borrúculu , nm Definizione
essidura in sa pedhe, coment'e una puntighedha chi si faet in matéria
Sinonimi e contrari
caciúmbulu,
fruscedha,
furuncu 1,
popoti,
puburunca,
sangiolu
Traduzioni
Francese
bouton,
furoncle
Inglese
furuncle
Spagnolo
grano
Italiano
forùncolo
Tedesco
Furunkel.
brúgula, brúgura , nf: búlgula,
búrgula Definizione
genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha
Sinonimi e contrari
buizola,
burbuja,
malcitu
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
frusca,
fruscedha,
pabedha 1,
sembu
2.
pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula!
Etimo
itl.
brùcola
Traduzioni
Francese
acné,
bouton,
furoncle
Inglese
acne
Spagnolo
acné,
grano
Italiano
acne,
foruncolétto
Tedesco
Akne,
kleiner Furunkel.
buischèdha , nf Definizione
genia de essidura pitichedha chi si martzit, si faet in matéria, in sa pedhe
Sinonimi e contrari
brúgula,
buizola,
burbuja,
malcitu
Traduzioni
Francese
bouton,
furoncle
Inglese
furuncle
Spagnolo
grano,
espina
Italiano
forùncolo
Tedesco
Furunkel.
dolimazòsa , nf Definizione
fruschedha chi dolet, cumenciandho a fàere sàngia
Sinonimi e contrari
ampístula,
brúgula,
brussedha,
caigioni,
frusca,
pabedha 1,
fustema,
postema
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
furoncle
Inglese
furuncle
Spagnolo
grano
Italiano
forúncolo
Tedesco
Furunkel.
frúsca , nf Definizione
essia, essidura manna in sa carre, unu pagu a guronedhu, orrúbia, e poi martzida / min. fruscedha, fruschedha fruschedha bóina = zenia de fruschedha madura meda chi essit a sos boes
Sinonimi e contrari
ampístula,
brúgula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
fustema,
pabedha 1,
postema,
sangiolu,
sembu
/
brutura,
frustigu
Frasi
dhi fut essia sa conca a fruschedhas e po ndhe ciupire sa matéria poniat paperi
2.
prima de ndi bogai sa frusca de s'ogu allenu, bogadindi sa traja de s'ogu tuu! ◊ cussu no tocat una frusca a nisciunus
Cognomi e Proverbi
prb:
sa fruschedha prana no martzit oe
Traduzioni
Francese
abcès,
furoncle
Inglese
furuncle,
abscess
Spagnolo
absceso,
grano
Italiano
ascèsso,
forùncolo
Tedesco
Geschwür,
Furunkel.
grànu , nm Definizione
su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de is laores; pibione de àghina, fintzes frutu de unas cantu tupas o matas (es. murta, lidone); biculedhu de cosa piticu, tundhitu, coment'e arena; fintzes una genia de ammosta o figura chi si faet in s’orrobba, mescamente in tessíngiu / min. granichedhu, granixedhu; sos granos = sa gràtzia, su lori chi ghetant a is cojaus nous bessendi o torrendi de crésia
Sinonimi e contrari
nau 1,
ranu
/
gràtzia
Frasi
de sa fava, a tie su granu e a mie su corju?!
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
granum
Traduzioni
Francese
grain,
pépin
Inglese
grape,
grain
Spagnolo
grano
Italiano
chicco,
granèllo
Tedesco
Korn.
nàu 1 , nm Definizione
su sèmene de unas cantu erbas, ma mescamente de su trigu e totu is laores / min. nauxedhu
Sinonimi e contrari
granu*,
ranu
Frasi
s'ispiga portat is naus, is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
grain
Inglese
grain
Spagnolo
grano
Italiano
chicco
Tedesco
Korn.
pabarúncula , nf: paburúncula Definizione
fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu
Sinonimi e contrari
brúgula,
buizola
/
cífrinu,
fanialla,
palfaruza
Frasi
li at essidu una pabarúncula in buca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pustule,
bouton d'acné
Inglese
small red pimple in the face
Spagnolo
pústula,
grano
Italiano
pustolétta
Tedesco
Pickel.
padennòste , nm: parinostu,
pedrinostu,
perdinnosti,
pradennostre,
prainnoste Definizione
donniunu de is granos de una corona, de una cannaca / collana de prainnostes = zenia de prendha de coradhu
Sinonimi e contrari
babbunostru
/
aelmaria
/
nàcaru
Frasi
is didus allisant is parinostus, arrosariendi ◊ est unu pedrinostedhu pitiu pitiu ◊ essiat contendhe sos perdinnostis annoischidhados cun filu istramanadu ◊ minuda, ocannu, s'olia: paret pradennostres!
