amicàtu , pps, agt: amigadu Definitzione
de amicare; chi istat a meda cun is amigos, chi ndhe tenet medas; chi si dha intendhet cun àtera fémina (o àter'ómine)
Sinònimos e contràrios
afancedhau,
afantadu,
amistadu
2.
che at catzadu su maridu ca fit amigada cun àter'ómine
Tradutziones
Frantzesu
concubin
Ingresu
concubinary
Ispagnolu
que pasa mucho tiempo con sus amigos,
amante
Italianu
concubinàrio
Tedescu
in wilder Ehe Lebende.
giannitài, giannitàre , vrb: aciannitai*,
zanitare Definitzione
s'apedhare de su cane currendho su sirbone o àteros animales mannos
Sinònimos e contràrios
gannitare,
giannire
Frases
canes giannitant fatu a fera e in s'adhe s'intendhet calchi tiru ◊ solu sos canes ndhe lesint s'annotu ma giannitendhe si fuesint totu
Terminologia iscientìfica
bga
Tradutziones
Frantzesu
aboyer
Ingresu
to bark
Ispagnolu
ladrar de los perros a sus dueños al no alcanzar la caza
Italianu
scagnare
Tedescu
anschlagen.
insòro, insòru , agt, prn: intzoru,
iscioro,
issoro Definitzione
de issos, de issas, de cussus, de cussas: agt. e prn. chi giaet s'idea de su possessu, coment'e agt. si ponet sèmpere apustis de su númene, no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl., inditat sèmpere unu possessu de 3ˆ persona pl., si narat de gente e de cosas e si podet impreare fintzes coment'e agt. de un'avb. che a totu is possessivos po fàere unu valore prepositzionale / apustis, innanti i. = apustis, innanti de issos, de issas; de issoro = de issos; cun issoro = cun issos; sos issoro (nau de genti) = is parentis insoru; s'issoro = totu su (possessu, trabballu, cosa) de issus, de issas
Frases
sas domos iscioro sunt totu ammobbiliadas ◊ sos fizos issoro sunt totu cabosos ◊ sa cosa issoro est bene tenta contu ◊ su logu issoro est cussu ◊ issus tenint cosa de domu insoru
2.
is duas sorris, una fiat sarta, s'àtera trabballàt in s'insoru, teniant cosa ◊ semus andhados a s'issoro ◊ innanti che faghimus su nostru, apustis s'issoro ◊ sa faina nostra est irbandhonada, s'issoro bene aténdhida
3.
dèu creu ca dhu biant de passei insoru ◊ Cristos at alidadu subra issoro ◊ no poto istare sèmpere ifatu issoro ◊ si est postu in mesu issoro ◊ s'intendhent una fortza noa intro issoro ◊ sa zente at cumpresu a inue giughent idea de andhare e bi arrivat innanti issoro ◊ a inghíriu issoro bi aiat duos boes (G.Piga)◊ fuat passendu su para a pagu tretu insoru
Ètimu
ltn.
ipsorum
Tradutziones
Frantzesu
leur,
lela leur,
les leurs
Ingresu
their (s)
Ispagnolu
su,
sus (agt),
suyo,
suyos (prn)
Italianu
lóro (agg. e pron. poss.)
Tedescu
ihr.
súas , agt, prn Definitzione
agt. e prn. pl. f. de 3ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenéntzia a issa, a isse
Frases
Nanni est lassandhosi is poesias suas e fintzes is contos ◊ issu est sempri prontu a difendi is perdas suas e a non si lassai ponni salia in su nasu ◊ a minore fia sempre fatu de babbu impreadu in sas fainas suas ◊ Maria at ingendrau in sas intragnas suas a Gesús fígiu de Deus
Tradutziones
Frantzesu
ses,
les siennes
Ingresu
her (his)
Ispagnolu
sus,
suyas
Italianu
sue,
le sue
Tedescu
seine,
ihre.
súos , agt, prn pl: suus Definitzione
chi (sos chi, totu sos chi) funt o apartenent o pertocant a issu, a issa (3ˆ pers. sing.): acumpàngiat númenes mascos plurales e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos; coment'e prn. pigat sèmpere s'art. is/sos; foedhandho de gente, coment'e prn. sos suos funt is de domo, is de sa famíglia, o fintzes totu cudhos chi funt a sa parte sua (de ccn.)
Frases
nci at postu is óminis suus po si assegurai su controllu de unu logu aici importanti ◊ fiat bellu su colori de is ogus suus ◊ mai isse at pedidu azudu pro sos bisonzos suos ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, chentza si che imbarrigare subra de àtere
2.
su mastru fit interroghendhe sos suos ◊ custus funt is contus tuus: intendeus is suus!
3.
a chie mi at criticadu li àuguro chi sos suos li fetant su chi sos mios ant fatu a mie!
Ètimu
ltn.
suus
Tradutziones
Frantzesu
ses,
les siens
Ingresu
his (her,
its)
Ispagnolu
sus,
los suyos
Italianu
suòi,
i suòi
Tedescu
seine,
ihre.