Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrubisconài , vrb: rubisconai Definition fàere orrúbiu orrúbiu in cara abbarrandho in buca de forru, acanta a fogu meda, o fintzes po arrennegu, bregúngia o àteru Synonyms e antonyms arrabatzonare, impurpurinare, irrujire Sentences at castiau s'isposu sentza però dhi artziai is ogus in faci e totu arrubisconendusí Etymon srd. Translations French rougir English to turn red Spanish enrojecer, sonrojar Italian arrossire German erröten.

arrúbiu , nm, agt: orrúbiu, rúbiu* Definition genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu Synonyms e antonyms porporinu Idioms csn: faisí a. = fàgheresi ruju in cara de sa birgonza; is arrubiedhus = marcos rujos in cara in s'ispuntone de sos càvanos; s'a. de s'ou = oidedhu, ollanu Sentences est arrúbiu che piberoni ◊ de sa bregúngia si est fata arrúbia che càvuru cotu ◊ su caboni portat sa cogorista arrúbia che su coradhu Scientific Terminology clr Translations French rouge English red Spanish rojo Italian rósso German Rot.

bannèra , nf Definition genia de pische de mare longu unu mesu metro, in colore orrubiastu, portat sa pinna totu pínniga asuba e asuta Scientific Terminology psc, cepola rubescens Etymon itl. bannera Translations French cépole commune English red bandfish Spanish cepola Italian cèpola o pésce nastro German Bandfisch (roter).

cannonàdu , nm, pps: cannonatu, cannonau Definition calidade de àghina niedha chi giaet unu de is méngius binos sardos / coment'e pps., de cannonare Synonyms e antonyms cagnolare Sentences su cannonau cosa sua si callat in s’unga! Scientific Terminology frt, bfg Translations French vin rouge exquis English delicious wine of red quality Spanish garnacha Italian vino prelibato di qualità róssa German köstliche Rotweinsorte.

cariasínu , agt Definition chi est de cheréssia, in colore de cheréssia, che cheréssia / olia cariasina = zenia de olia de cufetu, tundha Synonyms e antonyms arrubiastu, rujastrinu, rujatu, rujonzu / tundhatzu Sentences est bellu cussu pane chin su butone cariasinu in mesu Etymon srd. Translations French rouge cerise English cherry red Spanish cereza Italian ciliegiòlo German Weichselkirsche.

cenóbida , nf: sannóbidu* Definition colore unu pagu orrúbiu, genia de terra orrúbia po giare custu colore: fintzes terra groga Synonyms e antonyms màngala Scientific Terminology clr Translations French sinopia, rubrique English sinopite, red ochre Spanish ocre rojo, almagre Italian sinòpia, òcra róssa German Rötelerde.

cérbu , nm: chelvu, cherbu, chervu 1, crebu 1 Definition genia de animale areste, mannu de pesare fintzes prus de cuintale, su mascu: custu faet corros mannos chi perdet e torrat a bogare dónni'annu, po su prus a bisura de cambos frochidhaos, a puntas tundhas / min. cerbinedhu, cerbixedhu; sa fémina = verina; su fedu de pagos meses = arcatzu, arcacedhu; su fedu chi no at ancora fatu sos corros = betixedhu, arcone; su chi est comintzendhe a bogare sos corros = sulone Synonyms e antonyms cherfu 1, gerbu Sentences su cerbu in sa Giara currit a totu dí…◊ su chervu giughiat sos corros foscigados che ratos de àlvure ◊ su fillu cun is amigus fiat andendi a cassa de sirbonis e de cerbus ◊ is cerbos barróinant Scientific Terminology anra, cervus elaphus corsicanus Etymon ltn. cervus Translations French cerf noble English red deer Spanish ciervo Italian cèrvo nòbile German Rothirsch.

còsche , nm: cosco Definition genia de greme orrúbiu chi naschit de una musca chi ponet is oos in su pilu de su cuadhu, che dhi intrat a s'istògomo, faet in is budhales e illàngiat s'animale: un'arratza (ferme de corru) faet in is ossos de crebedhos de brebès e crabas Synonyms e antonyms cuscusone, òrgius Scientific Terminology crp, gastrophilus intestinalis Etymon ltn. coscus Translations French gastérophile du cheval English intestinal fly red worm Spanish moscardón Italian gastròfilo German Magenfliege.

