Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allimbràre , vrb Definition papare cun asuria Synonyms e antonyms lambrire, irrujonare, istruntzonare Etymon srd. Translations French manger comme un goinfre English to eat greedily Spanish comer con avidez, a dos carrillos Italian mangiare con ingordìgia German gierig essen.

allupíri , vrb rfl: allupriri, allurpire, allurpiri Definition su si betare che lupu, papare che lupu, aira Synonyms e antonyms afarcai, allupiare 1, botzicare, ingolopire Etymon srd. Translations French se jetter sur la nourriture, se gaver English to throw oneself like a wolf, to gulp down Spanish atracar, hartar Italian avventarsi come un lupo, ingozzarsi German gierig essen.

atatamacàre , vrb Definition papare manna, de si tzatzare bene Synonyms e antonyms abbentrare, abbidhiai, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbuzare, afraschedhare, , imbrentai, sgagliubbai tèrghere Sentences cussos sunt cumandhandhe e atatamacàndhesi, manicandhe a bàtoro barras, a brente prena e a concale bódiu! Etymon srd. Translations French se rassasier English to satisfy one's appetite Spanish saciarse Italian saziarsi German sich satt essen.

atatàre , vrb: atzatzare, sassai, tatare* Definition papare, bufare, fintzes a èssere prenos, fintzes a si ndhe bogare su fàmene, su sidi, su disígiu Synonyms e antonyms abbentrare, assevare, atzibbare, colloviare, ingomare, isciusciare 1, mascare, tèrghere, tesciare Sentences unu matzone in chirca de si atatare fit mirendhe unu bérgulu de ua ◊ isolve sos presorzos, no ti atates de promissas anzenas! ◊ "Deo su mere meu no l’ofenno", narat su cane, "ca si mi mancat issu no mi atato" Translations French rassasier English to satiate Spanish saciar, hartar Italian saziare German sich satt essen.

bustàre , vrb: ustare Definition fàere bustu, papare a mesudie Synonyms e antonyms gustai*, merendhare, pràndhere Sentences andhade a missa, chi a su bustare già bi penso deo! ◊ est tochendhe mesudie e sa zente ghirat a bustare ◊ su mesudie falamus a domo a bustare Translations French déjeuner English to dinner Spanish almorzar, comer Italian pranzare German zu Mittag essen.

cenài , vrb: cenare, cenari, chenai, chenare, cianai, genare 1 Definition papare sa chena / pps. cenau, chenadu = fintzas isceti agt. Sentences semus andhados a nos chenare ◊ incui as a cenare pane, petza e arrescotu ◊ istasero no si bi chenat? ◊ derisero amus chenadu piscadura ◊ notesta cenaus cardulinu ◊ notesta bengat a cenai in domu! ◊ is fígios funt ispetandho su babbu a torrare dea su monte po chenare ◊ mi soe chenau a pane e casu 2. crabas e brobeis si aconcànt apari bèni cenadas Etymon ltn. cenare Translations French dîner English to supper Spanish cenar Italian cenare German zu Abend essen.

coxínu , nm Definition su mànigu, is cosas cotas po papare, mescamente sa chena Synonyms e antonyms alimentu, arracatu, bivu, bustu, màndhicu, mandiari, papai 1 Etymon srd. Translations French nourriture English food Spanish comida Italian cibo German Essen.

faúzu , nm Definition su fauzare, su papare Synonyms e antonyms papada, sassada Etymon srd. Translations French gueuleton English full meal Spanish comilona Italian mangiata German Essen.

ingolopíre , vrb: ingulupire Definition papare coment'e chi unu no apat bistu mai alimentos, papare meda Synonyms e antonyms afarcai, allupiri, botzicare, ingollopare, intuviri, iscorporai Sentences si ndhe ant ingulupidu sos ghiraditos de cussa peta ◊ zughiat unu bículu de peta mastighendhesilu pro si l'ingulupire Translations French s'empiffrer English to gulp down Spanish atracarse Italian ingozzarsi German gierig essen.

intrudhíri , vrb Definition betare totu a corpus, papare meda, tzatzare a tropu Synonyms e antonyms abbentrare, abbiscarzare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, intullai Sentences e papant e bufant e, ispingi ispingi, s'intrudhint totu: pani, casu e binu! (V.Ulàrgiu) Etymon itl. intrugliarsi Translations French s'empiffrer English to gobble, to stuff oneself Spanish engullir, hartar Italian ingozzare, rimpinzarsi German gierig essen.

mandhicàre , vrb: mandhigare, mandiai, mandigai, mandigare, mannicare, mannigare Definition pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire totu su chi si podet cunsiderare alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, fintzes bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe de un'incàrrigu o funtzione Synonyms e antonyms manicare, papae Sentences ma si mi aiant dadu a tribagliare, onestu fio istadu e soddisfatu, mandhighendhe deo e dendhe a mandhigare! (B.Caredda)◊ su cane de s'ortulanu no màndhigat e no lassat mandhigare ◊ tocat a dare a mandhicare a su famidu! 2. làssalu corpare, za no si lu màndhigat! ◊ su portale fit mannicatu dae su lentore, rosicatu che casu assénnitu dae sos sóriches Surnames and Proverbs prb: a chie màndhigat tropu ndhe sàltiant sos ojos Etymon ltn. mandicare Translations French manger English to eat Spanish comer Italian mangiare German essen (Mensch), fressen (Tier), abnutzen, durchbringen.

