Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

arrimàdu , pps, agt: arrimatu, arrimau Definitzione de arrimare; firmu, postu o lassau a una parte; nau de ccn., chi po maladia o becesa no essit prus Sinònimos e contràrios firmu, postu / malàdiu Frases s'autocarru dh'iant arrimau in pratza ◊ is istimentos de is frades o sorres prus mannos beniant arrimaos e dhos umperànt is prus pitios 2. candho mi ant bidu betzu e arrimadu mi ant che un'istratzu fuliadu (C.Longu)◊ est mesu arrimau, cun sas ancas che tzumpedhu ◊ seo cricanno foedhos arrimaos in calecunu corruncone de sa memória Tradutziones Frantzesu appuyé, posé Ingresu deposited, put Ispagnolu arrimado, que ya no sale de su casa (anciano) Italianu depósto, appoggiato Tedescu gestützt.

insòro, insòru , agt, prn: intzoru, iscioro, issoro Definitzione de issos, de issas, de cussus, de cussas: agt. e prn. chi giaet s'idea de su possessu, coment'e agt. si ponet sèmpere apustis de su númene, no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl., inditat sèmpere unu possessu de 3ˆ persona pl., si narat de gente e de cosas e si podet impreare fintzes coment'e agt. de un'avb. che a totu is possessivos po fàere unu valore prepositzionale / apustis, innanti i. = apustis, innanti de issos, de issas; de issoro = de issos; cun issoro = cun issos; sos issoro (nau de genti) = is parentis insoru; s'issoro = totu su (possessu, trabballu, cosa) de issus, de issas Frases sas domos iscioro sunt totu ammobbiliadas ◊ sos fizos issoro sunt totu cabosos ◊ sa cosa issoro est bene tenta contu ◊ su logu issoro est cussu ◊ issus tenint cosa de domu insoru 2. is duas sorris, una fiat sarta, s'àtera trabballàt in s'insoru, teniant cosa ◊ semus andhados a s'issoro ◊ innanti che faghimus su nostru, apustis s'issoro ◊ sa faina nostra est irbandhonada, s'issoro bene aténdhida 3. dèu creu ca dhu biant de passei insoru ◊ Cristos at alidadu subra issoro ◊ no poto istare sèmpere ifatu issoro ◊ si est postu in mesu issoro ◊ s'intendhent una fortza noa intro issoro ◊ sa zente at cumpresu a inue giughent idea de andhare e bi arrivat innanti issoro ◊ a inghíriu issoro bi aiat duos boes (G.Piga)◊ fuat passendu su para a pagu tretu insoru Ètimu ltn. ipsorum Tradutziones Frantzesu leur, lela leur, les leurs Ingresu their (s) Ispagnolu su, sus (agt), suyo, suyos (prn) Italianu lóro (agg. e pron. poss.) Tedescu ihr.

