Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afastiài , vrb: afastiare Definition passare su fàmene papandho, tzatzare de no ndhe tènnere prus gana; asseliare o passare fintzes un'àtera gana o bisóngiu de s'intèndhere coment'e tzatzaos, orróschios Synonyms e antonyms apastamare, apastare, arrosci, cascaviare, sassai / abbolotai, aconare, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, istomacare, tolocare Idioms csn: no si ndi pòdiri afastiai de… = sighire a…, chentza si pòdere catzare su disizu, sa gana de…; fuedhai a boxi afastiada = coment'e chentza pòdere faedhare, comente faedhat s'imbriagu Sentences cussus drucis ti afàstiant de su tzúcuru chi portant! ◊ seu fintzas afastiau de sa tropu cosa chi apu papau ◊ nci nd'at duas sempri bufendi impari: pustis afastiadas si tirant s'istrexu! 2. dha miru sempri: no mi potzu afastiai! ◊ fiat afastiau de su chi fadiat e de comenti dhu fadiat ◊ no si afastiaus mai de biri cussa bellesa de logu! Translations French dégoûter English to bore, to feel queasy Spanish cansarse de una comida Italian stufare, provare nàusea German satt sein, Übelkeit empfinden.

bívu , nm Definition totu su chi serbit a papare, su papare Synonyms e antonyms bívidu, bivitóriu, màndhicu, nordítziu, vitantza Sentences su trigu est su bivu nostru prus mannu Etymon srd. Translations French nourriture English food Spanish comida Italian vitto German Verpflegung, Beköstigung, Kost.

bústu , nm: ultu Definition su papare de mesudie, a pràndhere / dare b. e chena a unu = (segundhu proite e comente si narat) donai surra manna Synonyms e antonyms arracatu, gustu*, màndhicu, papai 1 / marendha, pragnu Sentences est abbarradu sentza chena e sentza bustu ◊ nois tenimus a bustu e a chena sa matessi cosa ◊ fit pane asciutu a bustu e pane a chena 2. ohi, bustu e chena ti daet, mamma tua, candho torrat!… Translations French déjeuner English dinner Spanish comida, almuerzo Italian pranzo German Mittagessen.

caulàda , nf Definition papare fatu de càule; cosa essia, andhada o fata male 2. za l'as fata sa caulada!… Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French mets préparé avec des choux English cabbage-soup, blunder Spanish comida hecha con col, tontería Italian cavolata German Kohlgericht.

coxínu , nm Definition su mànigu, is cosas cotas po papare, mescamente sa chena Synonyms e antonyms alimentu, arracatu, bivu, bustu, màndhicu, mandiari, papai 1 Etymon srd. Translations French nourriture English food Spanish comida Italian cibo German Essen.

daustàdu , nm, avb: addaustadu Definition su tempus luego apustis papau a mesudie Synonyms e antonyms aimpustibràngiu Etymon srd. Translations French après-midi English afternoon Spanish después de la comida, sobremesa Italian dopopranzo German Nachmittag, am Nachmittag.

frochitàda, frochitàra , nf: fruchetada, furchetada Definition su tanti de cosa chi si podet pigare cun sa frochita Sentences aditzu aditzu ndi apu acudiu una frochitada de cussus macarronis! ◊ mi fatzu una frochitaredha de pasta a prandi Translations French fourchetée English forkful Spanish comida que cabe en el tenedor Italian forchettata German Gabel, Gabelvoll.

màndhicu , nm: màndhigu, mànnigu Definition totu is cosas de papare a matzigadura, mescamente is cosas coghinadas o fatas apostadamente po unu pastu Synonyms e antonyms alimentu, arracatu, bivu, bustu, coxinu, mandiari, mànicu, papai 1 Sentences su màndhigu est pro me unu pregare candho est onestu frutu de faina (A.Casula)◊ cussa est fémina chi ischit fàghere su màndhigu ◊ màndhigu bambu màndhigu sanu ◊ mi ndh’istaia deo, de su màndhigu, pro lu lassare a tie Etymon srd. Translations French nourriture, mets English food Spanish comida Italian cibo, vivanda German Speise, Gang.

