atzuntzudhàre , vrb: atzutzudhare Definition
betare o pònnere is manos apitzu s'unu a s'àteru, brigandho e atripandhosi
Synonyms e antonyms
acanciofai,
aciufai 1,
crazugai,
incabigliare,
tipiliare,
tipilire,
trifiare
Sentences
si sont atzuntzudhaos e intas sàmbene s'ant bocau!
Etymon
srd.
Translations
French
en venir aux mains
English
to quarrel
Spanish
pelear
Italian
azzuffarsi
German
sich raufen.
batacollàre , vrb: baticogliai,
baticollai,
baticollare,
baticullare,
batigogliai,
batigollai Definition
istare o pigare coment'e a gherra, a matana cun ccn. o calecuna cosa, nau fintzes in su sensu chi no si arrennescet a dominare, baliare, bínchere
Synonyms e antonyms
acacigai,
acracangiai,
addongare,
apatigai,
cumbatare,
infestare
2.
bufas e ti fúrrias a conca chi no faet a ti baticollare! ◊ sunt resurtados a baticullare sos furones
Etymon
srd.
Translations
French
agacer,
appresser
English
to molest,
to oppress
Spanish
batallar,
pelear
Italian
molestare,
opprìmere
German
belästigen,
bedrücken.
briàre , vrb: brigai,
brigare Definition
giare unu certu, una briga, nàrrere cosa a unu, pigare a ccn. a tzérrios o cun arrennegu; nàrrere foedhos malos s'unu a s'àteru, tènnere murrúngiu mannu, a boghes e a gherra puru
Synonyms e antonyms
abbetiae,
aciociai,
brigociae,
certai,
ghirtare,
irvapiare,
iscancamurrare,
pabarotare,
trilliare
Sentences
fiant brighendi prima de cummentzai sa riunioni ◊ a briare chin tecus no bi at gustu ◊ cun sos cumpanzos tuos no ti brighes! ◊ sa mama l'at brigadu, a su pitzinnu, ca fit ora meda in ziru ◊ ci babbu e mama mi brigant tegno passiéncia ◊ aiat brigau s'amigu ca dh'aiat lassau solu ◊ murrunzade ma no bos brighedas!◊ brigadas apare si seis cun sa bighina, chi no dha bio prus in domo tua?
2.
dae candho ant brigadu no sunt prus, cussas famíllias, e mancu si faedhant ◊ abbàssiami sas boghes, chi parimus brighendhe!
Surnames and Proverbs
prb:
si unu no cheret duos no brigant
Etymon
itl.
brigare
Translations
French
réprimander,
tancer,
rabrouer,
se disputer,
se quereller
English
to dispute
Spanish
reprochar,
echar la bronca,
pelear
Italian
redarguire,
rimbrottare,
bisticciare,
diverbiare,
litigare
German
ausschelten,
streiten.
certài , vrb: cheltare,
chertare,
chestare Definition
pigare foedhos s'unu cun s'àteru, foedhare a boghes s'unu contr'a s'àteru; nàrrere foedhos de briga e fintzes de ammeletzu a unu / certai a unu = dare una briga a unu; certai de pari a pari = brigare s'unu cun s'àteru
Synonyms e antonyms
abbetiae,
briare,
brigociae,
cuntierrare,
ghirtare,
irvapiare,
pabarotare,
pletare,
trilliare
Sentences
mairu e mulleri funt sempri certendi: ma poita s'ant a èssi cojaus, si no si podenta biri?! ◊ sas dies mias, duncas, passare las devo chertendhe? ◊ ant certau e arropaus puru si funt
2.
dh'iat tzerriau su maistu e dh'iat certau ◊ dèu dha certai sempri, a sorri mia
Surnames and Proverbs
prb:
candu unu non bolit, duus non certant
Etymon
ltn.
certare
Translations
French
se quereller avec qqn.,
gronder
English
to quarrel,
to scold
Spanish
pelear,
reñir
Italian
diverbiare,
bisticciare,
sgridare,
redarguire
German
streiten,
schelten.
pletàre , vrb: pretai,
pretare 1,
pretari Definition
èssere in pretu, andhare a cricare sa giustítzia; istare a briga, a murrúngiu pretendhendho calecuna cosa / pretare su dortu = pretèndiri de tènniri arrexoni chentza ndi tènniri
Synonyms e antonyms
certai,
curiai,
liticare
Sentences
chie pretat, unu restat in camixa, s'àteru nudu ◊ cussus funt pretendi po is bènis de su babbu
2.
su maridu fit pretendhe cun sa muzere ◊ semus sididos in sas funtanas pretendhe s'abba parimus ranas (P.Mereu)◊ cussu est pretendhe a li pagare su muru innanti de bi atacare muru sos de costazu ◊ custa cosa si la sunt pretendhe in medas: totu la cherent!
Etymon
srd.
Translations
French
se disputer,
plaider
English
to quarrel
Spanish
litigar,
pelear
Italian
èssere in lite,
litigare,
contèndere
German
mit jdm. in Streit geraten,
streiten.
tipilíre , vrb Definition
atripare s'unu cun s'àteru, brigandho
Synonyms e antonyms
acanciofai,
aciufai 1,
atzuntzudhare,
incabigliare,
tipiliare,
trifiare
Sentences
si ponzant de acordu o chi si torrent a tipilire o a s'atzutzudhare che pudhas ◊ como no ant botza, sa partia est frimma: si sunt tipilindhe ca nemos cheret andhare a nche batire sa botza
Translations
French
en venir aux mains
English
to come to blows
Spanish
pelear,
venir a las manos
Italian
azzuffarsi
German
sich raufen.