Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

borrúculu , nm Definition essidura in sa pedhe, coment'e una puntighedha chi si faet in matéria Synonyms e antonyms caciúmbulu, fruscedha, furuncu 1, popoti, puburunca, sangiolu Translations French bouton, furoncle English furuncle Spanish grano Italian forùncolo German Furunkel.

brúgula, brúgura , nf: búlgula, búrgula Definition genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha Synonyms e antonyms buizola, burbuja, malcitu / ampístula, brussedha, caigioni, dolimazosa, frusca, fruscedha, pabedha 1, sembu 2. pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula! Etymon itl. brùcola Translations French acné, bouton, furoncle English acne Spanish acné, grano Italian acne, foruncolétto German Akne, kleiner Furunkel.

buischèdha , nf Definition genia de essidura pitichedha chi si martzit, si faet in matéria, in sa pedhe Synonyms e antonyms brúgula, buizola, burbuja, malcitu Translations French bouton, furoncle English furuncle Spanish grano, espina Italian forùncolo German Furunkel.

dolimazòsa , nf Definition fruschedha chi dolet, cumenciandho a fàere sàngia Synonyms e antonyms ampístula, brúgula, brussedha, caigioni, frusca, pabedha 1, fustema, postema Etymon srd. Translations French furoncle English furuncle Spanish grano Italian forúncolo German Furunkel.

frúsca , nf Definition essia, essidura manna in sa carre, unu pagu a guronedhu, orrúbia, e poi martzida / min. fruscedha, fruschedha fruschedha bóina = zenia de fruschedha madura meda chi essit a sos boes Synonyms e antonyms ampístula, brúgula, brussedha, caigioni, dolimazosa, fustema, pabedha 1, postema, sangiolu, sembu / brutura, frustigu Sentences dhi fut essia sa conca a fruschedhas e po ndhe ciupire sa matéria poniat paperi 2. prima de ndi bogai sa frusca de s'ogu allenu, bogadindi sa traja de s'ogu tuu! ◊ cussu no tocat una frusca a nisciunus Surnames and Proverbs prb: sa fruschedha prana no martzit oe Translations French abcès, furoncle English furuncle, abscess Spanish absceso, grano Italian ascèsso, forùncolo German Geschwür, Furunkel.

grànu , nm Definition su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de is laores; pibione de àghina, fintzes frutu de unas cantu tupas o matas (es. murta, lidone); biculedhu de cosa piticu, tundhitu, coment'e arena; fintzes una genia de ammosta o figura chi si faet in s’orrobba, mescamente in tessíngiu / min. granichedhu, granixedhu; sos granos = sa gràtzia, su lori chi ghetant a is cojaus nous bessendi o torrendi de crésia Synonyms e antonyms nau 1, ranu / gràtzia Sentences de sa fava, a tie su granu e a mie su corju?! Scientific Terminology rbr Etymon ltn. granum Translations French grain, pépin English grape, grain Spanish grano Italian chicco, granèllo German Korn.

nàu 1 , nm Definition su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de su trigu e totu is laores / min. nauxedhu Synonyms e antonyms granu*, ranu Sentences s'ispiga portat is naus, is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista Scientific Terminology rbr Translations French grain English grain Spanish grano Italian chicco German Korn.

pabarúncula , nf: paburúncula Definition fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu Synonyms e antonyms brúgula, buizola / cífrinu, fanialla, palfaruza Sentences li at essidu una pabarúncula in buca Etymon srd. Translations French pustule, bouton d'acné English small red pimple in the face Spanish pústula, grano Italian pustolétta German Pickel.

padennòste , nm: parinostu, pedrinostu, perdinnosti, pradennostre, prainnoste Definition donniunu de is granos de una corona, de una cannaca / collana de prainnostes = zenia de prendha de coradhu Synonyms e antonyms babbunostru / aelmaria / nàcaru Sentences is didus allisant is parinostus, arrosariendi ◊ est unu pedrinostedhu pitiu pitiu ◊ essiat contendhe sos perdinnostis annoischidhados cun filu istramanadu ◊ minuda, ocannu, s'olia: paret pradennostres! Etymon itl. padrenostro Translations French grain du chapelet English rosary bead Spanish cuenta, grano Italian grano del rosàrio German Rosenkranzperle.

pibiòne, pibiòni , nm: pipione, pubugione, pubujone, pupione, pupugione, pupujone, pupuxone, pupuzone Definition su granu (upm) de s'àghina comente dhu sèberat su frore de su gurdone; genia de puntighedha tundha comente acabbat su chelu de sa buca, apalas, in s'oru de s'ingurtidórgiu; nodighedhu o lobitu de sa trama chi si faet in su tessíngiu in tapetos, fànugas, burras e àteru, po pòdere essire a figuras, ma fintzes àtera genia de nodighedhu piticu / partes de su pipione: nasedhu, fodhone o fodhe, mata o prupa, sèmene o pisu; su pupujone de sa bula = angaule, sa méndula de su gúturu, su fundu de su paladari Synonyms e antonyms aginedhu, pubone / cdh. pupioni Sentences gustant sos pubujones rujos e dorados trones ponent in sas pischezolas ◊ custos fundhos batint ua pupujoni madura ◊ custos sunt sos pupuzones de s'úrtima iscaluza 2. no ischimus si tessent a pibione overas a ranu de ogu ◊ su sudori, messendi, calaiat a pibionedhus Scientific Terminology rbr, crn Translations French grume, grain de raisin English grape Spanish grano Italian àcino German Beere der Weintraube.

rànu , nm Definition su sèmene (upm) de unas cantu erbas, ma pruschetotu de is laores; orrughedhu piticu, tundhu, de css. cosa / min. ranighedhu, ranedhu; trigu a mesu r. = abbiveradu, mesu aortitzu / betare sos ranos a sos isposos = ghetai sa gràtzia Synonyms e antonyms granu*, nau 1 / gràtzia Sentences sunt isetendhe a pònnere ranu s'orzu, su trigu, s'avena ◊ cantos ranos maduros màrghinas! ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ acolli su ranu, fizu meu, ca custas sunt sas gràtzias de Deu! ◊ a ranu a ranu si faghet su muntone 2. semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu) 3. comente sunt colados in carrela, sos isposos, lis amus betadu sos ranos Scientific Terminology rbr Translations French grain English grain Spanish grano Italian chicco, granèllo German Korn, Funke.

rànza , nf Definition orrugu pitichedhedhu de ccn. cosa, cosa pagu pagu Synonyms e antonyms granzuta, rena Sentences ranzas de sale, de nie, de tempus ◊ cun sos píberes usa reguardu, su sale ponebbilu a ranza a ranza ◊ est un'incunza lanza: fischinidas de ànima e de coro si coglint chei s'oro a ranza a ranza ◊ che ranzas de sale si ant a sòlvere sas pupias suas! 2. biso ranzas de fortuna ◊ mi so imbenujadu limosinendhe ranzas de terrinu inue piantare rughes de vida ◊ sos prófugos de Oriente sunt limosinendhe ranzas de terrinu Translations French grain English particle Spanish grano, brizna Italian granèllo German Funke.

rènza , nf Definition orrugu pitichedhedhu de cosa, de pedra Synonyms e antonyms abighíngiu, arritzu 1, brutura, grisu 1, rena, solla Translations French gravelle, bribe English scrap Spanish grano, pizca Italian renèlla German feiner Sand.