gheníperu , nm: ghinéperu, ghiníparu, ghiníperu, ghiníporo, ghinnípere, giníporo Definition tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas pitichedhedhas e puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero Synonyms e antonyms chiníberu, cinnéberu, níbbaru, trubénneru Sentences sa domo giuchiat una gianna de linna de gheníperu ◊ so essiu che un'àrvule tortu de ghinnípere (M.Ladu)◊ su ghiníperu mannu ndh'ant secatu: a montou lu giuchent in sa bidha! Scientific Terminology mtm, Juniperus oxycedrus Etymon ltn. ieniperus Translations French genévrier oxycèdre English red juniper Spanish enebro de la miera, oxicedro Italian ginépro rósso German Zederwacholder.

irrujíre , vrb Definition fàere o essire orrúbiu, fintzes de sa bregúngia Synonyms e antonyms abbrigai, arrubiai, arrubiscai, arrujire, cardiare, cardigiai, ingrujare, orruviare / impurpurinare Sentences sa mura no faghiat a tempus a irrujire chi che fit istodhida ◊ tra chiriasa e fémina interessat su colore piús de sa dultzura: cudha s'irrujit apena est madura, custa, madura, de irrujire tzessat Etymon srd. Translations French rougir English to turn red Spanish ruborizarse, enrojecerse, sonrojarse Italian arrossire German erröten.

mengarrúbia , nf Definition un'arratza de menga Scientific Terminology pzn, pyrrherodia purpurea Translations French héron pourpre English red heron Spanish cataraña Italian airóne rósso German Purpurreiher.

pabarúncula , nf: paburúncula Definition fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu Synonyms e antonyms brúgula, buizola / cífrinu, fanialla, palfaruza Sentences li at essidu una pabarúncula in buca Etymon srd. Translations French pustule, bouton d'acné English small red pimple in the face Spanish pústula, grano Italian pustolétta German Pickel.

rúbiu , nm, agt: arrúbiu, orrúbiu, rúgiu, ruju, rúviu, ruxu, ruzu Definition genia de colore, su de su sàmbene, de su fogu, prus o prus pagu cotu o càrrigu; chi est in colore inchesu, in colore de su sàmbene, de su fogu / genias de ruju: ruju pràchidu (colore de fràmula de fogu, r. che pudhu, che pumata, che coradhu), ruju meru, ispabajau (ruju deunudotu, totu, meda) Synonyms e antonyms porporinu, rubiscu, rusu Idioms csn: fàgheresi ruju in cara de sa birgonza, fàghere sa fatza ruja = faisí arrúbiu, arrubèschere; bortàresi a su ferru ruju = no tènniri arrispetu po nudha e po nisciunus; frades rujos = su fogu fuidu; àrias rúgias de sole… faghet tempus malu! Sentences no s'ischit si est niedhu, rúviu o biancu ◊ si est fatu ruju ruju e no resultat a nàrrere paràula ◊ giuto sos càvanos ruxos che pumatos ◊ sas àgheras si sont fatas rujas dae sas lampitzatas ◊ issa fuit bene fata, galana, bianca e ruja che una mela rosa ◊ ite bellas chi sunt, chie niedha chie ruza, custas féminas! ◊ in bidha sa chéxia est ruxa Surnames and Proverbs smb: Rubiu, Ruggiu, Rugiu, Ruiu, Ruju Scientific Terminology clr Etymon ltn. rubeus Translations French rouge English red Spanish rojo Italian rósso German Rot.

sannóbidu , nm, nf: cenóbida, sinóbida, senóbide, senóbidu Definition colore unu pagu orrúbiu, genia de terra po giare su colore orrúbiu Synonyms e antonyms màngala / cdh. tzinópia Etymon itl. sinòbbita Translations French rubrique, terre rouge English sinopite, red ochre Spanish almagre, ocre rojo Italian sinòpia, òcra róssa German Eisenocker.