manicàre , vrb: manigare Definition pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire su papare o css. àteru alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, de bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe; giogandho a dama, bínchere pedina o dama a su cumpàngiu; fintzes fàere a iscrafíngiu Synonyms e antonyms cossumire, mandhicare, papae | ctr. geunare Idioms csn: fàghere a manigare = coxinai; bogare a manigare = pònniri cosa in mesa po papai; - E coment'istades? - Za nos ndhe manigamus! = gei istaus bèni Sentences bogàdeli a manigare a s'istranzu! ◊ no coizat nudha: sas predas de su caminu chi si mànighet! ◊ zente de bonugoro: comente mi ant bidu, deretu mi ant bogadu a manigare ◊ ponide a manigare ca est mesudie! 2. su ruinzu si mànigat su ferru ◊ cussos animaledhos fora si los est manighendhe su fritu Surnames and Proverbs prb: chie no est bonu manighendhe no est bonu tribagliendhe Translations French manger, ronger, prendre English to eat, to consume Spanish comer Italian mangiare, corródere German essen (uomo), fressen (animale), abnutzen, durchbringen.

papàda , nf Definition su papare Synonyms e antonyms abbuzada, atatamacada, fauzu, mannicata, satzada | ctr. geunada Sentences su tantighedhu de sa giorronada in cussa papada non ti bastat! ◊ sos puzones a trumadas calant a si fàghere una papada de cariasedha Etymon srd. Translations French gueuleton English full meal Spanish comida Italian mangiata German Essen.

papàe , vrb, nm, nf: papai, papare, papari Definition pigare alimentu, pònnere in buca e matzigare e ingurtire sa cosa o css. alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare o ifidigare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, tocare, frigare; fàere a iscinitzu, a pistighíngiu; sa cosa etotu chi si papat o fata po papare Synonyms e antonyms mandhicare, manicare / conciumire / arnai, pipionire / alimentu, arracatu, màndhicu | ctr. geunare Idioms csn: p. a satzadura = a tropu, cun pasteréntzia; p. cun allurpidura = a s'airada, a bufadas; p. a dus buconis = leare, collire de donz'ala; papaisí s'unu a s'àteru = zúgheresi ódiu mannu Sentences is animales papant sérios cricandho ebra ◊ papa pagu e comporadindi! ◊ sa cosa de papae dha iant preparada prima de tzucae a campu ◊ funt papandho a guturréntzia ◊ su binu dhu bufat papandu?◊ papastus de su chi tenestus 2. si nci papat de su feli! 3. ma lah ca dhu papat: no si podit biri sentza de andai a calincunu logu! ◊ si ti papat in calincunu logu iscrafidí! ◊ nosu immoi si papaus su pisci ◊ bois, compà, ite papais paris cun sa petza? 4. in festas de campagna so istada cun binos bonos, gustosos rostidos e àteros papares saboridos ◊ custu papai est tropu cotu! ◊ istat ispetenne sa papai fata Etymon ltn. pappare Translations French manger, ronger, se ronger English to eat, to gnaw (at) Spanish comer, roer Italian mangiare, ródere, ródersi German essen, verzehren, sich verzehren.

pàstu , nm Definition su papare cunsideradu coment'e borta chi si papat, chi si pigat Synonyms e antonyms scatúsciu Sentences tra irmurzu, merendha e chena si faghent tres pastos a die ◊ s'at papau a unu pastu su cadhu cun s'imbastu, ingurtit che surcu de abba! Etymon ltn. pastus Translations French repas English meal Spanish comida Italian pasto German Essen, Mahlzeit.

pititéri , agt Definition nau de ccn., chi cricat is pititos, chi punnat a papare is cosas prus saborias Synonyms e antonyms allicantzadu, assorjoladu, pipiteri, pititarzu Sentences fit azicu crétiu e pititeri e no manicabat mai de su chi manicabant sos àteros Etymon srd. Translations French qui aime la cuisine soignée English tasteful (eater) Spanish gourmet, exigente en la comida Italian ricercato nel mangiare German gewählt essen.

pràndhede, pràndhere , vrb: prandi, pràndiri, prànnere Definition papare a mesadie / pps. pràndhiu, pràndiu, prasu / prandirisí de ccn. cosa = mascaresindhe Synonyms e antonyms bustare, merendhare Sentences li cherent dare a manicare, lu diant chèrrere a pràndhere ◊ macarrones de busa faet Mariorrosa po pràndhede e chenare…◊ prandeisí e bonu apititu! 2. si seus cravaus apari e incarrerau eus a si basai chi no si ndi podiaus prandi! ◊ dha càstiat e dha càstiat sen'e si ndi prandi mai! Etymon ltn. prandere Translations French déjeuner English to dinner Spanish comer, almorzar Italian pranzare German zu Mittag essen.

sgagliubbài , vrb: sgallubai, sgallupai, sgalubbai Definition papare a meda, a s'airada, tzatzare a tropu Synonyms e antonyms abbentrare, abberchedhare, abbidhiai, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbudhescare, abbuselcare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, intrudhiri Sentences acudint a dogna festinu e si sgallubant a ismurzu, a prandi e a cena ◊ cudhus duus cumènciant a sgallupai… un'isciacuera de macarronis a cada s'ant papau! Translations French s'empiffrer English to stuff oneself Spanish atiborrar, hartar Italian scuffiare German gierig essen.

smurfíri , vrb Definition papare aprofitandho de su chi tenet s'àteru Synonyms e antonyms stuaciai Sentences Tingiosu si papat sa lada in d-unu patri e fillu, furriendi is ogus po biri si dhoi fiat atra cosa de smurfiri (F.Carlini) Translations French manger en pique-assiette English to cadge Spanish gorronear Italian sbafare German auf Kosten anderer essen.