Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aggorgotài , vrb: grogotai Definition fàere sa moida de s'abba candho proet a meda Synonyms e antonyms abbrubudhai, abbrufulai, acrocuai, aggargalare, borbogliare, froculare, groggolare Translations French gargouiller, tomber à verse, gronder English to bubble, to pelt Spanish caer fragorosamente la lluvia Italian scrosciare German rauschen.

arrinzàre , vrb Definition ammeletzare faendho a bíere is dentes comente faent unos cantu animales, prus che àteru, tzacurrare is dentes; si narat fintzes in su sensu de istare pranghe pranghe / arrinzendhe dentes = arrodendhe dentes; a. che cane in cadena; a. sas lavras, su murru = frungiri unu pagu is laus coment'e bolendi nàrriri cosa o a betu diferenti Synonyms e antonyms arranzare 1, arraunzare, arringare, grujai, morrugnare, raganzare, ranzidare / poliare Sentences ti chimentas cun àteros matzones: trassistu, arrinzas e faghes sa coa, ma oramai as pérdidu sa proa! (Piredda) 2. at arrinzau sas lavras a unu risighedhu Etymon itl. rignare Translations French gronder, grincer des dents English to growl Spanish gruñir Italian ringhiare, digrignare German knurren, die Zähne fletschen.

certài , vrb: cheltare, chertare, chestare Definition pigare foedhos s'unu cun s'àteru, foedhare a boghes s'unu contr'a s'àteru; nàrrere foedhos de briga e fintzes de ammeletzu a unu / certai a unu = dare una briga a unu; certai de pari a pari = brigare s'unu cun s'àteru Synonyms e antonyms abbetiae, briare, brigociae, cuntierrare, ghirtare, irvapiare, pabarotare, pletare, trilliare Sentences mairu e mulleri funt sempri certendi: ma poita s'ant a èssi cojaus, si no si podenta biri?! ◊ sas dies mias, duncas, passare las devo chertendhe? ◊ ant certau e arropaus puru si funt 2. dh'iat tzerriau su maistu e dh'iat certau ◊ dèu dha certai sempri, a sorri mia Surnames and Proverbs prb: candu unu non bolit, duus non certant Etymon ltn. certare Translations French se quereller avec qqn., gronder English to quarrel, to scold Spanish pelear, reñir Italian diverbiare, bisticciare, sgridare, redarguire German streiten, schelten.

giuilàre , vrb: giulare, giuliare, giuriare, giuvilare, zubilare Definition betare tzérrios (po dolore, cricandho a ccn.), pigare a boghes po briga; tzerriare po fàere bènnere Synonyms e antonyms abbochinare, atzerriai, iscramare, iscramorare / ciamare, lamai, muntire Sentences a nois nos giúriat sèmpere ◊ ant sighidu a giulare a boghes mannas ◊ giuilesit, siscura, primma de ispirare ◊ la chirco, la giúilo e no l'agato ◊ a boghes l'apo giuiladu 2. lu giuilesint e recuieit luego ◊ no ti apo giuliadu pro nudha: est ca so gherrendhe cun sa morte! ◊ est giuilendhe a sa morte: Beni, acàbbami de bochire! Etymon ltn. iubilare Translations French crier, appeler, gronder English to shout, to call, to scold Spanish gritar, llamar, reprochar Italian gridare, chiamare, sgridare German schreien, rufen, schimpfen.

impoberàre 1 , vrb: improverare Definition brigare, nàrrere cosa a unu brigandhodhu, betandhosidhu coment'e male fatu, a curpa, betare in fatze Synonyms e antonyms atzuridare, ingiugliare, trilliare / refaciai Sentences no aiat istentadu a l'impoberare chi issa no aiat nudha, etzetu sa bonidade de su coro ◊ e t’impròverant puru chi peoras ca muda ses e frimma e no mezoras! Translations French reprocher, gronder English to upbraid Spanish reprochar Italian rimproverare German Vorwürfe machen.

isbuvonàre , vrb Definition fàere moida che de buvone; trodhiare a forte Etymon srd. Translations French gronder, vrombir English to rumble Spanish zumbar, peerse Italian rombare German donnern.

morrugnàre , vrb: morrungiai, murrungiai, murrungiare, murrunzare, murruzare Definition istare a murrúngiu, nàrrere cosa in contràriu mancari chentza insístere, foedhare a sa sola a boghe bàscia, nàrrere cosa coment'e chesciandhosi o fintzes unu pagu a briga, discuntentos, giaendho unu cuntentu o calecuna cosa a malugoro; nau de canes, ammostare is dentes e fàere sa boghe arrennegandhosi in crica de mossigare; nau de su porcu, istare a boghes pedindho a papare / murrunzàresi apare = certai, tènniri iscórriu unu cun s'àteru Synonyms e antonyms abbrabugliai / refaciai / arranzare 1, arraunzare, arringare, arrinzare, grujai, raganzare, ranzidare Sentences si ndhe depiant brigonzare a murruzare a nois unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ li at dadu sa limúsina ma murrunzendhebbila ◊ aici ti murrungint sa saludi comenti murrúngias su buconi a mei! ◊ apo fatu comente apo chérfidu deo, ma mamma mi at murrunzadu ◊ su binu mi est aéschidu ca mi l'azis murrunzadu! ◊ maridu e muzere si sunt murrunzados pro su fizu 2. cudhu cane sighiat a murrunzare prus airadu de prima, mintendhe s'atropógliu fentra in sa bama 3. làssalu murrunzare, su porcu, bastus chi no forroghet! Etymon srd. Translations French grogner, grommeler, rouspéter, gronder English to grumble, to growl Spanish gruñir, mascullar, gruñir Italian brontolare, ringhiare German brummen, knurren.

munziàre , vrb: ammunzare* Definition pigare o giare múngia, cadha, pelea manna Synonyms e antonyms ismunziare Translations French rudoyer, maltraiter, gronder, réprimander English to scold Spanish agotar, matar Italian strapazzare German überanstrengen, strapazieren.

stronciài , vrb: istrunchiare*, strunciai (strun-ci-a-i) Definition fàere una cosa a stròncius, a orrugos; segare a istúturu, arrespòndhere male, pigare a boghes, de malu crabbu, murrungiare, brigare Synonyms e antonyms arrogai, secare, struncionai / abboluire, abbruncai, ataciai, chelcire, irmurrare, sbruncai, struncionai, trilliare Sentences pigat su pani, dhu strònciat e si ponit a papai ◊ seu giai stroncendumindi un'arrogu, de cussu pani! 2. no bollu strunciai, ma certus dotoris funt cumbintus de isciri curai su malàdiu ◊ seu discuidau e tenint arrexoni de mi strunciai Translations French démolir (fig.), gronder, blâmer English to put down, to scold Spanish vapulear, reprobar Italian stroncare, sgridare, biasimare German abbrechen, ausschimpfen, tadeln.