Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

anneciàre , vrb: neciare* Definition pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe Synonyms e antonyms ammaciae, nesicare Translations French abîmer, détériorer, ronger English to rot Spanish estropear Italian magagnare, cariare German verderben, angreifen.

arronchinài , vrb: arrunchinare, arrunciai, arruncinai, arruncinare, orrunchinare, ronchinai Definition pònnere su bruncu, fichire is dentes a calecuna cosa po si dha papare; andhare a su friga friga in calecuna cosa o cun ccn.; fintzes pònnere a una parte, istare arretiraos, tròchere a una parte Synonyms e antonyms arrosigai, arrusurare, mandhicare, papae / friai, scrabutzinai, scrovinai / trancire Sentences fiat aspetendi a morri su fradi po ndi suciai su nostu puru, ma no ndi arrúncinat! ◊ si no at iscrúfiu nudha, si arrúncinat is cracàngius! ◊ balla, de cussus drucis ndi at arruncinau pagu! ◊ su bestiolu est arruncinendi unu fundu de cardu ◊ is piciochedhus si dhui at fàmini ge arrónchinant de totu!◊ totus tirànt a domu de cussus, si bit ca dhui fiat cosa meda de arrunchinai 2. a atumbai a tui est peus de arruncinai in d-una cresuri de figumorisca! 3. toca, arrunciarí in calincunu furringoni, chinuncas buscas!◊ is piciochedhus no abarrastis mai arrunciaus: si afracastis, giogastis a istrumpas ◊ ses sempri in giru: ti bolemu filla mia isceti una dí, ca est seguru chi abarràst arrunciara! Etymon srd. Translations French ronger English to nibble Spanish roer Italian rosicchiare German nagen.

arrosigài , vrb: orrosigare, rosicare* Definition orrunchinare, coment'e arrasigare cosa cun is dentes, papandho, mescamente sa prupa de petza cun ossu Synonyms e antonyms arrasicare, arròere, arronchinai, arrusurare Sentences su cani est arrosighendi un'ossu 2. nci fúrriat sa faci po no biri is ossus arrosigaus ispainaus in terra 3. s’axiu mi at a arrosigai aintru candu apu a abarrai castiendusí de sa bentana Translations French ronger English to gnaw Spanish roer Italian ródere German nagen.

assannigàre , vrb Definition orrunchinare cun is sannas, addentigare, mossiare cun is sannas Synonyms e antonyms arrosigai, arrusurare Etymon srd. Translations French ronger English to gnaw Spanish roer Italian ródere German nagen.

inghetàre , vrb Definition fàere ingheta, freadura, cumenciare a consumare, a iscorgiolare sa carre o àteru (candho custu si faet a cropu si narat betare, es. a sa ruta si che at betadu sos benugros = si at iscorzoladu sos benugros) Synonyms e antonyms friai, piticare, tocare Sentences sos sórighes ant inghetadu su casu ◊ sas iscarpas mi ant inghetadu ◊ sa sedha at inghetadu su cadhu ◊ sos armigodhos mi ant inghetadu sas palas Etymon srd. Translations French entamer, corroder, ronger English to corrode Spanish corroer Italian intaccare, corródere German angreifen.

manicàre , vrb: manigare Definition pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire su papare o css. àteru alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, de bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe; giogandho a dama, bínchere pedina o dama a su cumpàngiu; fintzes fàere a iscrafíngiu Synonyms e antonyms cossumire, mandhicare, papae | ctr. geunare Idioms csn: fàghere a manigare = coxinai; bogare a manigare = pònniri cosa in mesa po papai; - E coment'istades? - Za nos ndhe manigamus! = gei istaus bèni Sentences bogàdeli a manigare a s'istranzu! ◊ no coizat nudha: sas predas de su caminu chi si mànighet! ◊ zente de bonugoro: comente mi ant bidu, deretu mi ant bogadu a manigare ◊ ponide a manigare ca est mesudie! 2. su ruinzu si mànigat su ferru ◊ cussos animaledhos fora si los est manighendhe su fritu Surnames and Proverbs prb: chie no est bonu manighendhe no est bonu tribagliendhe Translations French manger, ronger, prendre English to eat, to consume Spanish comer Italian mangiare, corródere German essen (uomo), fressen (animale), abnutzen, durchbringen.

papàe , vrb, nm, nf: papai, papare, papari Definition pigare alimentu, pònnere in buca e matzigare e ingurtire sa cosa o css. alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare o ifidigare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, tocare, frigare; fàere a iscinitzu, a pistighíngiu; sa cosa etotu chi si papat o fata po papare Synonyms e antonyms mandhicare, manicare / conciumire / arnai, pipionire / alimentu, arracatu, màndhicu | ctr. geunare Idioms csn: p. a satzadura = a tropu, cun pasteréntzia; p. cun allurpidura = a s'airada, a bufadas; p. a dus buconis = leare, collire de donz'ala; papaisí s'unu a s'àteru = zúgheresi ódiu mannu Sentences is animales papant sérios cricandho ebra ◊ papa pagu e comporadindi! ◊ sa cosa de papae dha iant preparada prima de tzucae a campu ◊ funt papandho a guturréntzia ◊ su binu dhu bufat papandu?◊ papastus de su chi tenestus 2. si nci papat de su feli! 3. ma lah ca dhu papat: no si podit biri sentza de andai a calincunu logu! ◊ si ti papat in calincunu logu iscrafidí! ◊ nosu immoi si papaus su pisci ◊ bois, compà, ite papais paris cun sa petza? 4. in festas de campagna so istada cun binos bonos, gustosos rostidos e àteros papares saboridos ◊ custu papai est tropu cotu! ◊ istat ispetenne sa papai fata Etymon ltn. pappare Translations French manger, ronger, se ronger English to eat, to gnaw (at) Spanish comer, roer Italian mangiare, ródere, ródersi German essen, verzehren, sich verzehren.

pertuntàre , vrb Definition fàere totu a istampighedhos, nau de su chi faet su bobboi chi si papat sa linna Synonyms e antonyms patungi, pertusai, pipionire Sentences sos tàrrulos ant pertuntadu totaganta sa càscia Etymon srd. Translations French ronger, mouliner English to pierce, to corrode Spanish carcomer Italian traforare, corródere German durchstechen, zerfressen.

rosicàre , vrb: arrosigai, orrosigare, rosigai, rosigare, rotzigare, rutzigare Definition orrunchinare a pagu a pagu, coment'e arasigare cosa cun is dentes papandho, mescamente istacandho sa prupa de is ossos; fintzes matzigare ebbia e, nau in cobertantza, pigare o giare pelea, múngia, dispraxere, sufrire; isfrutare a ccn. de mala manera Synonyms e antonyms arrasicare, arròere, arronchinai, arrusurare / massiai Sentences cussu mortu in mare si l'at rosicatu su pische ◊ ca ti ant dadu calchi ossu a rotzigare feris chentza mirare! ◊ s'àinu fit rotzighendhe raminzu ◊ un'ispétzia de assile si rósigat sas raighinas 2. s'ebba de minnannu est rotzighendhe avena ◊ ant lassadu fizos in corrutu, muzeres rotzighendhe oras de angustia (L.Brozzu)◊ un'ispétzia de disisperu dhu rosigàt aintro de cropus: s'ammentu de Sardínnia (A.Cossu)◊ su cumpanzu de partiu in domo sua pro pedire botos li fit pàssia sa tentassione rosicàndhesi sa dinnidade issoro (G.Piga) Etymon ltn. *rosicare Translations French ronger English gnaw Spanish roer Italian rosicchiare German nagen, annagen.