addelantài, addelantàre , vrb: addelentare,
adelantai,
adelantare,
adelentare,
atelentare Definitzione
crèschere is benes, s'interessu, fàere àteru interessu
Sinònimos e contràrios
assusai,
errichire,
mediare,
mezorare
2.
Nicolau cunfessore in isciéntzias addelantadu sos fideles amparade!
Ètimu
spn.
adelentar
Tradutziones
Frantzesu
accroître ses biens
Ingresu
to encrease one’s possessions
Ispagnolu
incrementar los bienes
Italianu
incrementare i pròpri bèni,
gli avéri
Tedescu
vermehren.
afedài, afedàre , vrb: fedare* Definitzione
fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas
Sinònimos e contràrios
afigiare,
agnare,
fizolare
/
arratzare
/
achisciare
Frases
custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau
2.
semus afedendhe sa robba
Terminologia iscientìfica
vda
Tradutziones
Frantzesu
mettre bas,
faire ses petits (animaux)
Ingresu
to litter
Ispagnolu
parir
Italianu
figliare
Tedescu
Junge werfen.
agnàre , vrb: angiai,
angiari 1,
antzare,
anzare Definitzione
su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos
Sinònimos e contràrios
afedai
Frases
sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai
2.
is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus
Ètimu
ltn.
*agniare
Tradutziones
Frantzesu
mettre bas,
faire ses petits,
agneler
Ingresu
to litter
Ispagnolu
parir
Italianu
figliare
Tedescu
Junge werfen.
assannài , vrb: assannare,
assannari,
sannare Definitzione
addentigare, mossigare cun is sannas
Sinònimos e contràrios
issanniare,
istrinnigare,
mossigare
Ètimu
itl.
assannare
Tradutziones
Frantzesu
saisir entre ses crocs
Ingresu
to savage
Ispagnolu
morder
Italianu
azzannare
Tedescu
beißen.
avacàre , vrb: avocare 1 Definitzione
finire o serrare s'annu de iscola, cumenciare is vacàntzias
Frases
s'annu sos iscolanos l'avocant in su mese de làmpadas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre ses vacances
Ingresu
to take holiday
Ispagnolu
tener las vacaciones
Italianu
prènder le vacanze
Tedescu
Urlaub nehmen.
ismarrutzàre , vrb Definitzione
bogare marrúcias, fàere is dentes de late ma fintzes su dhas pèrdere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire ses dents
Ingresu
to teethe
Ispagnolu
dentar
Italianu
indentare
Tedescu
zahnen.
rasàre , vrb: arrasai*,
resai,
resare Definitzione
nàrrere s'arresu, is pregadorias
Sinònimos e contràrios
precare
Frases
est rasendhe su rosàriu ◊ is paras resint s'ofítziu e cantint in su coru! ◊ ant rasadu tota sa missa
Tradutziones
Frantzesu
dire ses prières
Ingresu
to say one's prayer
Ispagnolu
rezar
Italianu
recitare le preghière
Tedescu
beten.
smendài , vrb: ismendhare* Definitzione
pònnere arrimédiu, iscontare, pagare su male fatu, is pecaos
Sinònimos e contràrios
mendhare,
corrígiri
Tradutziones
Frantzesu
corriger,
faire amende de ses péchés
Ingresu
to mend one's pities
Ispagnolu
enmendar
Italianu
emendare i peccati
Tedescu
büßen.
súas , agt, prn Definitzione
agt. e prn. pl. f. de 3ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenéntzia a issa, a isse
Frases
Nanni est lassandhosi is poesias suas e fintzes is contos ◊ issu est sempri prontu a difendi is perdas suas e a non si lassai ponni salia in su nasu ◊ a minore fia sempre fatu de babbu impreadu in sas fainas suas ◊ Maria at ingendrau in sas intragnas suas a Gesús fígiu de Deus
Tradutziones
Frantzesu
ses,
les siennes
Ingresu
her (his)
Ispagnolu
sus,
suyas
Italianu
sue,
le sue
Tedescu
seine,
ihre.
súos , agt, prn pl: suus Definitzione
chi (sos chi, totu sos chi) funt o apartenent o pertocant a issu, a issa (3ˆ pers. sing.): acumpàngiat númenes mascos plurales e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos; coment'e prn. pigat sèmpere s'art. is/sos; foedhandho de gente, coment'e prn. sos suos funt is de domo, is de sa famíglia, o fintzes totu cudhos chi funt a sa parte sua (de ccn.)
Frases
nci at postu is óminis suus po si assegurai su controllu de unu logu aici importanti ◊ fiat bellu su colori de is ogus suus ◊ mai isse at pedidu azudu pro sos bisonzos suos ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, chentza si che imbarrigare subra de àtere
2.
su mastru fit interroghendhe sos suos ◊ custus funt is contus tuus: intendeus is suus!
3.
a chie mi at criticadu li àuguro chi sos suos li fetant su chi sos mios ant fatu a mie!
Ètimu
ltn.
suus
Tradutziones
Frantzesu
ses,
les siens
Ingresu
his (her,
its)
Ispagnolu
sus,
los suyos
Italianu
suòi,
i suòi
Tedescu
seine,
ihre.