annoadúra , nf Definizione
su annoare; sa sida o linna noa chi bogat su matedu
Sinonimi e contrari
annoizu,
rennou
/
froedha,
fruntza,
grillu 1,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu
Frasi
s'annoadura sas àrbures la faghent in beranu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
renouvellement
Inglese
bud,
renewal
Spagnolo
renovación,
brote
Italiano
rinnovaménto,
germòglio
Tedesco
Erneuerung,
Sproß.
bròssa , nf, nm: brota,
brotza Definizione
is cambos noos de is matas, sa tzeurra de s'erba naschindho
Sinonimi e contrari
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Frasi
su terrinu fit galu netu de brossa
Cognomi e Proverbi
smb:
Brotza, Brozza, Brozzas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon,
pousse
Inglese
germination
Spagnolo
brote,
botón
Italiano
germòglio
Tedesco
Sproß.
bullòne , nm Definizione
pigione nou chi bogant is matas, mescamente in su truncu, in is naes grussas pudadas
Sinonimi e contrari
brione,
brossa,
cambigiolu,
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
itl.
pollone
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote
Italiano
rampóllo
Tedesco
Sproß.
inseúrru , nm, nf: intzaurru,
intzéurra,
intzeurru Definizione
cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho
Sinonimi e contrari
brossa,
cirrione,
froedha,
grillu 1,
infeurru,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu,
serione,
tudhu,
tzéurra,
tzirriotu
Frasi
biu tancas frorias e bíngias, biu intzaurrus frorius, sigurus (G.P.Salaris)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote,
vástago
Italiano
germòglio
Tedesco
Sproß.
noàdile , agt, nm: nobàdile,
novàdile Definizione
nau pruschetotu de is cambos de is matas, chi funt noos, giòvonos, o fintzes de sa mata chi cumènciat a portare frutu; a logos, pigionatzu
Sinonimi e contrari
noale,
nobedhu
/
bullone,
froedha,
irbrossa
| ctr.
becru,
casale
Frasi
nobàdiles froghedhas creschindhe ◊ fruedhas noàdiles no faghent a padente acurtzu a tie!◊ depiant cumbidare in sacrifísciu una cropa de túrturas o de culumbos novàdiles
Etimo
ltn.
*novatilis
Traduzioni
Francese
nouveau
Inglese
spring
Spagnolo
brote
Italiano
novèllo
Tedesco
frisch,
jung,
neu.
portzédhu , nm Definizione
s'ogu de is linnas a bocighedha acanta a isparare, apunta a fàere su frore; granu de laore chi orrostindho no si est ispratu deunudotu
Sinonimi e contrari
bótzicu,
bucione,
butone,
cuntzúpula,
tràmula
Frasi
no b'isparghet portzedhu in sas enas ◊ cust'ómine fit che portzedhu de lizu ◊ est issia bella che unu portzedhu de rosa ◊ ruju che portzedhu de grabellu ◊ portzedhos de melagranada
2.
dae cue a unu pacu at cumintzau s'isparada de portzedhos de trídicu moriscu istichiu in sa chisina pro arrustire
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ctl.
poncella
Traduzioni
Francese
bouton,
bourgeon
Inglese
bud
Spagnolo
brote
Italiano
bocciòlo
Tedesco
Knospe.
pudhòne 1 , nm: pullone Definizione
fruedha, pigionatzu, cambu noàdile chi bogant is linnas
Sinonimi e contrari
brione,
froedha,
irbrossa,
isfraone,
pigionatzu,
rebudhu
2.
chi brotent pudhones de sustàntzia e onestade!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
chupón,
brote
Italiano
pollóne,
rampóllo
Tedesco
Schößling,
Sproß.
rebúdhu , nm: arrempudhu,
rempudhu,
rimpudhu Definizione
cambu nou chi essit in sa linna grussa de is matas, fintzes erba naschindho
Sinonimi e contrari
brione,
brossa,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
/
pumpullu,
tzaurra
Frasi
su fiore chi apo pastinadu at bogadu rebudhedhos dae fundhu ◊ frores chene rempudhu e chene asore (L.Loi)◊ in capidanni su rimpudhu fit cumentzandhe a colorare tancas e ortos
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
*repullus
Traduzioni
Francese
bourgeon
Inglese
sprout
Spagnolo
brote,
vástago
Italiano
pollóne,
rampóllo
Tedesco
Sproß.
seriòne , nm: sirione,
sirioni,
tirione Definizione
pigione o cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho (ma dhu narant fintzes de su chi bogat sa chibudha a conca, s'àgiu, sa patata cumenciandho a naschire), fintzes pigionatzu de is matas; in cobertantza, sa natura de s'ómine
Sinonimi e contrari
cirrione,
grillu 1,
inseurru,
síriu,
tudhu,
tzirriotu
Frasi
ses cari biancu che sirione naschitu suta de preta! ◊ chi unu sirione potat essire dae sa terra chene órdine issoro los ofennet prus de una fusilata, ca su sirione est sinnu de sa vita chi timent (M.Pira)◊ sa chibudha est totu boghendhe su sirione
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plumule,
thalle,
bourgeon
Inglese
embryo,
sprout
Spagnolo
embrión,
plúmula,
tallo,
brote
Italiano
embrïóne,
plùmula,
tallo,
germòglio
Tedesco
Embryo,
Knospe,
Thallus,
Sproß.
túdhu , nm: (su t. = sutúdhu)
Definizione
puntighedha noa chi bogant is sèmenes mescamente in terra o in s'úmidu, naschindho, fintzes cosa (erba o àteru) fine e longa a bisura de pilu; pilu grussu mescamente de porcu; genia de essidura in sa carre, a puntighedhas piticas (essida de t. = papavarre)/ pònnere su t. de su fritu, de sa timoria = pònnere sa tzudha, inteterare su pilu in s'oru de s'arraighina
Sinonimi e contrari
grillu 1,
inseurru,
limbedha,
serione,
síriu
/
tudha
Frasi
sa chibudha at fatu su tudhu ◊ a fríere si ponet sa chibudha a tudhu, puru ◊ unu tudhu de erba, de pilu ◊ si la giogas cun megus, s'arva cana, a tudhu tudhu tota ti l'ispilo
2.
ndhe li tirat su pilu a tudhu a tudhu ◊ nos ndhe ponet pódhighe de tudhu in sa carena ◊ si bos naro sa mia, bos ndhe ponet su tudhu e su fritu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeon,
brin d'herbe
Inglese
blade (of grass),
sprout
Spagnolo
tallo,
brote,
brizna de hierba
Italiano
tallo,
germòglio,
filo d'èrba
Tedesco
Thallus,
Trieb.
tzíriu , nm: síriu*,
tziru Definizione
sa puntighedha noa chi bogant is sèmenes naschindho, o fintzes unas cantu linnas o erbas linnosas / tziru de pabantzolu = su cambixedhu de su frori de su pabantzolu; tziru de isparau = su pigionatzu nou de s'ispàrau bonu a papare
Sinonimi e contrari
brione,
serione,
tudhu
Traduzioni
Francese
turion
Inglese
burgeon
Spagnolo
brote,
turión
Italiano
turióne
Tedesco
Turione.