sóu , agt, prn: suo, suu, sú Definitzione chi (prn. su chi, totu su chi) est, o apartenet o pertocat a issu, a issa (3ˆ pers. sing.), acumpàngiat númene mascu síngulu (ma fintzes un'avb.) e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos (a/c: po fémina si narat sua, po su pl. suos, suus, suas, e candho si narat de númenes diferentes, mascu e fémina pigaos impare, cuncordat cun s'úrtimu, su chi portat prus acanta o fintzes pl. mascu; cun númene de parentella no serbit e bastat s'art. candho su nm. de acumpangiare apartenet o pertocat a su sugetu de su vrb. de 3ˆ pers., sinono si depet sèmpere precisare s'apartenéntzia (es. mammai Maria at brigadu su fizu ◊ Tzitza si ndh'est chistionada cun su maridu ◊ Boredhu at bidu su babbu ◊ Antoni fit cun su frade ◊ issu si depit presentai acumpangiau cun su babbu e cun sa mamma ◊ Cíciu non si depit iscaresci de su connau!; sinono: mammai Maria at brigadu su fizu de sa bighina); a logos, po mascu de tertza persona sing. ponent sa forma fémina (o deasi paret, ma no est): in logu sua, s'isposu sua, fillu sua (ca no narant ne sou, ne suo e ne suu/sú) Maneras de nàrrere csn: su sou = sas cosas suas, su chi tenet; èssere, no èssere in su sou = èssere, no èssere in sensos, o fintzas èssere, no èssere intro de su possessu, su terrinu, sa cosa sua; batire a ccn. a su sou (chie sisiat su suzetu de su vrb., "sou" est nadu semper de cussu) = fàghere faedhare a unu, fàghereli atrogare fintzas su chi no cheret, batírelu a su chi cheret chie est chirchendhe de ischire cosa; a tempus sou = a su tempus zustu, addatu, candho andhat bene o menzus Frases gopai, mi fait seci in su postu sú? ◊ chie no contipizat s'anzenu no contipizat mancu su sú! ◊ mi at lassadu su líbberu sou ◊ donzunu ischit de su male sou ◊ chi dognunu potzat torrai a logu suu! ◊ sorre tua at fatu su cumandhu sou ◊ custu est a grória e onore sou ◊ est piticu su mundu cosa suu! 2. issu si est postu in caminu e at mandhadu addananti sou paritzos discípulos ◊ innanti sou no bi aiat neune 3. si s'est apoderada de su sou at fatu bene! ◊ si fut giai arréndiu a su fàmini, no a su suu, ma a su de Sara e de is piciochedhus (B.Lobina)◊ ite li chircas azudu candho isse no est bonu a fàghere mancu su sou?! ◊ candho unu est o triballat in su sou neune li narat nudha 4. no cheret faedhare, ma sa giustíssia già lu batit a su sou! (G.Ruju)◊ no che at pessone chi lu potat batire a su sou! ◊ si l'isúzigo bene lu bato a su sou Sambenados e Provèrbios prb: chini isperdit su suu trabballat s'allenu Ètimu ltn. suus Tradutziones Frantzesu son, le sien Ingresu his (her, its) Ispagnolu su Italianu suo Tedescu sein, ihr.

súa , agt, prn Definitzione agetivu e pronumene fémina (pl. suas) chi inditat possessu, su apertènnere o pertocare de sa cosa (o de is cosas) a una síngula persona tertza (de issu, de issa)/ a/c. foedhandho de ccn. e dependho inditare parentes suos, si ndhe faet a mancu de nàrrere cust'agt. (Antoni fit chistionendhe cun sa fiza, at murrunzadu cun sas connadas = si cumprendhet, cun sa filla sua, cun is connadas suas, de Antoni) e, comente a totu is possessivos, si pone apustis de su númene; coment'e prn. pigat sèmpere s'artículu (sa/sas/as/is); in calecuna bidha a làcana de foedhada dhu narant po agt. mascu puru, solu sing., ca no segant su foedhu in sa tónica e po no nàrrere duas vocales oguales: fígiu sua, babbu sua (ca no narant suo, ne sou, tirant prus a su camp. ma no narant sú/suu) Maneras de nàrrere csn: a ora sua = a s'ora zusta, addata, candho andhat bene, menzus; fàghere de sa suas = fai cosas acomenti acostumat a ndi fai issu, issa, in su sensu de mali, po su torracontu suu, acomenti dhi parit e praxit; s'ala sua (nau de chinisisiat) = sa manu dereta, sa parti a dereta Frases a sa cosa sua bi cheret donzunu isse ◊ su nuraxi fiat sa domu sua ◊ a sas fainas suas bi pesset isse! ◊ a Eleonora de Arborea sa morte l'at collida candho fit ancora in sa pienesa de sas possas suas (T.Mura)◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi totu custu interessamentu de Pili po is cosas suas ◊ in s'istrada si andhat donzunu a s'ala sua ◊ fiza sua sa manna 2. lah, narasidhu a Franciscu ca custas brebeis funt is suas! ◊ sas olias mias sunt pudadas, sas suas nono ◊ onzunu narat sa sua 3. bi aiat manzanu chi a ora sua no mi daiat coro de mi ndhe pesare 4. donniunu dha pentzat a modu sua Ètimu ltn. sua Tradutziones Frantzesu sa, la sienne Ingresu her (his) Ispagnolu su, suya Italianu sua Tedescu ihre, seine.

«« Torra a chircare