Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allinnài, allinnàre , vrb rfl Definition fàere a linna; fàere o segare linna; pònnere linna, comente faent is matas creschendho Synonyms e antonyms intostare / linnai 2. issus teniant diritu de allinnai in is arrius 3. su fenu mi allinnat apetotu - naràt su burricu - Etymon srd. Translations French lignifier English to become wood, hardening of a grass Spanish hacerse duro como madera Italian farsi légna, indurirsi di un'èrba German holzig werden.

buschédu , nm Definition logu de tupas, de matas, cràchiri Synonyms e antonyms boschili, buscale, mateda Sentences sunt un'ammiru, buschedos bellos chi parent foresta ◊ ant postu fogu a sos buschedos pro essire sos sirvones ◊ sos buschedos nostros nos los ant ismutzurrados e reduidos a chijina Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French bosquet, bouqueteau English small wood Spanish bosquete Italian boschétto German Wäldchen, Hain.

castagnàrgiu , nm: castangiaju, castangiargiu 1, castanzarzu 1 Definition logu prantau a castàngias; fintzes chie bendhet castàngia Synonyms e antonyms castanzaju Sentences is castangiajus essiant me is bidhas bendendi castàngia Etymon srd. Translations French châtaigneraie English chestnut wood Spanish castañar Italian castagnéto German Kastanienwald.

elichétu , nm: elighedu Definition litu, padente, catza de élighes, de íllighes Synonyms e antonyms elicarju, elichedharju, elichinu, landari Etymon srd. Translations French bois de chênes verts English ilex wood Spanish quejigar, encinar Italian leccéto German Steineichenwald.

frustigàlla , nf: fustiga, fustigalla Definition fustigos, muntone de fustigos, nau fintzes in su sensu de linna fine po allumiare Synonyms e antonyms busàmene, chimuza, chirchiza, fostiga, fustighina, pampodha Sentences no agatas prus mancu fustigalla tzacadina po allui asuta de su craboni in sa forredha ◊ funt abbruxendi sa fustigalla pro limpiai sa terra Etymon srd. Translations French brindilles English heap of dry wood Spanish chasca, támara Italian stipa German Reisig (haufen), Holzstoß.

golostràrju , nm Definition donnaghe de golosti, logu totu prenu de matas de lau aresti o alàsiu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French houssaie English holly wood Spanish acebal, acebeda, acebedo Italian bòsco di agrifògli German Stechpalmenhain.

intupài, intupàre , vrb Definition cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Sentences cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Etymon srd. Translations French cacher dans un bois, cacher English to hide in a wood, to afforest Spanish emboscar Italian imboscare German im Wald verbergen.

línna , nf Definition s'intessidura errica de carbóniu de su matedu, mescamente sa parte prus tostada chi format arraighinas, truncu e naes, impreada siat coment'e materiale a fàere fortza, aguantare cosa, po fàere òperas, trastos (linna de òpera) e siat po fàere fogu (linna de abbruxare); si narat fintzes po àrbure, mata / min. linnighedha (fintzas l. metzana, mala); linna froria = tachedhada po bellesa Synonyms e antonyms linnàmine / mateda Idioms csn: l. fine, russa, frisca, birde, sica, noa, begra, iscratzadita, lenta o corriata, tosta, modhe, istochina, sana, mantzada, prudigada; l. palassolina = linna de logos umbrinos, prus mala a tènnere, faghet fumu; l. de scomu = ischimadura, is nais prus finis; l. de trunca = cambas russas, linna a cannone, ma no truncu; sa l. intrat in tènnere = alluit, pigat fogu; èssere, èssereche in l. o andhare a l. = èssiri fendi, seghendi o corbendi l., andai a segai o corbai e portai linna; fàghere l. = segare linna dae sas àrbures amminudèndhela de pòdere andhare bene a la ghirare e a l'impreare in su fogu; bogare l. = nadu de s'àrbure, fàghere rampos noàdiles, nadu de linna segada posta in carchi logu, batire o bogarendhela a fora, nadu de l. russa a cannone o a truncu, isperrare, fàghere a ascra; l. de còghere = linna addata po còiri su pani in su forru, ni tropu fini e ni tropu grussa, a nais; l. de òpera = linna bona chi no si tzacat, chi durat meda, chi abarrat bella, imperada pruscatotu a fai trastus (es. l. de nuxi); mastru o maistu de l. = fusteri, chi trabballat sa linna; linnu malu = costi, olàdighe; secàresi de l. bona, in l. bona = èssere de carena forte, durare a betzu mannu; èssere sicu che l. = marriu meda (nau de genti); assutu che l. = (nau de cosas de papai) portai pagu àcua, pagu suci; fàghere l. in s'àrbure ruta = aprofitai de su mali de ccn; zenias de linnas, erbas o matighedhas: l. de santu Perdu = erba de prugas (Thymelaea tartonraira), l. o nuxi furistera (Ailanthus glandulosa, Melia azederach), l. sapunaria (Saponaria officinalis) Sentences sa linna pro no si tarulare cheret segada in sa luna sua ◊ sa linna frisca in su fogu iscupetat ◊ su monte unu tempus fit alburadu e prenu de linna ◊ linna mala, custa: si faghet niedha, ma foras a intrare in tènnere! 2. toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna! 3. sos duos zòvanos si secabant de linna bona e no fit una note de abra chi lis poniat pagura Surnames and Proverbs smb: (De)linna / prb: pinta sa linna e màndhala in Sardinna ◊ a linna sana no intrat bremi ◊ in s'àlvure rutu totus bi faghent linna Etymon ltn. ligna Translations French bois English wood Spanish madera, leña (fogu) Italian légno, légna German Holz.

padènte, padènti , nm: patente, podenti, potente Definition logu totu matas mannas e medas, cracas, pruschetotu nau de is chi creschent a solas e pruschetotu candho is matas funt ílighes / sóriche de p. = sorigàrgia; p. de ceréxias, de arrú = donnaghe de cariasas, de rú Synonyms e antonyms catza 1, tràbine Sentences fit unu monte bestiu de unu padente d'éliches ◊ est unu padente de chercos ◊ iscapat a fuiri coment'e unu lampu, fuit de su campu a mesu su padenti! (E.Pintor Sírigu)◊ in su monte bi at unu potente de éliches ◊ sa própia linna de monti abbruxat su podenti ◊ cussu castedhu si aghetat in mesu de unu padenti cracu Scientific Terminology slg Etymon ltn. patente(m) Translations French bois, fôret English wood Spanish bosque, selva Italian bòsco, forèsta, sélva German Wald.

pregantàe, pregantài , vrb Definition fàere pregantos Translations French conjurer le mauvais sort English to touch wood Spanish hacer conjuros Italian fare scongiuri, scongiurare German beschwören, bannen.

tauàda , nf, nm: tauladu, taulatu, taulau Definition pomentu o fintzes bòveda fata a tàulas Synonyms e antonyms intabau, intauladu Sentences sa domo nostra est totu a taulados: a tàulas russas su pamentu e fines sa bòveda Etymon ltn. tabulatum Translations French plancher English wood floor Spanish entarimado Italian tavolato German Täfelung.