anneciàre , vrb: neciare* Definizione
pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe
Sinonimi e contrari
ammaciae,
nesicare
Traduzioni
Francese
abîmer,
détériorer,
ronger
Inglese
to rot
Spagnolo
estropear
Italiano
magagnare,
cariare
Tedesco
verderben,
angreifen.
arronchinài , vrb: arrunchinare,
arrunciai,
arruncinai,
arruncinare,
orrunchinare,
ronchinai Definizione
pònnere su bruncu, fichire is dentes a calecuna cosa po si dha papare; andhare a su friga friga in calecuna cosa o cun ccn.; fintzes pònnere a una parte, istare arretiraos, tròchere a una parte
Sinonimi e contrari
arrosigai,
arrusurare,
mandhicare,
papae
/
friai,
scrabutzinai,
scrovinai
/
trancire
Frasi
fiat aspetendi a morri su fradi po ndi suciai su nostu puru, ma no ndi arrúncinat! ◊ si no at iscrúfiu nudha, si arrúncinat is cracàngius! ◊ balla, de cussus drucis ndi at arruncinau pagu! ◊ su bestiolu est arruncinendi unu fundu de cardu ◊ is piciochedhus si dhui at fàmini ge arrónchinant de totu!◊ totus tirànt a domu de cussus, si bit ca dhui fiat cosa meda de arrunchinai
2.
a atumbai a tui est peus de arruncinai in d-una cresuri de figumorisca!
3.
toca, arrunciarí in calincunu furringoni, chinuncas buscas!◊ is piciochedhus no abarrastis mai arrunciaus: si afracastis, giogastis a istrumpas ◊ ses sempri in giru: ti bolemu filla mia isceti una dí, ca est seguru chi abarràst arrunciara!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ronger
Inglese
to nibble
Spagnolo
roer
Italiano
rosicchiare
Tedesco
nagen.
arrosigài , vrb: orrosigare,
rosicare* Definizione
orrunchinare, coment'e arrasigare cosa cun is dentes, papandho, mescamente sa prupa de petza cun ossu
Sinonimi e contrari
arrasicare,
arròere,
arronchinai,
arrusurare
Frasi
su cani est arrosighendi un'ossu
2.
nci fúrriat sa faci po no biri is ossus arrosigaus ispainaus in terra
3.
s’axiu mi at a arrosigai aintru candu apu a abarrai castiendusí de sa bentana
Traduzioni
Francese
ronger
Inglese
to gnaw
Spagnolo
roer
Italiano
ródere
Tedesco
nagen.
assannigàre , vrb Definizione
orrunchinare cun is sannas, addentigare, mossiare cun is sannas
Sinonimi e contrari
arrosigai,
arrusurare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ronger
Inglese
to gnaw
Spagnolo
roer
Italiano
ródere
Tedesco
nagen.
inghetàre , vrb Definizione
fàere ingheta, freadura, cumenciare a consumare, a iscorgiolare sa carre o àteru (candho custu si faet a cropu si narat betare, es. a sa ruta si che at betadu sos benugros = si at iscorzoladu sos benugros)
Sinonimi e contrari
friai,
piticare,
tocare
Frasi
sos sórighes ant inghetadu su casu ◊ sas iscarpas mi ant inghetadu ◊ sa sedha at inghetadu su cadhu ◊ sos armigodhos mi ant inghetadu sas palas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entamer,
corroder,
ronger
Inglese
to corrode
Spagnolo
corroer
Italiano
intaccare,
corródere
Tedesco
angreifen.
manicàre , vrb: manigare Definizione
pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire su papare o css. àteru alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, de bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe; giogandho a dama, bínchere pedina o dama a su cumpàngiu; fintzes fàere a iscrafíngiu
Sinonimi e contrari
cossumire,
mandhicare,
papae
| ctr.
geunare
Modi di dire
csn:
fàghere a manigare = coxinai; bogare a manigare = pònniri cosa in mesa po papai; - E coment'istades? - Za nos ndhe manigamus! = gei istaus bèni
Frasi
bogàdeli a manigare a s'istranzu! ◊ no coizat nudha: sas predas de su caminu chi si mànighet! ◊ zente de bonugoro: comente mi ant bidu, deretu mi ant bogadu a manigare ◊ ponide a manigare ca est mesudie!