Etimo
itl.
padrenostro
Traduzioni
Francese
grain du chapelet
Inglese
rosary bead
Spagnolo
cuenta,
grano
Italiano
grano del rosàrio
Tedesco
Rosenkranzperle.
pibiòne, pibiòni , nm: pipione,
pubugione,
pubujone,
pupione,
pupugione,
pupujone,
pupuxone,
pupuzone Definizione
su granu (upm) de s'àghina comente dhu sèberat su frore de su gurdone; genia de puntighedha tundha comente acabbat su chelu de sa buca, apalas, in s'oru de s'ingurtidórgiu; nodighedhu o lobitu de sa trama chi si faet in su tessíngiu in tapetos, fànugas, burras e àteru, po pòdere essire a figuras, ma fintzes àtera genia de nodighedhu piticu / partes de su pipione: nasedhu, fodhone o fodhe, mata o prupa, sèmene o pisu; su pupujone de sa bula = angaule, sa méndula de su gúturu, su fundu de su paladari
Sinonimi e contrari
aginedhu,
pubone
/
cdh. pupioni
Frasi
gustant sos pubujones rujos e dorados trones ponent in sas pischezolas ◊ custos fundhos batint ua pupujoni madura ◊ custos sunt sos pupuzones de s'úrtima iscaluza
2.
no ischimus si tessent a pibione overas a ranu de ogu ◊ su sudori, messendi, calaiat a pibionedhus
Terminologia scientifica
rbr, crn
Traduzioni
Francese
grume,
grain de raisin
Inglese
grape
Spagnolo
grano
Italiano
àcino
Tedesco
Beere der Weintraube.
rànu , nm Definizione
su sèmene (upm) de unas cantu erbas, ma pruschetotu de is laores; orrughedhu piticu, tundhu, de css. cosa / min. ranighedhu, ranedhu; trigu a mesu r. = abbiveradu, mesu aortitzu / betare sos ranos a sos isposos = ghetai sa gràtzia
Sinonimi e contrari
granu*,
nau 1
/
gràtzia
Frasi
sunt isetendhe a pònnere ranu s'orzu, su trigu, s'avena ◊ cantos ranos maduros màrghinas! ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ acolli su ranu, fizu meu, ca custas sunt sas gràtzias de Deu! ◊ a ranu a ranu si faghet su muntone
2.
semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu)
3.
comente sunt colados in carrela, sos isposos, lis amus betadu sos ranos
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
grain
Inglese
grain
Spagnolo
grano
Italiano
chicco,
granèllo
Tedesco
Korn,
Funke.
rànza , nf Definizione
orrugu pitichedhedhu de ccn. cosa, cosa pagu pagu
Sinonimi e contrari
granzuta,
rena
Frasi
ranzas de sale, de nie, de tempus ◊ cun sos píberes usa reguardu, su sale ponebbilu a ranza a ranza ◊ est un'incunza lanza: fischinidas de ànima e de coro si coglint chei s'oro a ranza a ranza ◊ che ranzas de sale si ant a sòlvere sas pupias suas!
2.
biso ranzas de fortuna ◊ mi so imbenujadu limosinendhe ranzas de terrinu inue piantare rughes de vida ◊ sos prófugos de Oriente sunt limosinendhe ranzas de terrinu
Traduzioni
Francese
grain
Inglese
particle
Spagnolo
grano,
brizna
Italiano
granèllo
Tedesco
Funke.
rènza , nf Definizione
orrugu pitichedhedhu de cosa, de pedra
Sinonimi e contrari
abighíngiu,
arritzu 1,
brutura,
grisu 1,
rena,
solla
Traduzioni
Francese
gravelle,
bribe
Inglese
scrap
Spagnolo
grano,
pizca
Italiano
renèlla
Tedesco
feiner Sand.