cardufàri , nm: carduvare,
carduvari Definition
chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa
Synonyms e antonyms
calduchinu,
fadhisa,
fairivàiri
Etymon
srd.
Translations
French
cendre sous la braise
English
hot ash
Spanish
rescoldo
Italian
cinìgia
German
heiße Asche.
chighína , nf, nm: chigina,
chijina,
chinisa,
chiníscia,
chisina,
chixina Definition
su materiale a pruinedhu fine chi abbarrat de sa cosa e mescamente linna) abbruxada (de colore biancu brutu si est abbruxada bene)
Synonyms e antonyms
chíghine,
chinisu,
cinus
Idioms
csn:
sas chixinas, sos chisinos = su mércuris candho comintzat su barantinu; betare sas chisinas a unu = betàreli maledissiones, fàghereli fatuzos; falare o fàghere una cosa o unu logu a chisina = abbruxai totu; zúghere sa cara che a sa chisina = portai faci lègia, istai mali; èssere a una chisina = èssiri imbriagus; frocas de chisina = tàpile ladu de chisina, fozisina brusiada chi bolat; mòrrere in sa chisina = bregúngia manna pruscatotu po un'ómini, nau de chini si morit in domu e no trabballendi
Sentences
ube si fachet focu bi abbarrat chisina ◊ su fogu at falau a chisina totu su monte ◊ paret unu vulcanu bombitendhe chigina e bràgia ◊ cussu logu est carralzadu de chixina, ca l'ant brujadu ◊ cussu est fatu a chigina e ismentigadu puru
2.
zughet sa cara chei sa chisina, in colore de chisina ◊ ti faches chei su frore de sa chisina pro onzi cosichedha ◊ pro te no benit mai mércuris de chijina e gai sempre in màscara ses tue! (S.Casu)
Etymon
ltn.
*cinisia
Translations
French
cendre
English
ash
Spanish
ceniza
Italian
cénere
German
Asche.
chighinàrzu , agt Definition
chi istat imbuscinau in su chinisu, totu brutu de chinisu
Synonyms e antonyms
chighineri,
chijinalzu
Etymon
srd.
Translations
French
sale de cendre (ou couvert)
English
ashy
Spanish
ceniciento
Italian
ceneróso
German
mit Asche bedeckt.
chinísu, chiníxu , nm: chisinu,
cinísciu,
cinisu,
cinixi,
cinixu,
ginisu Definition
su pruinedhu chi abbarrat de sa cosa (mescamente linna) abbruxada deunudotu, de colore biancu brutu
Synonyms e antonyms
chighina*,
cinus
Idioms
csn:
frore de c. = chisina colada assuta, chentza malesa; cinisu acaugau = sa chisina chi abbarrat pasada candho si faghet sa líssia; fai o faisí a cinixu = falare a chisina, brusiare deunutotu; mércuris de cinixu = prima die de barantinu, candho in crésia ponent sa chisina in conca pro ammentare chi semus de brúere; cani de cinixu = cane chisineri, chi istat sempre allorigadu in su caentu, ammandronadu
Sentences
ingunis mi ndi abarru, càrigas a su cinisu!…◊ antighedempus che seghiant s'imbíligu cun sos serros, dh'acapiànt e dhi poniant frore de chinisu
2.
si est fatu cun sa cara in colore de chinisu de sa timória ◊ su dinai furau si fúrriat a cinixu
Surnames and Proverbs
smb:
Cinisu
Translations
French
cendre
English
ash
Spanish
ceniza (f)
Italian
cénere
German
Asche.
inchijinàre , vrb: inchisinare,
incinisae,
incinisai,
incinixai Definition
betare chinisu, imbrutare de chinisu; abbruxare totu, fàere a chinisu
Synonyms e antonyms
abbrugiai,
afocazare,
achighinare,
infogai
| ctr.
ischinisare
Sentences
cóntigas sunt chirchendhe a semenare lua e fogu e inchisinare onzi fera, onzi pianta, onzi pessone (G.A.Salis)◊ sunt allumendhe e inchisinendhe su logu ◊ innòi est su logu aundi arróliat e bacanat su crou e su fogu incinixat!
Etymon
srd.
Translations
French
réduire en cendres
English
to reduce to ashes
Spanish
encenizar
Italian
incenerare,
incenerire
German
mit Asche bedecken,
einäschern.
inchinisàdu , pps, agt: inchisinau,
inchixinatu Definition
de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu
Synonyms e antonyms
cinisosu
2.
lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda)
Translations
French
qui est réduit en cendres
English
reduced to ashes
Spanish
quemado,
encenizado
Italian
incenerito
German
mit Asche bedeckt,
eingeäschert.