chènsa , nf, nm: chènscia,
chénsciu,
chèscia,
chésciu,
chessa 1,
chéssia,
ghessa Definition
totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu
Synonyms e antonyms
abbogu,
crèscia,
irrínghiu,
lamenta,
repita,
tzirchinzu
Idioms
csn:
dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat
Sentences
a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!…
2.
sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro
Etymon
srd.
Translations
French
plainte
English
complain
Spanish
queja,
lamento
Italian
lagnanza,
laménto,
reclamo
German
Klage,
Beschwerde.
chischínnu , nm Synonyms e antonyms
cannija
Translations
French
gémissement
English
groan
Spanish
gemido
Italian
gèmito,
vóce inarticolata di laménto
German
Stöhnen.
clamòre , nm: cramore,
cramori Definition
lamentu, cosa chi si narat coment'e pedindho agiudu, tzerriandho agiutóriu, a boghes
Synonyms e antonyms
avocascione,
boche,
chèscia
Sentences
in domo nostra, pro méritu de sos mazores, no bi apo bidu mai unu cheltu, ne clamores e ne murrunzu ◊ paghe a sa Terra imbiade, a sos pópulos reposu: o Segnore piedosu, sos clamores iscultade! ◊ su trèmene fritu de sa tanca de sas ruches si los ingullit chene cramore e ne lúmene, a sos ómines de preda!
Etymon
ltn.
clamoris
Translations
French
invocation,
plainte
English
invocation,
lament
Spanish
llamamiento
Italian
invocazióne,
laménto
German
Anrufung,
Klage.
intzúnchidu, intzúnchiu , nm Definition
genia de boghe chi si faet fintzes a buca serrada coment'e chesciandhosi de unu dolore
Synonyms e antonyms
ciúnchiu,
túnchiu,
tzurrúnchiu
Sentences
de sa domu ndi arribbàt unu prantu a singurtus e a intzúnchidus ◊ est tota sa noti a intzúnchius ca dh'increscit s'iscraxu, po sa satzarura chi at fatu
Etymon
srd.
Translations
French
gémissement
English
moan
Spanish
lamento
Italian
laménto
German
Klage.
isclàmu , nm: iscramu Definition
boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu
Synonyms e antonyms
iscramore
Sentences
in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare
2.
comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!"
Etymon
srd.
Translations
French
plainte,
imploration
English
lament,
entreaty
Spanish
queja,
clamor
Italian
laménto,
implorazióne
German
Klage,
Flehen.
pibía , nf, nm: pibinu,
pibiu,
píbiu Definition
genia de píulu, de boghighedha coment'e lamentu, chèscia po dolore, genia de dispraxere, de annicu; cosa chi si narat o chi si faet coment'e lastimandho
Synonyms e antonyms
agémenu,
ciúnchiu,
ghémida,
intzúnchidu,
lambrighitu,
píliu,
piugnu,
túnchiu,
tziunzu
/
carigna,
làstima
Sentences
de fiza tua intendhe sa boghe in pibiu, dolente, lastimosa, dae ora continu giama giama! ◊ no l'intendhes su pibiu de una criadura chi est giamendhe? ◊ beni duncas, no vivas in pibinu, friti sa testa in s'amorosu sinu (P.Mereu)◊ su trenu fait tzichirriai is frenus in d-unu pibinu de ferru cun ferru
2.
puzones chi allegrent su manzanu cun sas milli pibias delicadas! (A.Casula)◊ dogni puzone torrat a cantare in su nidu pibios de amore (S.Serra)◊ in custa terra mai perunos pibios as retzidu ◊ torra, Nina, cun sos carignos tuos e pibios! ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos mesu visciadu e unu pagu mandronatzu
Surnames and Proverbs
smb:
Pibiu
Etymon
srd.
Translations
French
pépiement,
plainte,
pleurnicherie
English
peeping,
whining
Spanish
pío pío,
gemido,
lamento
Italian
pigolìo,
laménto,
piagnucolìo,
lamentazióne,
querimònia
German
Gepiepe,
Gewimmer,
Gejammer,
Jammern,
Wehklage.
téju , nm: teu,
tezu Definition
prantu istremau po una persona morta; fintzes genia de lamentu chi paret no acabbet prus, a ifadu; in carrasegare, prantu e càntigu po Zorziganneta (su mamutzone chi bogant in giru)
Synonyms e antonyms
atítidu,
rea
Sentences
sas feras pro sa sarda disastrura faghent su teu a s'úrulu mortale ◊ a pilu isoltu comintzat su teu a úrulu, porosu, isconsoladu (P.Casu)◊ candho fint remunidos a fiotu ant fatu su teu pro su mortu ◊ po prangi is binti mortus, in dónnia domu si fut pesau su teu
2.
sas ranas intro de sas tuedhas de su ribu sont pesandhe unu teju
Scientific Terminology
sntz
Etymon
ltn.
taedium
Translations
French
complainte funèbre
English
grief,
funeral moan
Spanish
canto fúnebre
Italian
compianto,
laménto fùnebre
German
Trauerklage.