alimentài, alimentàre , vrb Definitzione
giare o pigare alimentu, atèndhere a cosa de papare
Sinònimos e contràrios
addascare,
atatamacare,
nodrigare,
sustentai,
tèrghere
Tradutziones
Frantzesu
alimenter
Ingresu
to feed
Ispagnolu
alimentar
Italianu
alimentare
Tedescu
ernähren,
nährend.
atzipàre , vrb Definitzione
aconciare su fogu ponendhodhoe bene is tzipas, is tzitzones
Sinònimos e contràrios
abbibare,
achicai,
assissai,
ateneae,
atzipajare,
ischichinare,
scarrabbussonai
Frases
est a s'atzipa atzipa duos mutzigones in su foghile
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
alimenter le feu
Ingresu
to foment
Ispagnolu
atizar el fuego
Italianu
fomentare,
alimentare il fuòco
Tedescu
das Feuer unterhalten.
sàbi , nf, nm: sai,
sale,
sali,
sàui Definitzione
cumpostu chímicu, mescamente cloruru de sódiu, genia de minerale chi si ponet a is papares po dhos cundhire e po no si guastare; si narat fintzes in su sensu de sabidoria / genias de sale: a pedra o grussu (a farinos mannos), pistau o fini (salipa, saboca); caminu de su sale = difítzile meda
Sinònimos e contràrios
ttrs. sari
Maneras de nàrrere
csn:
èssiri tocau a sali, avantzau de sale = ispuntante, salidedhu; intrare su sale a sa cosa = surzire o leare sale; essire su sale a sa cosa = èssere ispuntantedha a sale, salidonza; èssiri bellu de sali (nau de cosas de papai)= zustu a sale; arrusciai de sali = salire, paspiare sale; ghetai, aciúngiri una punta de s. = un'apenas, una pitzigadedha; fàghere, fàgheresi a sales = arrogai, arrogaisí a pimpiridas, a arroghedhus coment'e perdas de sali; istrúeresi che pedra ’e sale = ispèrderesi de no ndhe abbarrare nudha; ocru ’e sale = ocriggàtinu, chi portat is ogus asulus; pistare a unu chei su sale = surrai meda; èssiri a mesu ’e sali = barriadu a tropu, a tretu de no poder fàghere nudha; pèrderendhe sacu e sale = pèrdiri totu, lati e cradhaxu; ghetare su sale in d-unu logu = fagherebbei disacatu, distrúere
Frases
su mànigu chentza sale est bambu ◊ su sale est bonu si no est tropu ◊ si est solta che sale in abba ◊ a su casu li est intradu su sale ◊ po cussa cosa si ponit sa sai grussa ◊ porta sa sabi ca custa cosa est bamba! ◊ apu ghetau sa sali a s'àcua
2.
ses istimadu ca as sale in su chelbedhu ◊ a ndhe zughes de sale, nendhe machines!…◊ chie dogni rejone tenet franta renas in conca no giughet de sale
3.
mancari las pistes chei su sale, no ti ndhe faghes bona de cussas piciocas ◊ toca e faidhu tui, gei no ses mancu a mesu ’e sali! ◊ sas undhas dividesint sas codinas, rocas e pedras faghiant a sales ◊ comente li sunt rutas at fatu sas tatzas a sales ◊ su sale mi ant ghetau in domo mia, pérdiu mi ant sa menzus pitzinnia!◊ tasta s’àcua de sa pasta po bí chi est bella de sali!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Sai, Sais, Sale, Salis
Terminologia iscientìfica
mnr
Ètimu
ltn.
sal
Tradutziones
Frantzesu
sel
Ingresu
kitchen salt
Ispagnolu
sal
Italianu
sale alimentare
Tedescu
Kochsalz.