alimentài, alimentàre , vrb Definition
giare o pigare alimentu, atèndhere a cosa de papare
Synonyms e antonyms
addascare,
atatamacare,
nodrigare,
sustentai,
tèrghere
Translations
French
alimenter
English
to feed
Spanish
alimentar
Italian
alimentare
German
ernähren,
nährend.
atzipàre , vrb Definition
aconciare su fogu ponendhodhoe bene is tzipas, is tzitzones
Synonyms e antonyms
abbibare,
achicai,
assissai,
ateneae,
atzipajare,
ischichinare,
scarrabbussonai
Sentences
est a s'atzipa atzipa duos mutzigones in su foghile
Etymon
srd.
Translations
French
alimenter le feu
English
to foment
Spanish
atizar el fuego
Italian
fomentare,
alimentare il fuòco
German
das Feuer unterhalten.
sàbi , nf, nm: sai,
sale,
sali,
sàui Definition
cumpostu chímicu, mescamente cloruru de sódiu, genia de minerale chi si ponet a is papares po dhos cundhire e po no si guastare; si narat fintzes in su sensu de sabidoria / genias de sale: a pedra o grussu (a farinos mannos), pistau o fini (salipa, saboca); caminu de su sale = difítzile meda
Synonyms e antonyms
ttrs. sari
Idioms
csn:
èssiri tocau a sali, avantzau de sale = ispuntante, salidedhu; intrare su sale a sa cosa = surzire o leare sale; essire su sale a sa cosa = èssere ispuntantedha a sale, salidonza; èssiri bellu de sali (nau de cosas de papai)= zustu a sale; arrusciai de sali = salire, paspiare sale; ghetai, aciúngiri una punta de s. = un'apenas, una pitzigadedha; fàghere, fàgheresi a sales = arrogai, arrogaisí a pimpiridas, a arroghedhus coment'e perdas de sali; istrúeresi che pedra ’e sale = ispèrderesi de no ndhe abbarrare nudha; ocru ’e sale = ocriggàtinu, chi portat is ogus asulus; pistare a unu chei su sale = surrai meda; èssiri a mesu ’e sali = barriadu a tropu, a tretu de no poder fàghere nudha; pèrderendhe sacu e sale = pèrdiri totu, lati e cradhaxu; ghetare su sale in d-unu logu = fagherebbei disacatu, distrúere
Sentences
su mànigu chentza sale est bambu ◊ su sale est bonu si no est tropu ◊ si est solta che sale in abba ◊ a su casu li est intradu su sale ◊ po cussa cosa si ponit sa sai grussa ◊ porta sa sabi ca custa cosa est bamba! ◊ apu ghetau sa sali a s'àcua
2.
ses istimadu ca as sale in su chelbedhu ◊ a ndhe zughes de sale, nendhe machines!…◊ chie dogni rejone tenet franta renas in conca no giughet de sale
3.
mancari las pistes chei su sale, no ti ndhe faghes bona de cussas piciocas ◊ toca e faidhu tui, gei no ses mancu a mesu ’e sali! ◊ sas undhas dividesint sas codinas, rocas e pedras faghiant a sales ◊ comente li sunt rutas at fatu sas tatzas a sales ◊ su sale mi ant ghetau in domo mia, pérdiu mi ant sa menzus pitzinnia!◊ tasta s’àcua de sa pasta po bí chi est bella de sali!
Surnames and Proverbs
smb:
Sai, Sais, Sale, Salis
Scientific Terminology
mnr
Etymon
ltn.
sal
Translations
French
sel
English
kitchen salt
Spanish
sal
Italian
sale alimentare
German
Kochsalz.