2.
su ruinzu si mànigat su ferru ◊ cussos animaledhos fora si los est manighendhe su fritu
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no est bonu manighendhe no est bonu tribagliendhe
Traduzioni
Francese
manger,
ronger,
prendre
Inglese
to eat,
to consume
Spagnolo
comer
Italiano
mangiare,
corródere
Tedesco
essen (uomo),
fressen (animale),
abnutzen,
durchbringen.
papàe , vrb, nm, nf: papai,
papare,
papari Definizione
pigare alimentu, pònnere in buca e matzigare e ingurtire sa cosa o css. alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare o ifidigare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, tocare, frigare; fàere a iscinitzu, a pistighíngiu; sa cosa etotu chi si papat o fata po papare
Sinonimi e contrari
mandhicare,
manicare
/
conciumire
/
arnai,
pipionire
/
alimentu,
arracatu,
màndhicu
| ctr.
geunare
Modi di dire
csn:
p. a satzadura = a tropu, cun pasteréntzia; p. cun allurpidura = a s'airada, a bufadas; p. a dus buconis = leare, collire de donz'ala; papaisí s'unu a s'àteru = zúgheresi ódiu mannu
Frasi
is animales papant sérios cricandho ebra ◊ papa pagu e comporadindi! ◊ sa cosa de papae dha iant preparada prima de tzucae a campu ◊ funt papandho a guturréntzia ◊ su binu dhu bufat papandu?◊ papastus de su chi tenestus
2.
si nci papat de su feli!
3.
ma lah ca dhu papat: no si podit biri sentza de andai a calincunu logu! ◊ si ti papat in calincunu logu iscrafidí! ◊ nosu immoi si papaus su pisci ◊ bois, compà, ite papais paris cun sa petza?
4.
in festas de campagna so istada cun binos bonos, gustosos rostidos e àteros papares saboridos ◊ custu papai est tropu cotu! ◊ istat ispetenne sa papai fata
Etimo
ltn.
pappare
Traduzioni
Francese
manger,
ronger,
se ronger
Inglese
to eat,
to gnaw (at)
Spagnolo
comer,
roer
Italiano
mangiare,
ródere,
ródersi
Tedesco
essen,
verzehren,
sich verzehren.
pertuntàre , vrb Definizione
fàere totu a istampighedhos, nau de su chi faet su bobboi chi si papat sa linna
Sinonimi e contrari
patungi,
pertusai,
pipionire
Frasi
sos tàrrulos ant pertuntadu totaganta sa càscia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ronger,
mouliner
Inglese
to pierce,
to corrode
Spagnolo
carcomer
Italiano
traforare,
corródere
Tedesco
durchstechen,
zerfressen.
rosicàre , vrb: arrosigai,
orrosigare,
rosigai,
rosigare,
rotzigare,
rutzigare Definizione
orrunchinare a pagu a pagu, coment'e arasigare cosa cun is dentes papandho, mescamente istacandho sa prupa de is ossos; fintzes matzigare ebbia e, nau in cobertantza, pigare o giare pelea, múngia, dispraxere, sufrire; isfrutare a ccn. de mala manera
Sinonimi e contrari
arrasicare,
arròere,
arronchinai,
arrusurare
/
massiai
Frasi
cussu mortu in mare si l'at rosicatu su pische ◊ ca ti ant dadu calchi ossu a rotzigare feris chentza mirare! ◊ s'àinu fit rotzighendhe raminzu ◊ un'ispétzia de assile si rósigat sas raighinas
2.
s'ebba de minnannu est rotzighendhe avena ◊ ant lassadu fizos in corrutu, muzeres rotzighendhe oras de angustia (L.Brozzu)◊ un'ispétzia de disisperu dhu rosigàt aintro de cropus: s'ammentu de Sardínnia (A.Cossu)◊ su cumpanzu de partiu in domo sua pro pedire botos li fit pàssia sa tentassione rosicàndhesi sa dinnidade issoro (G.Piga)
Etimo
ltn.
*rosicare
Traduzioni
Francese
ronger
Inglese
gnaw
Spagnolo
roer
Italiano
rosicchiare
Tedesco
nagen,
annagen.