Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àtzula , nf Definition fundhurúgiu de sa lissia Synonyms e antonyms bogaderi, sàciula* Translations French charrée English rest of ash inside an ash pan Spanish cernada Italian ceneràccio German Laugenasche.

bogadéri , nm Definition su chinisu de sa lissia chi abbarrat a fundhurúgiu Synonyms e antonyms àtzula Etymon ctl. bugader Translations French charrée English ash rests inside an ash-pot Spanish cernada Italian ceneràccio German Laugenasche.

cardufàri , nm: carduvare, carduvari Definition chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa Synonyms e antonyms calduchinu, fadhisa, fairivàiri Etymon srd. Translations French cendre sous la braise English hot ash Spanish rescoldo Italian cinìgia German heiße Asche.

chighína , nf, nm: chigina, chijina, chinisa, chiníscia, chisina, chixina Definition su materiale a pruinedhu fine chi abbarrat de sa cosa e mescamente linna) abbruxada (de colore biancu brutu si est abbruxada bene) Synonyms e antonyms chíghine, chinisu, cinus Idioms csn: sas chixinas, sos chisinos = su mércuris candho comintzat su barantinu; betare sas chisinas a unu = betàreli maledissiones, fàghereli fatuzos; falare o fàghere una cosa o unu logu a chisina = abbruxai totu; zúghere sa cara che a sa chisina = portai faci lègia, istai mali; èssere a una chisina = èssiri imbriagus; frocas de chisina = tàpile ladu de chisina, fozisina brusiada chi bolat; mòrrere in sa chisina = bregúngia manna pruscatotu po un'ómini, nau de chini si morit in domu e no trabballendi Sentences ube si fachet focu bi abbarrat chisina ◊ su fogu at falau a chisina totu su monte ◊ paret unu vulcanu bombitendhe chigina e bràgia ◊ cussu logu est carralzadu de chixina, ca l'ant brujadu ◊ cussu est fatu a chigina e ismentigadu puru 2. zughet sa cara chei sa chisina, in colore de chisina ◊ ti faches chei su frore de sa chisina pro onzi cosichedha ◊ pro te no benit mai mércuris de chijina e gai sempre in màscara ses tue! (S.Casu) Etymon ltn. *cinisia Translations French cendre English ash Spanish ceniza Italian cénere German Asche.

chinísu, chiníxu , nm: chisinu, cinísciu, cinisu, cinixi, cinixu, ginisu Definition su pruinedhu chi abbarrat de sa cosa (mescamente linna) abbruxada deunudotu, de colore biancu brutu Synonyms e antonyms chighina*, cinus Idioms csn: frore de c. = chisina colada assuta, chentza malesa; cinisu acaugau = sa chisina chi abbarrat pasada candho si faghet sa líssia; fai o faisí a cinixu = falare a chisina, brusiare deunutotu; mércuris de cinixu = prima die de barantinu, candho in crésia ponent sa chisina in conca pro ammentare chi semus de brúere; cani de cinixu = cane chisineri, chi istat sempre allorigadu in su caentu, ammandronadu Sentences ingunis mi ndi abarru, càrigas a su cinisu!…◊ antighedempus che seghiant s'imbíligu cun sos serros, dh'acapiànt e dhi poniant frore de chinisu 2. si est fatu cun sa cara in colore de chinisu de sa timória ◊ su dinai furau si fúrriat a cinixu Surnames and Proverbs smb: Cinisu Translations French cendre English ash Spanish ceniza (f) Italian cénere German Asche.

fadhísa , nf: fadhixa Definition chinisu, cussu budhiu asuta de sa braxa; su fogu etotu Synonyms e antonyms cardufari, fairivàiri Sentences si sa Sardigna sighit a bruxare goi no at a passare annos meda chi s'at a reduire a un'ísula de fadhixa ◊ coghiat sa cótzula in sa fadhixa Etymon ltn. *falliva Translations French cendre sous la braise English hot ash Spanish ceniza caliente debajo de las brasas Italian cinìgia German Glutasche.

fairivàiri , nm: farivàiri, farivari, frarivrari Definition chinisu biu e giai orrúbiu de cantu est budhiu meda asuta de sa braxa, tanti ca faet a dhue còere cosa (patata, castàngia, ou) Synonyms e antonyms calduchinu, cardufari, fadhisa Sentences cust'ou at a èssi prus saboriu si dhu fia tebidebi in su fairivàiri? ◊ s'istrumpat in s'arena finivini che pisita in su farivari ◊ allorigados in su farivari, mesa bentre tizirint in caentu… Etymon ltn. flagrare Translations French cendre sous la braise English hot ash Spanish ceniza caliente debajo de las brasas Italian cinìgia German Glutasche.

fràssu , nm Definition àbiu a fògia longa o ollastu de frúmene, mata chi faet in logos de erriu: faet linna tostighina, lenta e abbentadita, chi no isperrat, bona po òpera Synonyms e antonyms oga Sentences a duxentus metrus de su frassu dhui at una mígia de àcua Surnames and Proverbs smb: Frassu, (De)frassu Scientific Terminology mtm, lno, fraxinus excelsior Etymon ltn. fraxus Translations French frêne English ash (tree) Spanish fresno Italian fràssino German gemeine Esche.