borrúculu , nm Definizione
essidura in sa pedhe, coment'e una puntighedha chi si faet in matéria
Sinonimi e contrari
caciúmbulu,
fruscedha,
furuncu 1,
popoti,
puburunca,
sangiolu
Traduzioni
Francese
bouton,
furoncle
Inglese
furuncle
Spagnolo
grano
Italiano
forùncolo
Tedesco
Furunkel.
brúgula, brúgura , nf: búlgula,
búrgula Definizione
genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha
Sinonimi e contrari
buizola,
burbuja,
malcitu
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
frusca,
fruscedha,
pabedha 1,
sembu
2.
pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula!
Etimo
itl.
brùcola
Traduzioni
Francese
acné,
bouton,
furoncle
Inglese
acne
Spagnolo
acné,
grano
Italiano
acne,
foruncolétto
Tedesco
Akne,
kleiner Furunkel.
buciòne , nm Definizione
butone de frore ancora chentza apèrrere
Sinonimi e contrari
portzedhu
Frasi
bucione de rosa, che rosighedha in su ratu abberzendhe ses tue!
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
bouton
Inglese
bud
Spagnolo
capullo
Italiano
bocciòlo
Tedesco
Knospe.
buischèdha , nf Definizione
genia de essidura pitichedha chi si martzit, si faet in matéria, in sa pedhe
Sinonimi e contrari
brúgula,
buizola,
burbuja,
malcitu
Traduzioni
Francese
bouton,
furoncle
Inglese
furuncle
Spagnolo
grano,
espina
Italiano
forùncolo
Tedesco
Furunkel.
buròne , nm: burrone Definizione
genia de essidura o ufradura in sa carre
Sinonimi e contrari
gurone*
/
cicione 2,
fruscedha,
tzulumbone
Traduzioni
Francese
tumeur,
bouton (reg.)
Inglese
tumour
Spagnolo
tumor
Italiano
tumóre,
fìgnolo
Tedesco
Geschwulst,
Furunkel.
caigiòni , nm: caizone Definizione
ufradura chi faet sa puntura de sa musca a cuadhos e boes; custa genia de musca etotu; in cobertantza, bisóngiu
Sinonimi e contrari
babajone,
babatzone,
papajone,
tajone
/
ampístula,
brúgula,
dolimazosa,
frusca,
fustema,
postema
/
malandra
/
cdh. caicioni
2.
aiat pérdidu sa sedha e como si bidiant sas malandras, sos caizones ◊ s'àinu est sempre cun caizones in su corzu ◊ in costas giughiat caizones e mancu l'ant giuntu a beranile
3.
su carru tandho mi serbiat, mi ndhe at bogadu tantos caizones
Terminologia scientifica
crp, tabanus intermedius, chrysops italicus
Traduzioni
Francese
bouton,
plaie
Inglese
sore
Spagnolo
picadura,
habón,
tábano
Italiano
fìgnolo,
piaga
Tedesco
Furunkel.
cuntzúpula , nf Definizione
pubuntzuledha, butone de frore innanti de si apèrrere
Sinonimi e contrari
bótzicu,
butone,
portzedhu,
tràmula
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
bouton,
bourgeon
Inglese
bud
Spagnolo
capullo
Italiano
bòccio
Tedesco
Knospe.
lantúrra , nf: laturna,
laturra Definizione
genia de essidura in sa pedhe chi apustis faet matéria
Sinonimi e contrari
cicione 2,
latorredha,
sangiolu,
tzoedhu
Frasi
de una laturra niedha mòrgiat! ◊ custa est una laturra: ariseu portamu pariat una punturedha in su didu, oi portu sa manu unfrada e su guronedhu totu sàngia! ◊ cussa laturra a forma de nuxi, in su pei, mi est costada duus mesis de letu ◊ dhi at essiu lanturras
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bouton,
furoncle
Inglese
boil
Spagnolo
furúnculo
Italiano
forùncolo
Tedesco
Furunkel.