mànicu , nm: mànigu Definition totu is cosas de papare, pruschetotu is cosas coghinadas o aprontadas po unu pastu Synonyms e antonyms alimentu, arrabuda, arracatu, bivu, bustu, coxinu, mandiari, màndhicu, papai 1 / cdh. magnu Sentences benimindi ita lichitu su mànigu!…◊ de su mànigu no ndhe li pigat nudha e abbarrat romasu ◊ ih, tue puru, pares ciompendhe a mànigu bonu!◊ su chi mamma poniat in su piatu l'aimis regortu nois etotu, fit bonu su sabore e sanu su mànigu ◊ beta abba e mànigu a su porcu! Etymon srd. Translations French nourriture, plat, mets English food Spanish vianda, comida Italian vivanda German Speise, Gang.

marèndha , nf: merendha, mirendha Definition su papare de mesudie (e de is dies de fatu) Synonyms e antonyms bustu, pragnu Sentences sos messadores a mesudie si setzint in s'umbra a fàghere sa merendha ◊ Rosina providiat sa merendha e sa chena 2. comporadu apo pane, ozu, cicória, pisu, patata pro bustu e merendha ◊ mi picabo sa merendha ca pro mene no fit fàtzile a abbarrare dae mesudie fintzas a tardu mannu chene tzibbire Surnames and Proverbs smb: Merenda Translations French déjeuner English dinner Spanish comida, almuerzo Italian pranzo German Mittagessen.

papàda , nf Definition su papare Synonyms e antonyms abbuzada, atatamacada, fauzu, mannicata, satzada | ctr. geunada Sentences su tantighedhu de sa giorronada in cussa papada non ti bastat! ◊ sos puzones a trumadas calant a si fàghere una papada de cariasedha Etymon srd. Translations French gueuleton English full meal Spanish comida Italian mangiata German Essen.

pàstu , nm Definition su papare cunsideradu coment'e borta chi si papat, chi si pigat Synonyms e antonyms scatúsciu Sentences tra irmurzu, merendha e chena si faghent tres pastos a die ◊ s'at papau a unu pastu su cadhu cun s'imbastu, ingurtit che surcu de abba! Etymon ltn. pastus Translations French repas English meal Spanish comida Italian pasto German Essen, Mahlzeit.

pitàntza , nf: pitàntzia Definition su papare in cantu diferente unu de s'àteru Synonyms e antonyms màndhicu, papai 1 Translations French plat English course Spanish plato, comida Italian pietanza German Gericht.

pititéri , agt Definition nau de ccn., chi cricat is pititos, chi punnat a papare is cosas prus saborias Synonyms e antonyms allicantzadu, assorjoladu, pipiteri, pititarzu Sentences fit azicu crétiu e pititeri e no manicabat mai de su chi manicabant sos àteros Etymon srd. Translations French qui aime la cuisine soignée English tasteful (eater) Spanish gourmet, exigente en la comida Italian ricercato nel mangiare German gewählt essen.

pràgnu , nm: pràngiu, prantzu, pranzu Definition su papare de mesudie in dies nodidas: festa, pastinóngiu, tusórgiu, isposòngios e àteru / èssiri a pràngius prangionis = istare de una rebbota o pichetada a s'àtera Synonyms e antonyms bustu, marendha Sentences pràngiu no aspetis de una domu allena! ◊ e torra ancora gastos e ispassos, pranzos rebbotas e lussos e galas… (P.Casu) Surnames and Proverbs prb: chini donat pràngiu aspetat cena Etymon ltn. prandium Translations French déjeuner English dinner Spanish almuerzo, comida Italian pranzo German Mittagessen.

recàtu , nm: arracatu, errecatu, ricatu Definition provistedha de cosas de papare: pane, pasta, ingaúngiu, alegúmenes, e àteru, o fintzes erba, pàsculu (foedhandho de bestiàmene); totu su necessàriu po fàere una cosa (cosire unu bestire, iscríere) Synonyms e antonyms bustu, màndhicu, mucitura, papai 1, pàsculu / arrecàpidu Sentences nues de espe e musca si sunt gherrendhe su recatu ◊ pònemi su recatu pro una chida, ca intro a robba! ◊ dogni astore est in chirca de recatu ◊ fut pastore chentza terra po recatu ◊ cun su ricatu in buca est mortu de su fàmine! Etymon spn. recato Translations French nourriture, provision English food, supply Spanish comida Italian cibo, provvista German Kost, Vorrat.

vitàntza , nf Definition bidu, bivu, totu su chi serbit a papare, su papare, is alimentos Synonyms e antonyms bivitóriu, màndhicu, nordítziu Etymon itl. vitto + pietanza Translations French nourriture, repas English provision Spanish alimento, comida Italian vitto German Kost.