addelantài, addelantàre , vrb: addelentare,
adelantai,
adelantare,
adelentare,
atelentare Definition
crèschere is benes, s'interessu, fàere àteru interessu
Synonyms e antonyms
assusai,
errichire,
mediare,
mezorare
2.
Nicolau cunfessore in isciéntzias addelantadu sos fideles amparade!
Etymon
spn.
adelentar
Translations
French
accroître ses biens
English
to encrease one’s possessions
Spanish
incrementar los bienes
Italian
incrementare i pròpri bèni,
gli avéri
German
vermehren.
afedài, afedàre , vrb: fedare* Definition
fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas
Synonyms e antonyms
afigiare,
agnare,
fizolare
/
arratzare
/
achisciare
Sentences
custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau
2.
semus afedendhe sa robba
Scientific Terminology
vda
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits (animaux)
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
agnàre , vrb: angiai,
angiari 1,
antzare,
anzare Definition
su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos
Synonyms e antonyms
afedai
Sentences
sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai
2.
is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus
Etymon
ltn.
*agniare
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits,
agneler
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
assannài , vrb: assannare,
assannari,
sannare Definition
addentigare, mossigare cun is sannas
Synonyms e antonyms
issanniare,
istrinnigare,
mossigare
Etymon
itl.
assannare
Translations
French
saisir entre ses crocs
English
to savage
Spanish
morder
Italian
azzannare
German
beißen.
avacàre , vrb: avocare 1 Definition
finire o serrare s'annu de iscola, cumenciare is vacàntzias
Sentences
s'annu sos iscolanos l'avocant in su mese de làmpadas
Etymon
srd.
Translations
French
prendre ses vacances
English
to take holiday
Spanish
tener las vacaciones
Italian
prènder le vacanze
German
Urlaub nehmen.
ismarrutzàre , vrb Definition
bogare marrúcias, fàere is dentes de late ma fintzes su dhas pèrdere
Etymon
srd.
Translations
French
faire ses dents
English
to teethe
Spanish
dentar
Italian
indentare
German
zahnen.
rasàre , vrb: arrasai*,
resai,
resare Definition
nàrrere s'arresu, is pregadorias
Synonyms e antonyms
precare
Sentences
est rasendhe su rosàriu ◊ is paras resint s'ofítziu e cantint in su coru! ◊ ant rasadu tota sa missa
Translations
French
dire ses prières
English
to say one's prayer
Spanish
rezar
Italian
recitare le preghière
German
beten.
smendài , vrb: ismendhare* Definition
pònnere arrimédiu, iscontare, pagare su male fatu, is pecaos
Synonyms e antonyms
mendhare,
corrígiri
Translations
French
corriger,
faire amende de ses péchés
English
to mend one's pities
Spanish
enmendar
Italian
emendare i peccati
German
büßen.
súas , agt, prn Definition
agt. e prn. pl. f. de 3ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenéntzia a issa, a isse
Sentences
Nanni est lassandhosi is poesias suas e fintzes is contos ◊ issu est sempri prontu a difendi is perdas suas e a non si lassai ponni salia in su nasu ◊ a minore fia sempre fatu de babbu impreadu in sas fainas suas ◊ Maria at ingendrau in sas intragnas suas a Gesús fígiu de Deus
Translations
French
ses,
les siennes
English
her (his)
Spanish
sus,
suyas
Italian
sue,
le sue
German
seine,
ihre.
súos , agt, prn pl: suus Definition
chi (sos chi, totu sos chi) funt o apartenent o pertocant a issu, a issa (3ˆ pers. sing.): acumpàngiat númenes mascos plurales e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos; coment'e prn. pigat sèmpere s'art. is/sos; foedhandho de gente, coment'e prn. sos suos funt is de domo, is de sa famíglia, o fintzes totu cudhos chi funt a sa parte sua (de ccn.)
Sentences
nci at postu is óminis suus po si assegurai su controllu de unu logu aici importanti ◊ fiat bellu su colori de is ogus suus ◊ mai isse at pedidu azudu pro sos bisonzos suos ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, chentza si che imbarrigare subra de àtere
2.
su mastru fit interroghendhe sos suos ◊ custus funt is contus tuus: intendeus is suus!
3.
a chie mi at criticadu li àuguro chi sos suos li fetant su chi sos mios ant fatu a mie!
Etymon
ltn.
suus
Translations
French
ses,
les siens
English
his (her,
its)
Spanish
sus,
los suyos
Italian
suòi,
i suòi
German
seine,
ihre.