altudhíre , vrb rfl: altzudhire, artudhire, artzudhire, astudhire, atudhire Definition atzutzudhire, pònnere sa tzudha, inteterare su pilu de su fritu, de s'assíchidu o de sa timoria, de s'isprama Synonyms e antonyms aciuciudhae, altudhare, assunciudhai, aturtudhire, atzudhai Sentences sos pilos mi si fint altzudhidos ca mi pariat de intèndhere ispisinzu de pessones ◊ unu cane orulendhe ti astudhit sas palas de ispreu ◊ bastat solu un'umbra dai tesu chi bos faghet altudhire onzi tudha ◊ s'assuconu l'aiat fatu atudhire cantos pilos giughiat ◊ solu a bi pessare si mi artzudhint sas palas! Etymon srd. Translations French en avoir la chair de poule English to get goose-flesh Spanish espeluznar Italian accapponare German schauern.
cragarístas , nf pl Definition braba o sutabbraba de caboni, genia de nàcaras chi portant pudhas e pudhos asuta de sa conca Synonyms e antonyms gangalustas Scientific Terminology crn Translations French barbillons de la poule English wattles Spanish barbas Italian bargigli delle galline German Lappen des Hahnes.
irpilíre , vrb Definition pònnere sa tzudha, fàere inteterare su pilu in sa pedhe, intrare su fritu de s'assíchidu, de sa timoria Synonyms e antonyms aciuciudhae, altudhire, arpilare, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, impriutzai Translations French donner la chair de poule English to give s.o. the creeps Spanish erizarse el pelo Italian far venire la pèlle d'òca German eine Gänsehaut bekommen.
pidràxu , nm Definition genia de pigione mannu, pudha càmpina Synonyms e antonyms pitarra Sentences at a èssi pidraxu, o marragau, o tzarpadheri? ◊ funt cabendi bentruxus e pidraxus Scientific Terminology pzn, otrix tetrax orientalis Etymon srd. Translations French poule (champêtre) English little bustard Spanish sisón Italian gallina prataiòla German Zwergtrappe.
púdha , nf Definition genia de pigione mannu, grussatzu, a pinnias mannas, pesau meda po sa petza e po is oos (a/c.: a sa sossinca, ma solu su pl., dha faent a mascu: sos pudhos = is/sas pudhas)/ min. pudhichina; su mascu: pudhu, caboni; su minore de naschidórgiu: pudhighinu, pillonedhu (e, si est fémina de calecun'annu, pudhighina, pillonedha); p. matre = sa pudha chi at frochiu; p. putzonata, pillonada = chi portat is pillonedhus, p. frucera Idioms csn: sa pudha, pudhighina est bennia in ou = est a tretu de criare, at comintzadu a criare; p. arrufada (cun sa pinnia totu allorigada), cucuruciana (cun tzufu de pinnias in conca), nanita (de ratza minuda), criangiana (chi criat meda), flori de fà (de colore biscacadu, randhinada); brutesa de p. = merda pudhina; p. de mudeju = caboni de murdegu, pudha média, itl. beccàccia; p. mudreghina o de mata = perdixi; p. de santa Lughia = pilloni de santa Luxia, genia de arrúndili; p. càmpina = pidraxu; pudhighina de abba = pudhixedha de àcua ("porzana porzana", itl. voltolino), zenia de pzn. solu in passera in Sardinna; no ischire betare pedra a p. = no èssere bonu a fàghere male, ma fintzas no èssere bonu a nudha; su fizu de sa p. bianca = su ciciu de domu, su fizighedhu prus bene chérfidu, parpadu, e gai (ma nadu fintzas de unu bastus chi siat ma leadu a preferu); àere fintzas late de p. = àere donzi cuntentu, donzi ingúlumu; portai is pudhas a piscai = (nadu de unu) chi cheret fàghere totu isse; fidai is pudhas a margiani = pònnere su grodhe a tentare anzones, lassare cosa in manos de chie si che la furat; tocai is pudhas = compidare sas p. pro ischire si criant; corrovai su cú a is pudhas = chircare tropu cosas, su chi no si depet, unu fàghere de chie no tenet àteru de prus importu; faedhare candho píssiat sa p. = mai, abarrai citius; èssere culu de pudha = culivala, chi iscóviat totu; papai a pudhas = manigare totugantos in su matessi pratu Sentences sa pudha criat, cantat, crochit o frucit o tzotzit, bichitat, forrogat o iscarràfiat ◊ sas pudhas sunt criendhe ◊ pisedhos e pudhas imbrutant su logu ◊ duos pudhones no podent istare in mesu a sas pudhas 2. beni a mamedha tua, frorichedhu meu, pudhichinedha irmarinada! 3. est girendi che una pudha chi non iscít aundi fai s'ou ◊ tue mudu, faedha candho píssiat sa pudha! ◊ Chírigu no betat pedra a pudha ◊ muzere mia no ischit fàghere nudha, no ischit mancu betare pedra a pudha! Surnames and Proverbs smb: Pudda Scientific Terminology anall, gallus gallus Etymon ltn. pulla Translations French poule English hen Spanish gallina Italian gallina German Henne.
pudhòne , nm: pudhoni Definition genia de pigione chi faet e nidat in logos de istagnu; fintzes pudhu, su mascu de sa pudha Synonyms e antonyms pudhu 2. duos pudhones no podent istare in mesu a sas pudhas Surnames and Proverbs smb: Puddone, Puddoni Scientific Terminology pzn, porphyrio porphyrio Etymon srd. Translations French poule sultane English sultan Spanish calamón común Italian póllo sultano German Purpurhuhn.
tzòtza , nf: ciòcia* Definition sa pudha chi frochit, frochindho / èssere in tz. = èssere in gnogna, istare ibertandho Synonyms e antonyms croca 1 / ttrs. tzotza Sentences tzotzas e pudhighinos istaiant raspendhe in giru ◊ bi aiat tzotzas e pudhighinos Translations French poule couveuse English brood-hen Spanish clueca Italian chiòccia German Glucke.