ammischinài , vrb: ammischinare Definition
fàere, ammostare o cunsiderare mischinu a ccn. a manera chi is àteros ndhe tèngiant làstima; crèdere o cunsiderare a unu peus o prus pagu de su chi est
Synonyms e antonyms
allastimai,
apibiare
Sentences
est ca s'est ammischinadu, sinono li fint corpendhe puru ◊ ammischinendusidhoi iat cumentzau a dhi nai: Caridadi! Tengat caridadi! (M.Porru)◊ dèu dh'ammischinamu, pensendi chi trabballàt tropu!
Etymon
srd.
Translations
French
plaindre,
sous-estimer
English
to ask for symphaty,
to undervalue
Spanish
mover a compasión,
subestimar
Italian
chièdere comprensióne,
compassióne,
sottovalutare
German
um Verständnis bitten,
Mitleid bitten,
unterschätzen.
apeliài , vrb: peleai* Definition
pigare múngia, pelea, apeleu, po calecuna cosa, istare abbetiandho cricandho calecuna cosa a un'àteru
Synonyms e antonyms
abeliai,
apiliare,
pedie
Translations
French
insister
English
to ask insistently
Spanish
batallar,
apremiar
Italian
combàttere,
affannarsi,
assillare
German
sich abmühen,
bedrängen.
apiliàre , vrb rfl: apilliare Definition
bènnere su disígiu, pigare a disígiu, disigiare forte, pedire ccn. cosa (o fintzes gente, agiudu) chi s'iat a bòllere; fintzes atacare, andhare o cúrrere aifatu po cracare
Synonyms e antonyms
apeliai
Sentences
si est apilliadu a li dare cosa ◊ sos fizos si sunt apiliados a sa mama ◊ sa ulturina si est apiliada a su mortorzu ◊ ite balet cust'umanu apiliare sentza ischire pro pòdere isperare si avreschet un'àteru manzanu? (G.A.Salis)◊ a sos carvonajos si apillieit a li dare su carvone ◊ so apilliadu a erba ◊ ti ses apilliadu a una castigada: no agataias una fémina menzus?!
2.
donzi borta chi bogo a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu ◊ si li sunt apilliados sos canes che dimónios
Etymon
itl.
appigliare
Translations
French
désirer ardemment
English
to have a strong wish,
to ask insistently
Spanish
anhelar,
pedir con insistencia
Italian
avére fòrte desidèrio,
chièdere con insistènza
German
wünschen,
eindringlich bitten.
dimandhàre , vrb: dimannare,
domandai,
domandhare,
domannare Definition
fàere pregontas, foedhare po bòllere ischire de is àteros, po tènnere ccn. cosa; cricare fémina a pobidha / domandhare una cosa a manu arta = pregontai po abarrai própriu seguru de ccn. cosa, a manera chi cussu chi depit arrespúndiri no boghit frocus o no circhit arreghèscias
Synonyms e antonyms
imbistigare,
precontare
/
pedie,
prejare
| ctr.
arraspundi
/
dare,
donai
Sentences
mancu dimandhadu ndhe as, a bídere comente istat Bodale? ◊ a su dimandha dimandha za che so afertu a su logu ◊ dimandhabbilu a manu arta si su dannu l'at fatu isse! ◊ dhis iat domandau in cali logu depiat nasci su Messia ◊ fui domandandu de Antoni ◊ cun cudhus ogus de cristianu su cani pariat domandendu perdonu ◊ candu si nd'iscidat, dhi domandu ita intentzioni tenit ◊ su poeta pesat una boghe de saludu a sa Santa dimandhandho salude e fortuna po totus
2.
chi non domandas, mancu àcua ti donant
3.
una pariga de palarimpos furint andhaos a dha dimandhare ◊ si cheriat dimandhare sa zòvana chi teniat in su coro ◊ unu giòvunu est andau a si domandai una fémina po mulleri ◊ si m'istimas, domàndhami a sos mannos!