malàndura , nf: maràndhula,
maràndua,
maràndula,
maràndura,
marànnula Definizione
fae in sa pedhe, essidura, guronedhu orrúbiu chi faet a iscrafíngiu o ufradura po puntura de calecunu bobboi, po corpadura; sa gràndhula asuta de sa barra e, a logos, su tretu tra su tzugu e sa barra de fundhu de su porcu, prena de gràndhulas (néulas), chi si cunfetat che a sa panceta
Sinonimi e contrari
babajone
/
arràndula,
gaticiola,
giàngula,
gràndhula,
làndora
/
ganga
Frasi
seu a iscrafíngiu totu a maràndulas ca apu papau cosa cun píbiri ◊ candu intramu a mari ndi essei cun is cambas a maràndulas de su bromu ◊ po no pigai a iscrafíngiu a tui mi depu preni de maràndulas dèu cun cussa fà?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bouton
Inglese
bulge
Spagnolo
roncha
Italiano
pónfo
Tedesco
Schwellung.
pabarúncula , nf: paburúncula Definizione
fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu
Sinonimi e contrari
brúgula,
buizola
/
cífrinu,
fanialla,
palfaruza
Frasi
li at essidu una pabarúncula in buca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pustule,
bouton d'acné
Inglese
small red pimple in the face
Spagnolo
pústula,
grano
Italiano
pustolétta
Tedesco
Pickel.
portzédhu , nm Definizione
s'ogu de is linnas a bocighedha acanta a isparare, apunta a fàere su frore; granu de laore chi orrostindho no si est ispratu deunudotu
Sinonimi e contrari
bótzicu,
bucione,
butone,
cuntzúpula,
tràmula
Frasi
no b'isparghet portzedhu in sas enas ◊ cust'ómine fit che portzedhu de lizu ◊ est issia bella che unu portzedhu de rosa ◊ ruju che portzedhu de grabellu ◊ portzedhos de melagranada
2.
dae cue a unu pacu at cumintzau s'isparada de portzedhos de trídicu moriscu istichiu in sa chisina pro arrustire
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ctl.
poncella
Traduzioni
Francese
bouton,
bourgeon
Inglese
bud
Spagnolo
brote
Italiano
bocciòlo
Tedesco
Knospe.
sémbu , nm: semmu,
semu Definizione
singiale o marcu, de maladia, de segada o de freadura, chi abbarrat (prus che àteru in sa pedhe); crosta, pigighedhu de sàmbene sicau comente faet in is segadas; genia de essidura in sa tita de is animales e a bortas de sa fémina allatandho; css. cosa chi abbarrat coment'e singiale lassau de un'àtera; dónnia cosa in cantu est distinta de un'àtera / min. semotu
Sinonimi e contrari
muca,
sémida,
sinnale
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
essidura,
frusca,
gurone,
pabedha 1,
postema,
semadura
/
piessignu
Modi di dire
csn:
su mali de is semos = zenia de apesta; sembu iscantau, coghinau = fruschedha martzida; semu de coi = carbuncu
Frasi
a s'àinu si li bident sos semos de comente l'at pitigadu su sedhone ◊ custas abbas de súlfaru assaldant sa carena de sos semos chi giughimus in ossos
2.
no ti che catzes su semu de sa frascada, si no est bene sicu, ca ti essit torra sàmbene! ◊ su semu de sa secada
3.
cust'erba est addata po semus
4.
Deus dat semus de divinos dissignos ◊ custos sunt sos semos de sa decadéntzia ◊ no si bidet buscu o semu de alzola, no bi creschet olia ne ispiga ◊ issos no ant lassatu sinnu o semotu de su chi est fata s'identitate, sa memória de s'anticóriu (G.Albergoni)
5.
no bi at semu de sa pessone chi no apet su númene sou, in sardu puru
Traduzioni
Francese
bouton,
cicatrice
Inglese
scare sign
Spagnolo
cicatriz,
señal
Italiano
ségno da cicatrice,
fìgnolo
Tedesco
Narbe,
Furunkel.
tràmula , nf: tràmura Definizione
gurdonedhu de frore de s'olia e fintzes de àteras matas (es. crecu, ílighe) chi dhu faent a sa matessi manera / sa t. essit, s'àrbure faghet sa t.
Sinonimi e contrari
bótzicu,
butone,
crannuchedha,
cuntzúpula,
portzedhu
Frasi
dogni ratu est tràmulas brotendhe ◊ túncios de piantu cuades istratzendhe tràmulas sicadas a su coro ◊ si annoant sas isperas che tràmula in s'olia ◊ ant tràmulas chercos e olias
2.
su sole si ch'est betendhe in su mare cun tràmulas de rosa
Etimo
crsn.
Traduzioni
Francese
bouton,
inflorescence
Inglese
inflorescence
Spagnolo
inflorescencia
Italiano
mìgnola,
infiorescènza
Tedesco
Blütenstand.