arrúbiu , nm, agt: orrúbiu,
rúbiu* Definition
genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu
Synonyms e antonyms
porporinu
Idioms
csn:
faisí a. = fàgheresi ruju in cara de sa birgonza; is arrubiedhus = marcos rujos in cara in s'ispuntone de sos càvanos; s'a. de s'ou = oidedhu, ollanu
Sentences
est arrúbiu che piberoni ◊ de sa bregúngia si est fata arrúbia che càvuru cotu ◊ su caboni portat sa cogorista arrúbia che su coradhu
Scientific Terminology
clr
Translations
French
rouge
English
red
Spanish
rojo
Italian
rósso
German
Rot.
gheníperu , nm: ghinéperu,
ghiníparu,
ghiníperu,
ghiníporo,
ghinnípere,
giníporo Definition
tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas pitichedhedhas e puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero
Synonyms e antonyms
chiníberu,
cinnéberu,
níbbaru,
trubénneru
Sentences
sa domo giuchiat una gianna de linna de gheníperu ◊ so essiu che un'àrvule tortu de ghinnípere (M.Ladu)◊ su ghiníperu mannu ndh'ant secatu: a montou lu giuchent in sa bidha!
Scientific Terminology
mtm, Juniperus oxycedrus
Etymon
ltn.
ieniperus
Translations
French
genévrier oxycèdre
English
red juniper
Spanish
enebro de la miera,
oxicedro
Italian
ginépro rósso
German
Zederwacholder.
mengarrúbia , nf Definition
un'arratza de menga
Scientific Terminology
pzn, pyrrherodia purpurea
Translations
French
héron pourpre
English
red heron
Spanish
cataraña
Italian
airóne rósso
German
Purpurreiher.
níbbaru , nm: níbberu,
níbburu,
níparu,
níperu Definition
tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e puntudas: faet unu frutu a birilla, a pículas, chi narant arrulloni, bòdhero
Synonyms e antonyms
chiníberu,
cinnéberu,
gheníperu*,
trubénneru
/
cdh,
níbbanu,
ttrs. níbbaru
Sentences
osselvat su crabitu arrustidu, ruju, in s'ispidu de níbberu
Scientific Terminology
mtm, Juniperus oxycedrus
Translations
French
cade
English
juniper
Spanish
enebro de la miera
Italian
ginépro rósso
German
Zederwacholder.
píxi 1 , nm Definition
genia de mata manna: faet linna modhe impreada prus che àteru po fàere paperi
Scientific Terminology
mtm, Picea abies
Translations
French
sapin
English
norway spruce
Spanish
abeto rojo
Italian
abéte rósso
German
Rottanne.
rúbiu , nm, agt: arrúbiu,
orrúbiu,
rúgiu,
ruju,
rúviu,
ruxu,
ruzu Definition
genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu / genias de ruju: ruju pràchidu (colore de fràmula de fogu, r. che pudhu, che pumata, che coradhu), ruju meru, ispabajau (ruju deunudotu, totu, meda)
Synonyms e antonyms
porporinu,
rubiscu,
rusu
Idioms
csn:
fàgheresi ruju in cara de sa birgonza, fàghere sa fatza ruja = faisí arrúbiu, arrubèschere; bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; frades rujos = su fogu fuidu; àrias rúgias de sole… faghet tempus malu!
Sentences
no s'ischit si est niedhu, rúviu o biancu ◊ si est fatu ruju ruju e no resultat a nàrrere paràula ◊ giuto sos càvanos ruxos che pumatos ◊ sas àgheras si sont fatas rujas dae sas lampitzatas ◊ issa fuit bene fata, galana, bianca e ruja che una mela rosa ◊ ite bellas chi sunt, chie niedha chie ruza, custas féminas! ◊ in bidha sa chéxia est ruxa
Surnames and Proverbs
smb:
Rubiu, Ruggiu, Rugiu, Ruiu, Ruju
Scientific Terminology
clr
Etymon
ltn.
rubeus
Translations
French
rouge
English
red
Spanish
rojo
Italian
rósso
German
Rot.
sàrpa , nf: assarpa,
tzarpa Definition
calidades de sàlighe, ma mescamente s'ollastu o ollastedhu de arriu
Synonyms e antonyms
atoa,
sàbixi
Scientific Terminology
mt, Salix alba, S. aurita, S. fragilis, S. purpurea
Etymon
ltn.
saripha
Translations
French
saule rouge
English
willowtree
Spanish
sarga,
mimbrera
Italian
sàlice rósso
German
Purpurweide.
tziníbiri, tziníperu , nm: cinnéberu,
tzinnébiri,
tzinníbaru,
tzinníbberu,
tzinníbere,
tzinníberu,
tzinníbiri,
tzinníbiru,
tzinníviri,
tzinnívuru Definition
tzinníbiri ’eru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e a bortas puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero / tzinníbiri burdu, o masedu o fémina = Juniperus phoenicea
Synonyms e antonyms
chiníberu,
gheníperu,
níbbaru,
subínnuru,
tenníperu,
trubénneru
Sentences
is domus funta fatas a duas àcuas, a bigas grussas de tziníbiri, linna chi no tenit mai fini ◊ su tzinnívuru fait fogu bellu ◊ sa mata de tzinníbiri abbruxada no torrat a pillonai, ita dannu!
Scientific Terminology
mtm, Juniperus oxycedrus
Etymon
ltn.
zyniperus
Translations
French
cade
English
juniper
Spanish
enebro de la miera
Italian
ginépro rósso
German
Zederwacholder.