu pibios de amore (S.Serra)◊ in custa terra mai perunos pibios as retzidu ◊ torra, Nina, cun sos carignos tuos e pibios! ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos mesu visciadu e unu pagu mandronatzu Surnames and Proverbs smb: Pibiu Etymon srd. Translations French pépiement, plainte, pleurnicherie English peeping, whining Spanish pío pío, gemido, lamento Italian pigolìo, laménto, piagnucolìo, lamentazióne, querimònia German Gepiepe, Gewimmer, Gejammer, Jammern, Wehklage.