annoadúra , nf Definition
su annoare; sa sida o linna noa chi bogat su matedu
Synonyms e antonyms
annoizu,
rennou
/
froedha,
fruntza,
grillu 1,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu
Sentences
s'annoadura sas àrbures la faghent in beranu
Etymon
srd.
Translations
French
renouvellement
English
bud,
renewal
Spanish
renovación,
brote
Italian
rinnovaménto,
germòglio
German
Erneuerung,
Sproß.
bròssa , nf, nm: brota,
brotza Definition
is cambos noos de is matas, sa tzeurra de s'erba naschindho
Synonyms e antonyms
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Sentences
su terrinu fit galu netu de brossa
Surnames and Proverbs
smb:
Brotza, Brozza, Brozzas
Etymon
srd.
Translations
French
bourgeon,
pousse
English
germination
Spanish
brote,
botón
Italian
germòglio
German
Sproß.
bullòne , nm Definition
pigione nou chi bogant is matas, mescamente in su truncu, in is naes grussas pudadas
Synonyms e antonyms
brione,
brossa,
cambigiolu,
froedha,
fruntza,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
Scientific Terminology
rbr
Etymon
itl.
pollone
Translations
French
bourgeon
English
sprout
Spanish
brote
Italian
rampóllo
German
Sproß.
inseúrru , nm, nf: intzaurru,
intzéurra,
intzeurru Definition
cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho
Synonyms e antonyms
brossa,
cirrione,
froedha,
grillu 1,
infeurru,
irbrossa,
pigionatzu,
schésciu,
serione,
tudhu,
tzéurra,
tzirriotu
Sentences
biu tancas frorias e bíngias, biu intzaurrus frorius, sigurus (G.P.Salaris)
Etymon
srd.
Translations
French
bourgeon
English
sprout
Spanish
brote,
vástago
Italian
germòglio
German
Sproß.
noàdile , agt, nm: nobàdile,
novàdile Definition
nau pruschetotu de is cambos de is matas, chi funt noos, giòvonos, o fintzes de sa mata chi cumènciat a portare frutu; a logos, pigionatzu
Synonyms e antonyms
noale,
nobedhu
/
bullone,
froedha,
irbrossa
| ctr.
becru,
casale
Sentences
nobàdiles froghedhas creschindhe ◊ fruedhas noàdiles no faghent a padente acurtzu a tie!◊ depiant cumbidare in sacrifísciu una cropa de túrturas o de culumbos novàdiles
Etymon
ltn.
*novatilis
Translations
French
nouveau
English
spring
Spanish
brote
Italian
novèllo
German
frisch,
jung,
neu.
portzédhu , nm Definition
s'ogu de is linnas a bocighedha acanta a isparare, apunta a fàere su frore; granu de laore chi orrostindho no si est ispratu deunudotu
Synonyms e antonyms
bótzicu,
bucione,
butone,
cuntzúpula,
tràmula
Sentences
no b'isparghet portzedhu in sas enas ◊ cust'ómine fit che portzedhu de lizu ◊ est issia bella che unu portzedhu de rosa ◊ ruju che portzedhu de grabellu ◊ portzedhos de melagranada
2.
dae cue a unu pacu at cumintzau s'isparada de portzedhos de trídicu moriscu istichiu in sa chisina pro arrustire
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ctl.
poncella
Translations
French
bouton,
bourgeon
English
bud
Spanish
brote
Italian
bocciòlo
German
Knospe.
pudhòne 1 , nm: pullone Definition
fruedha, pigionatzu, cambu noàdile chi bogant is linnas
Synonyms e antonyms
brione,
froedha,
irbrossa,
isfraone,
pigionatzu,
rebudhu
2.
chi brotent pudhones de sustàntzia e onestade!
Etymon
itl.
Translations
French
bourgeon
English
sprout
Spanish
chupón,
brote
Italian
pollóne,
rampóllo
German
Schößling,
Sproß.
rebúdhu , nm: arrempudhu,
rempudhu,
rimpudhu Definition
cambu nou chi essit in sa linna grussa de is matas, fintzes erba naschindho
Synonyms e antonyms
brione,
brossa,
froedha,
inseurru,
irbrossa,
pigionatzu
/
pumpullu,
tzaurra
Sentences
su fiore chi apo pastinadu at bogadu rebudhedhos dae fundhu ◊ frores chene rempudhu e chene asore (L.Loi)◊ in capidanni su rimpudhu fit cumentzandhe a colorare tancas e ortos
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
*repullus
Translations
French
bourgeon
English
sprout
Spanish
brote,
vástago
Italian
pollóne,
rampóllo
German
Sproß.
seriòne , nm: sirione,
sirioni,
tirione Definition
pigione o cambu nou chi bogant is sèmenes naschindho (ma dhu narant fintzes de su chi bogat sa chibudha a conca, s'àgiu, sa patata cumenciandho a naschire), fintzes pigionatzu de is matas; in cobertantza, sa natura de s'ómine
Synonyms e antonyms
cirrione,
grillu 1,
inseurru,
síriu,
tudhu,
tzirriotu
Sentences
ses cari biancu che sirione naschitu suta de preta! ◊ chi unu sirione potat essire dae sa terra chene órdine issoro los ofennet prus de una fusilata, ca su sirione est sinnu de sa vita chi timent (M.Pira)◊ sa chibudha est totu boghendhe su sirione
Scientific Terminology
rbr
Etymon
srd.
Translations
French
plumule,
thalle,
bourgeon
English
embryo,
sprout
Spanish
embrión,
plúmula,
tallo,
brote
Italian
embrïóne,
plùmula,
tallo,
germòglio
German
Embryo,
Knospe,
Thallus,
Sproß.
túdhu , nm: (su t. = sutúdhu)
Definition
puntighedha noa chi bogant is sèmenes mescamente in terra o in s'úmidu, naschindho, fintzes cosa (erba o àteru) fine e longa a bisura de pilu; pilu grussu mescamente de porcu; genia de essidura in sa carre, a puntighedhas piticas (essida de t. = papavarre)/ pònnere su t. de su fritu, de sa timoria = pònnere sa tzudha, inteterare su pilu in s'oru de s'arraighina
Synonyms e antonyms
grillu 1,
inseurru,
limbedha,
serione,
síriu
/
tudha
Sentences
sa chibudha at fatu su tudhu ◊ a fríere si ponet sa chibudha a tudhu, puru ◊ unu tudhu de erba, de pilu ◊ si la giogas cun megus, s'arva cana, a tudhu tudhu tota ti l'ispilo
2.
ndhe li tirat su pilu a tudhu a tudhu ◊ nos ndhe ponet pódhighe de tudhu in sa carena ◊ si bos naro sa mia, bos ndhe ponet su tudhu e su fritu
Scientific Terminology
rbr
Etymon
srd.
Translations
French
bourgeon,
brin d'herbe
English
blade (of grass),
sprout
Spanish
tallo,
brote,
brizna de hierba
Italian
tallo,
germòglio,
filo d'èrba
German
Thallus,
Trieb.
tzíriu , nm: síriu*,
tziru Definition
sa puntighedha noa chi bogant is sèmenes naschindho, o fintzes unas cantu linnas o erbas linnosas / tziru de pabantzolu = su cambixedhu de su frori de su pabantzolu; tziru de isparau = su pigionatzu nou de s'ispàrau bonu a papare
Synonyms e antonyms
brione,
serione,
tudhu
Translations
French
turion
English
burgeon
Spanish
brote,
turión
Italian
turióne
German
Turione.