Etymon
itl.
domandare
Translations
French
demander
English
to ask
Spanish
preguntar
Italian
chièdere
German
fragen,
anhalten,
bitten.
peleài, peleàre , vrb: apeliai,
peliai Definition
pigare pelea, matana, apeleu, múngia faendho cosa; istare a perrica abbetiandho po calecuna cosa chi si bolet
Synonyms e antonyms
fadiae,
ghimallai,
matanare,
penai,
trumentai
/
apiliare,
pedie
Sentences
o Gesús santu ahi peleadu cantu as pro a mie! ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ za ndhe at peleadu, sa zente, de fàmine, in tempos de gherra!…◊ cantu pensas e faghes e peleas det a sa morte tua terminare ◊ pro èssere abberu ómine, unu depet peleare: sinono it'ómine est?! ◊ a peleare macos bi cheret passéntzia meda ◊ e chie bi la faghet a peleare tota vida zente dorta?!
2.
est de diora peliendi po dhi bendi sa domu
Etymon
spn.
Translations
French
combattre,
se fatiguer,
demander avec insistance
English
to fight,
to worry oneself,
to ask insistently
Spanish
pelear,
pedir con insistencia,
instar
Italian
combàttere,
affannarsi,
chièdere con insistènza
German
kämpfen,
streiten,
sich abmühen,
sich ängstigen,
um etwas bitten (eindringlich).
precontàre , vrb: precuntare,
pregontai,
preguntai,
preguntare,
priguntare,
progontai Definition
fàere pregontas, dimandhas, foedhare po bòllere ischire de is àteros ccn. cosa, o fintzes po pigare o tènnere cosa
Synonyms e antonyms
chilcare,
dimandhare,
imbistigare,
ispreculare,
istigare,
isuzigare,
speculai
/
pedie
| ctr.
arraspundi,
dare
Sentences
precuntat chercos, élighes, ozastros comente sunt naschidos ◊ bos cherzo preguntare: De chie est su pitzinnu chi ninnades? ◊ comare mia, odheu, de ite cosa mi azis preguntadu! ◊ unu carabbineri mi at progontau innoi bivias ◊ su pitzinnu si ch'est drommidu in coa in su menzus preguntare ◊ si est presentau pregontendi si fiant cussas is chi fiat circhendi
2.
at pregontau un'ou a sa gomai
Etymon
ltn.
percontare
Translations
French
interroger,
demander
English
to ask
Spanish
preguntar
Italian
interrogare,
domandare
German
befragen,
fragen.
prejàre , vrb: aprentziare*,
presiare,
pressiare,
pretziai,
pretziare Definition
apostivigare, istabbilire cantu si balet una cosa, pònnere unu valore o prétziu a calecuna cosa, dimandhare su prétziu de cosas a bèndhere; pònnere in càrculu e dimandhare po àere calecuna cosa, unu praxere, un'agiudu, brindhare a ccn. po calecuna cosa / pretziare una fémina, un'ómine = bíere o cricare de cumprèndhere ite si balent una fémina, un'ómine
Synonyms e antonyms
dimandhare,
percontare
/
combidare
Sentences
no si podet cumprèndhere nen pretziare cultura, limba, arte si no ponimus mente a sas régulas e modos de produtzione de unu pópulu ◊ fit pressiada e calculada che bona massaja ◊ est una poesia chi prétziat su tribàgliu de sos artesanos
2.
de piagheres mi ndhe ant fatu àteros e ndhe apo duritu a los torrare a presiare
3.
a su betzu chi l'at sanada l'at pretziadu a s'afidu ◊ mi ant presiadu a distimonzu pro un'isposu ◊ no aiat cuizadu una bajana chentza pretziada, ma neune lu cheriat ◊ l'apo pretziadu a bènnere a domo ◊ at presiadu totu sas amigas a manigare ◊ is amigus m'ant pretziau a sa festa, ma no potzu andari
Translations
French
estimer,
solliciter un service,
inviter
English
to esteem,
to ask a favour,
to invite
Spanish
apreciar,
rogar,
convidar
Italian
apprezzare,
chièdere un favóre,
invitare
German
schätzen,
um einen Gefallen bitten,
einladen.